ການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນ
ບົດນຳ
ບໍລິສັດ ຈຳກັດ ມີສະພາບເປັນນິຕິບຸກຄົນແຍກຕ່າງຫາກຈາກຜູ້ຖືຫຸ້ນ
ລວມທັງສິດທິ ຫນ້າທີ່ ແລະຄວາມຮັບຜິດດ້ວຍ
ໂດຍປົກກະຕິຜູ້ຖືຫຸ້ນແລະກຳມະການຂອງບໍລິສັດບໍ່ມີສິດທິຫນ້າທີ່ແລະຄວາມຮັບຜິດຮ່ວມກັບບໍລິສັດ
ບໍ່ຕ້ອງຮັບຜິດເປັນສ່ວນຕົວໃນບັນດາໜີ້ສິນຂອງບໍລິສັດ
ຄວາມຮັບຜິດຂອງບຸກຄົນດັ່ງກ່າວຄົງມີພຽງຈຳກັດພຽງບໍ່ເກີນຈຳນວນເງີນທີ່ຕົນຍັງສົ່ງໃຊ້ບໍ່ຄົບຕາມມູນຄ່າຂອງຫຸ້ນທີ່ຕົນຖືເທົ່ານັ້ນ
ການຈັດຕັ້ງນິຕິບຸກຄົນປະເພດບໍລິສັດຈຳກັດຈຶ່ງເປັນສິ່ງທີ່ອຳນວຍປະໂຫຍດແກ່ຜູ້ຖືຫຸ້ນໂດຍສ່ວນຫລາຍ
ຈຶ່ງໄດ້ຮັບການຍອມຮັບຢ່າງແພ່ຫລາຍໃນບັນດາຜູ້ປະກອບທຸລະກິດແລະຜູ້ລົງທຸນ
ແຕ່ໃນບາງເທື່ອກໍມີບຸກຄົນບາງຈຳພວກກໍນຳຫລັກຄວາມເປັນນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດ
ກ່າວຄື
ໃຊ້ສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດໄປໃນທາງທີ່ບໍ່ຖືກຕ້ອງເພື່ອສໍ້ໂກງຫລືສໍ້ສົນຜູ້ອື່ນ
ຫລືໃຊ້ເພື່ອແສວົງຫາປະໂຫຍດອັນມິມັກ
ຫລືເພື່ອຫລີກລ້ຽງກົດຫມາຍແລະຄວາມຮັບຜິດຕາມກົດຫມາຍ ອັນມີຜົນເຮັດໃຫ້ບຸກຄົນພາຍນອກຜູ້ສຸຈະລິດທີ່ເຂົ້າມາຕິດຕໍ່ຫລືກ່ຽວຂ້ອງກັບບໍລິສັດ
ອາດຫລີກລ້ຽງຄວາມຮັບຜິດຕາມສັນຍາໂດຍການຈັດຕັ້ງບໍລິສັດຂຶ້ນເພື່ອກະທຳການແທນຕົນ
ເມື່ອບໍລິສັດສ້າງຄວາມເສຍຫາຍຫລືກໍ່ພາລະໜີ້ສິນຂຶ້ນແລ້ວ
ຜູ້ຖືຫຸ້ນຫລືກຳມະການຂອງບໍລິສັດກໍຈະຫລີກລ້ຽງຄວາມຮັບຜິດທີ່ຕົນຄວນຈະຕ້ອງຮັບຜິດ
ໂດຍຢູ່ເບື້ອງຫລັງຂອງບໍລິສັດ ແລະປ່ອຍໃຫ້ບໍລິສັດຮັບຜິດແທນຕົນ
ການກະທຳເຊັ່ນນີ້ອາດພົບເຫັນໄດ້ໃນຮູບບໍລິສັດທີ່ປະກອບທຸລະກິດໂດຍມີຜູ້ຖືຫຸ້ນໃຫຍ່ພຽງລາຍດຽວ
ໂດຍມີອຳນາດຄອບງຳແລະຄວບຄຸມການບໍລິຫານກິດຈະການຂອງບໍລິສັດຢ່າງເດັດຂາດ
ບໍລິສັດມີສະພາບເຫມືອນເປັນຫຸ່ນເຊີດກ່ຽວຂ້ອງໃກ້ຊິດກັນຫລາຍກັບຜູ້ປະກອບການຈົນພິຈາລະນາຈາກຄວາມເປັນຈິງແລ້ວເຫມືອນວ່າບໍລິສັດກັບຜູ້ປະກອບການເປັນບຸກຄົນອັນໜຶ່ງອັນດຽວກັນ
ໃນຕ່າງປະເທດມີການແກ້ບັນຫາດັ່ງກ່າວ
ໂດຍອາໄສຫລັກຍົກເວັ້ນຫລັກສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດ ຮຽກວ່າ
ການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດ (Piercing the Corporate
Viel, Disregarding the Corporate Entity) ຊຶ່ງມີໃຊ້ທັງໃນປະເທດລະບົບ
common law ແລະ civil
law ດັ່ງນັ້ນໃນບາງກໍລະນີຈຶ່ງມີຄວາມຈຳເປັນຕ້ອງນຳຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນມາໃຊ້ບັງຄັບ
ຫລັກນີ້ບໍ່-ແມ່ນມີຂຶ້ນເພື່ອຍົກເລີກຫລືເພີກຖອນຫລັກຄວາມເປັນນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດພຽງແຕ່ເປັນຫລັກທີ່ຜ່ອນຄາຍຄວາມເຂ້ມງວດຂອງຫລັກສະພາບນິຕິບຸກຄົນທີ່ແຍກຕ່າງຫາກອອກຈາກຜູ້ຖືຫຸ້ນໂດຍເດັດຂາດ
ສານໄດ້ນຳຫລັກສຸຈະລິດແລະຫລັກຕົວແທນມາໃຊ້ປະກອບ
ເພື່ອແກ້ໄຂບັນຫາຈາກການໃຊ້ສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດດັ່ງນີ້
1. ຄວາມເປັນມາຂອງຄວາມເປັນນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດ[1]
ການລວມກຸ່ມທີ່ຈັດຕັ້ງຂຶ້ນເປັນນິຕິບຸກຄົນໄດ້ມີມາຕັ້ງແຕ່ກົດຫມາຍຂອງຮຳມູລາບີ
ຊຶ່ງກ່າວເຖິງສະມາຄົມ (Soceities)
ໃນສະໄໝລີພັບບະຫລິກ
ກົດຫມາຍໂລມັນໄດ້ຍອມຮັບອົງຄ໌ກອນນິຕິບຸກຄົນ ເຊັ່ນ
ອົງຄ໌ກອນທາງສາດສະຫນາຮຽກວ່າ Solicitas ມະຫາວິທະຍາໄລແລະຄະນະບຸກຄົນຮຽກວ່າ
Collegium ອົງຄ໌ກອນທາງປົກຄອງຮຽກວ່າ municipium ແລະສະມາຄົມທາງການຄ້າ
(Solietas) ພະເຈົ້າຈັກລະພັນດິໃນສະໄໝໂລມັນໄດ້ໃຊ້ອຳນາດທາງປົກຄອງຈັດຕັ້ງອົງຄ໌ກອນນິຕິບຸກຄົນຂຶ້ນ
ແລະເມື່ອຄວາມຈະເລີນທາງການຄ້າມີຫລາຍຂຶ້ນ ປະເພນີຕ່າງ ໆ ຂອງພໍ່ຄ້າກໍໄດ້ຮັບການຍອມຮັບຈາກສານເຫມືອນກົດຫມາຍ
ຈົນກາຍເປັນກົດຫມາຍພານິດຍ໌ໃນລະຍະຕໍ່ມາ
ອັງກະຫລົດກໍຍອມຮັບເອົາກົດຫມາຍທາງພານິດຍ໌ມາ
ສຳລັບປະເທດທີ່ໃຊ້ກົດຫມາຍໃນລະບົບ civil law ໄດ້ພັດທະນາຮູບແບບຂອງກົດຫມາຍຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນແລະບໍລິສັດມາຈາກຫລັກກົດຫມາຍ
ເລື່ອງສັນຍາແລະຕົວແທນ
ໂດຍບໍ່ຕ້ອງອາໄສການອະນຸຍາດໃຫ້ຈັດຕັ້ງຂຶ້ນໂດຍຜູ້ປົກຄອງປະເທດ ລະບົບ civil law ຖືວ່າຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນແລະບໍລິສັດເປັນຮູບແບບໜຶ່ງຂອງສະມາຄົມ (Societies)
ໃນສະໄໝໂລມັນຖືວ່າ Societas ເປັນສັນຍາຊຶ່ງບຸກຄົນຕັ້ງແຕ່
2 ຄົນຂຶ້ນໄປ
ຕົກລົງເຂົ້າຫຸ້ນກັນໂດຍອອກເງີນຫລືອອກແຮງເພື່ອເຮັດກິດຈະການຮ່ວມກັນ
ຊຶ່ງມັກຈະຮ່ວມກັນເພື່ອກິດຈະການຄ້າ ໃນຕອນແຮກເກີດຂຶ້ນໃນຮູບຂອງ Consotium ຊຶ່ງເປັນເລື່ອງທີ່ທາຍາດຫລາຍຄົນໄດ້ຮັບມໍລະດົກຮ່ວມກັນ
ຕົກລົງບໍ່ແບ່ງມໍລະດົກໂດຍຈະຈັດການຊັບມໍລະດົກຮ່ວມກັນ
ຕໍ່ມາຈຶ່ງເກີດຫຸ້ນສ່ວນໃນຮູບແບບຕ່າງ ໆ ຂຶ້ນ ເຊັ່ນ Omnium bonorum, Omnium
bonorum guae ex guaestu veniunt, Alicuius negotiationis, Unius rei
ກົດຫມາຍລັກສະນະຫຸ້ນສ່ວນແລະບໍລິສັດໃນປະມວນກົດຫມາຍແພ່ງແລະພານິດຍ໌ໄດ້ຮັບອິດທິພົນມາຈາກຊາວຕະເວັນຕົກ
ເຊັ່ນ ເຍີລົມນີ ຝະຫລັ່ງເສດ ສະຫວິດເຊີລ໌ແລນດ໌ ຍີ່ປຸ່ນ ແລະອັງກະຫລົດ
ຢ່າງໃດກໍຕາມແນວຄວາມຄິດກ່ຽວກັບຫຸ້ນສ່ວນຢູ່ໃນກົດຫມາຍໄທ ດັ່ງປາກົດໃນກົດຫມາຍຕາສາມດວງ
ພະອາຍການເບດເສດ ບົດທີ່ 101-102
ພະອາຍການເບດເສດ ບົດທີ່ 101 ມີຄວາມວ່າ “ລາດຊະດອນທັງຫລາຍຊັກຊວນເຂົ້າທຸນກັນໄປຄ້າຂາຍອອກກຳໄລໃຫ້ແບ່ງປັນກັນຕາມຫລາຍແລນ້ອຍ
ຖ້າບໍ່ໄດ້ຊື່ສັດຕໍ່ກັນເກບເອົາທຸນແລະກຳໄລ ຊຶ່ງຈະໄດ້ເປນສ່ວນຂອງທ່ານໄວ້
ທ່ານວ່າປະບັດສິນທ່ານ
ໃຫ້ເອົາທຸນແລະກຳໄລຊຶ່ງເປນສ່ວນຂອງທ່ານນັ້ນຕັ້ງໃຫມົດວີຄູນ”
ບົດທີ່ 102 ມີຄວາມວ່າ “ໄປຄ້າຂາຍນຳກັນແລຕົກສຶກແລຜູ້ໜຶ່ງເອົາສິນນັ້ນລອດ
ໃຫ້ເຮັດສິນນັ້ນເປນສາມສ່ວນ ໃຫ້ແກ່ຜູ້ເອົາມາສ່ວນຫນຶ່ງ”
ສຳລັບບໍລິສັດເລີ່ມຮູ້ຈັກເມື່ອໄດ້ມີຝະຫລັ່ງຊາວຕະເວັນຕົກເຂົ້າມາຕິດຕໍ່ຄ້າຂາຍໃນເມືອງໄທ
ແລະໄດ້ມີຜູ້ເລີ່ມກໍ່ຕັ້ງບໍລິສັດກັນຂຶ້ນໃນລັດຊະການຂອງພະບາດສົມເດັດພະຈຸນຈອມເກົ້າເຈົ້າຢູ່ຫົວ
ຊຶ່ງໄດ້ພະລາດຊະທານພະບະຫລົມລາຊານຸຍາດໃຫ້ຕັ້ງເປັນລາຍ ໆ ຕາມທີ່ມີຜູ້ກາບບັງຄົມທູນຂຶ້ນມາ
ກົດຫມາຍສະບັບແຮກທີ່ກ່າວເຖິງກໍຄື
ພະລາຊະບັນຍັັດແກ້ໄຂເພິ່ມເຕິມລັກສະນະກູ້ໜີ້ຍືມສິນ ລ. ສ. 110
ຊຶ່ງໃນມາດຕາ 2 ບັນຍະ [ັ] ຕິວ່າ “ບຸກຄົນຫລາຍຄົນເຂົ້າຫຸ້ນສ່ວນກັນ
ມີຊື່ເປັນບໍລິສັດອັນໜຶ່ງ ຊຶ່ງຄິດກໍ່ການຄ້າຂາຍອັນໄດ້ເປີດເຜີຍ
ປະກາດໂຄດນາໃຫ້ຄົນທົ່ວໄປແລ້ວວ່າ
ມີກຳນົດຫຸ້ນສ່ວນລາຄາເທົ່ານັ້ນວາງເງີນໄວ້ເປັນກາງ
ເປັນທຸນກໍ່ການຂອງບໍລິສັດນັ້ນ ແລະມີລາຄາຫຸ້ນສ່ວນຊື້ຂາຍກັນໄດ້ຕໍ່ໄປ
ສະນີ້ ຜູ້ຖືຫຸ້ນສ່ວນນັ້ນບໍ່ຕ້ອງໃຊ້ໜີ້ຂອງບໍລິສັດເຊັ່ນນີ້ອີກ
ນອກຈາກຈຳນວນເງີນຫຸ້ນສ່ວນທີ່ຕ້ອງວາງໄວ້ເປັນທຸນຂອງບໍລິສັດນັ້ນ”
ແລະໃນມາດຕາ 3 ບັນຍະ [ັ] ຕິວ່າ “ບໍລິສັດເຊັ່ນກ່າວນີ້ກໍດີ
ຫລືບຸກຄົນຜູ້ເປັນລູກໜີ້ກໍດີ ຖ້າໜີ້ສິນລົ້ນພົ້ນຕົວ ຫລືກໍ່ການໄປບໍ່ມີກຳໄລກໍດີ
ຈະຮ້ອງຂໍຕໍ່ສານໃຫ້ຕັ້ງເຈົ້າພະນັກງານໄປກວດຈັດການ
ເພື່ອທີ່ຈະໃຫ້ບໍລິສັດຫລືບຸກຄົນນັ້ນໄດ້ລົ້ມລະລາຍຊຳລະໜີ້ສິນກັນເສຍໃຫ້ສຳເລັດສິ້ນແລ້ວ
ກໍໃຫ້ຜູ້ພິພາກສາຕະລາການມີອຳນາດຕັ້ງເຈົ້າພະນັກງານໄປກວດຕາຈັດການເກັບຊັບສົມບັດທັງສິ້ນຂອງລູກໜີ້ແລະບັນຊີນັ້ນໄດ້
ເພື່ອທີ່ຈະໃຫ້ສານໄດ້ພິຈາລະນາຊຳລະໜີ້ນັ້ນ”
ກົດຫມາຍເຫລົ່ານັ້ນບໍ່ໄດ້ມີບົດບັນຍະ [ັ] ຕິທີ່ສົມບູນ ເມື່ອການຄ້າໃນປະເທດໄທຈະເລີນຂຶ້ນມີການຕັ້ງຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນແລະບໍລິສັດກັນຫລາຍ ຈຳເປັນຕ້ອງມີກົດຫມາຍຄວບຄຸມ ຈຶ່ງໄດ້ໂປດເກົ້າ ຯ ໃຫ້ຕາພະລາຊະບັນຍັັດລັກສະນະເຂົ້າຫຸ້ນສ່ວນແລະບໍລິສັດ ລ. ສ. 130 ຂຶ້ນ ພະລາຊະບັນຍັັດສະບັບນີ້ໄດ້ແບ່ງຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນແລະບໍລິສັດອອກເປັນ 3 ປະເພດ ຄື (1) ຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນສາມັນ (2) ຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນຈຳກັດສິນໃຊ້ ແລະ (3) ບໍລິສັດຈຳກັດສິນໃຊ້ ນອກຈາກນັ້ນບົດບັນຍະ [ັ] ຕິຍັງແບ່ງອອກເປັນ 2 ປະເພດ ຄືປະເພດທີ່ຮຽກວ່າ “ຫລັກມາດຕາ” ກັບປະເພດທີ່ຮຽກວ່າ “ມາດຕາ” ບົດບັນຍະ [ັ] ຕິທີ່ເປັນຫລັກມາດຕາຈະຍົກເວັ້ນປ່ຽນແປງແກ້ໄຂບໍ່ໄດ້ ສ່ວນບົດທີ່ເປັນມາດຕາຈະຕົກລົງບໍ່ໃຊ້ບັງຄັບຫລືຍົກເວັ້ນປ່ຽນແປງຢ່າງໃດກໍໄດ້ ແຕ່ກໍລະນີຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນນັ້ນຕ້ອງໃຫ້ຜູ້ເປັນຫຸ້ນສ່ວນຕົກລົງຍິນຍອມນຳກັນທຸກຄົນ ກໍລະນີຂອງບໍລິສັດນັ້ນຕ້ອງໃຫ້ທີ່ປະຊຸມໃຫຍ່ເຫັນມັກແລະບັນທຶກໄວ້ເປັນຂໍ້ບັງຄັບຂອງບໍລິສັດ
ພະລາຊະບັນຍັັດລັກສະນະເຂົ້າຫຸ້ນສ່ວນແລະບໍລິສັດ ລ. ສ. 130
ໄດ້ຖືກຍົກເລີກໂດຍປະມວນກົດຫມາຍແພ່ງແລະພານິດຍ໌ ບັບ 3 (ພ.
ສ. 2467) ແລະຕໍ່ມາກໍໄດ້ມີພະລາຊົກລືດດີກາໃຫ້ໃຊ້ບົດບັນຍະ [ັ]
ຕິແຫ່ງປະມວນກົດຫມາຍແພ່ງແລະພານິດຍ໌ ບັບ 3 ທີ່ໄດ້ກວດຊຳລະໃໝ່
ໃຫ້ນຳບົດບັນຍະ [ັ] ຕິໃນບັບ 3
ແຫ່ງປະມວນກົດຫມາຍແພ່ງແລະພານິດຍ໌ສະບັບປະຈຸບັນມາໃຊ້ແທນຕັ້ງແຕ່ວັນທີ່ 1
ເມສາຍນ 2472 ເປັນຕົ້ນມາ
2. ຄວາມເປັນນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດ
ປະມວນກົດຫມາຍແພ່ງແລະພານິດຍ໌ບໍ່ໄດ້ໃຫ້ຄຳຈຳກັດຄວາມຂອງນິຕິບຸກຄົນເອົາໄວ້
ແຕ່ເມື່ອພິຈາລະນາເຖິງຫລັກກົດຫມາຍທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບນິຕິບຸກຄົນພໍຈະໃຫ້ຄຳຈຳກັດຄວາມໄດ້ວ່າ
ນິຕິບຸກຄົນ ຄືສິ່ງທີ່ກົດຫມາຍສົມມຸດຂຶ້ນເປັນບຸກຄົນ
ເພື່ອໃຫ້ມີສິດທິແລະຫນ້າທີ່ໄດ້ເຊັ່ນດຽວກັບບຸກຄົນທຳມະດາ
ເພື່ອປະໂຫຍດຂອງລັດທາງເສດຖະກິດແລະພານິຊົຍກິດ[1]
ເມື່ອມີການຈົດທະບຽນບໍລິສັດ
ບໍລິສັດຈະມີດຖານະເປັນນິຕິບຸກຄົນມີຕົວຕົນແຍກຕ່າງຫາກຈາກຜູ້ຖືຫຸ້ນ
ເຮັດໃຫ້ບໍລິສັດສາມາດມີສິດທິຕ່າງ ໆ ແຍກຈາກຜູ້ຖືຫຸ້ນ
ຜູ້ຖືຫຸ້ນບໍ່ຕ້ອງຮັບຜິດໃນໜີ້ສິນຂອງບໍລິສັດ
ຊັບສິນຂອງບໍລິສັດກໍແຍກຕ່າງຫາກຈາກຜູ້ຖືຫຸ້ນ[1]
ຕາມມາດຕາ 1015 ໜີ້ຂອງບໍລິສັດທີ່ກໍ່ຂຶ້ນກໍເປັນໜີ້ຂອງບໍລິສັດ
ຈະມາບັງຄັບຈາກຜູ້ຖືຫຸ້ນຂອງບໍລິສັດບໍ່ໄດ້
ເວັ້ນແຕ່ຜູ້ຖືຫຸ້ນຈະຊຳລະຄ່າຫຸ້ນຍັງບໍ່ຄົບ ຊຶ່ງເຈົ້າໜີ້ຂອງບໍລິສັດອາດໃຊ້ສິດທິຮຽກ-ຮ້ອງຂອງບໍລິສັດລູກໜີ້ຮຽກໃຫ້ຜູ້ຖືຫຸ້ນຊຳລະເງີນຄ່າຫຸ້ນທີ່ຄ້າງຊຳລະຢູ່ມາຊຳລະໜີ້ໄດ້
ເນື່ອງຈາກຊັບສິນແລະໜີ້ສິນຂອງບໍລິສັດແລະຂອງຜູ້ຖືຫຸ້ນເປັນຄົນລະສ່ວນ
ຜູ້ຖືຫຸ້ນຂອງຜະ [ບຣິສັທ] ຈຶງບໍ່ມີອຳນາດຟ້ອງລູກຈ້າງຂອງບໍລິສັດໃນຄະດີທີ່ລູກຈ້າງລັກເງີນຂອງບໍລິສັດໄດ້
(ຄຳພິພາກສາດີກາທີ່ 175/2532)
ຫລືໃນອີກກໍລະນີໜຶ່ງ
ເມື່ອລັດຖະບານບໍ່ເປັນນິຕິບຸກຄົນລັດຖະບານຈຶ່ງບໍ່ອາດຖືກຟ້ອງເປັນຈຳເລີຍໄດ້
ເພາະຜູ້ທີ່ຈະຟ້ອງຫລືຖືກຟ້ອງເປັນຈຳເລີຍໃນໂລງສານນັ້ນຈະຕ້ອງເປັນບຸກຄົນຊຶ່ງມີຢູ່
2 ຊະນິດເທົ່ານັ້ນຄືບຸກຄົນທຳມະດາແລະນິຕິບຸກຄົນ
ເວັ້ນແຕ່ຕຳແໜ່ງບາງຕຳແໜ່ງຊຶ່ງມີກົດຫມາຍໂດຍສະເພາະໃຫ້ມີບົດບາດເປັນພິເສດ
ເຊັ່ນ ພະນັກງານສອບສວນ ຍ່ອມຟ້ອງຮ້ອງນາຍປະກັນຖານຜິດສັນຍາປະກັນໄດ້ເພາະມີບົດບາດຕາມປະມວນກົດຫມາຍວິທີພິຈາລະນາຄວາມອາຍາ
ຫລືສັນພາກອນແຂວງອາດຖືກຟ້ອງເປັນຈຳເລີຍໄດ້ເພາະມີບົດບາດຕາມປະມວນລັດດາກອນດັ່ງນີ້ເປັນຕົ້ນ
(ຄຳພິພາກສາດີກາທີ່ 724/2490)
ການຄວບຄຸມການຈັດການງານຂອງບໍລິສັດວິທີໜຶ່ງ
ໂດຍການກຳນົດໃຫ້ບໍລິສັດດຳເນີນການພາຍໃຕ້ຂອບເຂດອຳນາດຂອງຕົນ
ຊຶ່ງເປັນຫລັກກົດຫມາຍໃນລະບົບ common law ອັນມີແນວຄິດມາຈາກທິດສະດີສົມມຸດ
(Fiction
Theory) ຕາມທິດສະດີນີ້
ເມື່ອບໍລິສັດເປັນບຸກຄົນສົມມຸດທີ່ເກິດຂື້ນໂດຍຜົນຂອງກົດຫມາຍ
ບໍລິສັດຈຶ່ງອາດດຳເນີນກິດຈະການໄດ້ຕາມວັດຖຸປະສົງຊຶ່ງໄດ້ຮັບອະນຸຍາດຕາມກົດຫມາຍເທົ່ານັ້ນແລະບໍລິສັດຈະມີອຳນາດກໍແຕ່ພຽງແຕ່ທີ່ກົດຫມາຍໃຫ້ໄວ້
ຈາກແນວຄວາມຄິດນີ້ຈຶ່ງເກີດຫລັກການກະທຳນອກເໜືອອຳນາດ (Ultra Vires Rule) ຂຶ້ນດ້ວຍຄວາມມຸ້ງໝາຍ 2 ປະການ ຄື (1) ເພື່ອຄຸ້ມຄອງຜົນປະໂຫຍດຂອງຜູ້ຖືຫຸ້ນ
ມິໃຫ້ບໍລິສັດນຳເງີນທຸນໄປໃຊ້ນອກວັດຖຸປະສົງ ແລະ (2) ເພື່ອເປັນຫລັກປະກັນແກ່ເຈົ້າໜີ້ຂອງບໍລິສັດວ່າ
ບໍລິສັດວ່າ
ບໍລິສັດຈະບໍ່ນຳເງີນທຸນໄປໃຊ້ໃນກິດຈະການອື່ນນອກວັດຖຸປະສົງຂອງບໍລິສັດ[1]
ເນື່ອງຈາກບໍລິສັດເປັນບຸກຄົນທີ່ກົດຫມາຍສົມມຸດຂຶ້ນ
ບໍລິສັດຈຶ່ງບໍ່ອາດມີສິດທິຫນ້າທີ່ບາງຢ່າງຊຶ່ງປົກກະຕິຈະມີໄດ້ສະເພາະບຸກຄົນທຳມະດາເທົ່ານັ້ນ
ສິດທິຫນ້າທີ່ຂອງບໍລິສັດກໍຍ່ອມເປັນໄປຕາມກົດຫມາຍແລະວັດຖຸປະສົງທີ່ຈົດທະບຽນໄວ້
ແລະເມື່ອບໍລິສັດບໍ່-ແມ່ນບຸກຄົນທຳມະດາ ບໍລິສັດຈະກະທຳການຕ່າງ ໆ ໄດ້ກໍໂດຍອາໄສບຸກຄົນທຳມະດາກະທຳການແທນ
ຜູ້ກໍ່ການແທນຄືກຳມະການຂອງບໍລິສັດ ຊຶ່ງມີຖານະເປັນຜູ້ແທນຂອງບໍລິສັດ
ເປັນຜູ້ສະແດງຄວາມປະສົງຂອງບໍລິສັດຕາມມາດຕາ 70 ວັກສອງ ແຕ່ກຳມະການຂອງບໍລິສັດກໍຄົງມີອຳນາດຫນ້າທີ່ຈັດການງານຂອງບໍລິສັດໃຫ້ເປັນໄປຕາມຂໍ້ບັງຄັບຂອງບໍລິສັດ
ແລະຢູ່ໃນຄວາມຄອບງຳຂອງທີ່ປະຊຸມໃຫຍ່ຂອງຜູ້ຖືຫຸ້ນ[1]
ເມື່ອນິຕິບຸກຄົນກະທຳຜິດອາຍາໂດຍສັ່ງຊື້ອາວຸດປືນເຂົ້າມາຜິດກົດຫມາຍສານລົງໂທດໂດຍມິໃຫ້ໃຊ້ການກັກຂັງແທນຄ່າປັບນັ້ນຄື
ໃນການພິຈາລະນາການກະຂອງນິຕິບຸກຄົນກໍຕ້ອງເບິ່ງວັດຖຸປະສົງຂອງນິຕິບຸກຄົນນັ້ນດ້ວຍຫາກນອກວັດຖຸປະວົງຄ໌ໃນທາງພິຈາລະນາກໍຄ້າຍກັບວ່າບໍ່ຖືວ່າເປັນນິຕິບຸກຄົນທີດຽວ
ຄືມີແນວພິຈາລະນາວ່າວັດຖຸປະສົງຄືສ່ວນປະກອບຂອງນິຕິບຸກຄົນ
(ຄຳພິພາກສາດີກາທີ່ 448/2513)
ຫລັກການເຊັ່ນນີ້ຮຽກວ່າ
Ultra Vires Doctrine ຊຶ່ງບໍລິສັດບໍ່ຕ້ອງຮັບຜິດໃນການກະທຳທີ່ບໍ່ຢູ່ໃນຂອບວັດຖຸປະສົງຂອງບໍລິສັດ
ແລະຜູ້ຖືຫຸ້ນຂອງບໍລິສັດກໍບໍ່ສາມາດໃຫ້ສັດຢາບັນໃນການກະທຳນັ້ນໄດ້[1]
ເລື່ອງການກະທຳຂອງກຳມະການບໍລິສັດກໍ່ການເກີນຂອບວັດຖຸປະສົງຂອງບໍລິສັດ
(Ultra Vires) ສິລິນັນທ໌ ຈັນທະ [ໂ]ລ ໃຫ້ຄວາມເຫັນວ່າ
ຖ້າຄະນະກຳມະການຫລືຜູ້ຖືຫຸ້ນໃຫ້ສັດຢາບັນຮັບຮອງການກະທຳນັ້ນ
ຈະຜູກພັນບໍລິສັດຫລືບໍ່ ແຍກໄດ້ດັ່ງນີ້[1]
(1)
ໃນກໍລະນີທີ່ຜູ້ຖືຫຸ້ນໃຫ້ສັດຢາບັນ
ໂດຍການປະຊຸມເພື່ອກໍ່ການແກ້ໄຂປ່ຽນແປງຫນັງສື
ບະຫລິຄົນຫ໌ສົນທິໃຫ້ມີວັດຖຸປະສົງຄອບຄຸມເຖິງການກະທຳທີ່ເກີນຂອບວັດຖຸປະສົງນັ້ນກໍຖືໄດ້ວ່າການກະທຳນອກຂອບວັດຖຸປະສົງນັ້ນ
ໄດ້ຮັບການຮັບຮອງແລະແກ້ໄຂໃຫ້ເປັນການກະທຳພາຍໃນຂອບວັດຖຸປະສົງແລ້ວ
ການກະທຳຂອງກຳມະການຫລືຄະນະກຳມະການທີ່ດຳເນີນການໄປນັ້ນ
ຍ່ອມຜູກພັນບໍລິສັດເຫມືອນເປັນຜູ້ລົງມືດຳເນີນການດ້ວຍຕົນເອງ
(2)
ໃນກໍລະນີທີ່ຜູ້ຖືຫຸ້ນໃຫ້ສັດຢາບັນ
ແຕ່ບໍ່ມີການເພິ່ມເຕິມຫລືແກ້ໄຂຫນັງສືບະຫລິຄົນຫ໌ສົນທິ ການ
ໃຫ້ສັດຢາບັນຂອງຜູ້ຖືຫຸ້ນກໍບໍ່ເຮັດໃຫ້ນິຕິກຳນັ້ນຜູກພັນບໍລິສັດແຕ່ເປັນການດຶງເອົາຜູ້ຖືຫຸ້ນທີ່ຮັບຮອງ
ການໃຫ້ສັດຢາບັນເຂົ້າມາຮ່ວມຮັບຮັບຜິດຊອບເປັນການສ່ວນຕົວ ຮ່ວມກັບກຳມະການຫລືຄະນະກຳມະການທີ່ກະທຳການເກີນຂອບວັດຖຸປະສົງນັ້ນ
3. ການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນໃນຕ່າງປະເທດ
ຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດມີການໃຊ້ທັງໃນປະເທດໄທແລະໃນຕ່າງປະເທດ
ບໍ່ວ່າຈະເປັນປະເທດທີ່ໃຊ້ລະບົບກົດຫມາຍແບບ common law ເຊັ່ນ
ປະເທດອັງກະຫລົດແລະປະເທດສະຫລັດອະເໝລິກາ ຫລື
ປະເທດທີ່ໃຊ້ລະບົບກົດຫມາຍແບບ civil law ເຊັ່ນ
ປະເທດເຍອົນມັນນີແລະປະເທສົດວິດເຊີລ໌ແລນດ໌
1) ປະເທດທີ່ໃຊ້ລະບົບກົດຫມາຍແບບ common law
ປະເທດອັງກະຫລົດຖືແນວຄວາມຄິດເລື່ອງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດໂດຍເຄັ່ງຄັດ
ໂດຍຖືວ່າບໍລິສັດມີສະພາບເປັນຂອງຕົນເອງແຍກຕ່າງຫາກຈາກຜູ້ຖືຫຸ້ນ
ແລະຄວາມຮັບຜິດຂອງຜູ້ຖືຫຸ້ນໃນບໍລິສັດຈະຈຳກັດຕາມມູນຄ່າຫຸ້ນທີ່ຖື
ລັກສະນະດັ່ງກ່າວບໍລິສັດສາມາດເຮັດສັນຍາກັບຜູ້ຖືຫຸ້ນ
ແລະບໍລິສັດມີສິດທິເປັນເຈົ້າຂອງແລະໃຊ້ປະໂຫຍດໃນຊັບສິນຂອງຕົນ[1] European Communities Act 1972
ໂດຍກົດຫມາຍສະບັບນີ້ຫາກຜູ້ຈັດການຂອງບໍລິສັດກໍ່ການຕິດຕໍ່ແລະເຮັດສັນຍາກັບບຸກຄົນພາຍນອກໂດຍຢູ່ໃນຂອບອຳນາດຍ່ອມຜູກພັນບໍລິສັດບໍ່ຜູກພັນຜູ້ຈັດການ[1] European Communities Act 1972
ຈະບໍ່ໃຊ້ບັງຄັບຖ້າບໍລິສັດເຮັດນອກຂອບອຳນາດໃນການໄປກູ້ເງີນໂດຍຜູ້ໃຫ້ກູ້ບໍ່ສາມາດຮຽກ-ຮ້ອງຄືນຈາກບໍລິສັດໄດ້
ຫາກບຸກຄົນທີ່ໄປກໍ່ການຍືມເງີນມີອຳນາດໃນການເຮັດສັນຍາກູ້ຍືມສຳລັບກິດຈະການຂອງບໍລິສັດ
ເຖິງ-ແມ່ນຢູ່ນອກຂອບວັດຖຸປະສົງໂດຍຜູ້ໃຫ້ຍືມບໍ່ຮູ້
ສັນຍາດັ່ງກ່າວສົມບູນຜູກພັນບໍລິສັດ[1]
1. ການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນໃນປະເທດອັງກະຫລົດ
ຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນຂອງປະເທດອັງກະຫລົດບໍ່ມີຄວາມເປັນນິຕິບຸກຄົນເຖິງ-ແມ່ນ-ວ່າຊື່ຂອງຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນດັ່ງກ່າວຈະລົງທ້າຍດ້ວຍ
Co. ຫລື Ltd.
ເຮັດໃຫ້ເກີດບັນຫາວ່າການຂາດຊຶ່ງຄວາມເປັນນິຕິບຸກຄົນມີບັນຫາໃນການແຍກຊັບສິນຂອງຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນກັບຜູ້ຈັດການຂອງຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນ[1]
Sheppard & Cooper Ltd.
V TSB Bank plc (1997) ບໍລິສັດແຕ່ງຕັ້ງໃຫ້ນັກບັນຊີຂອງບໍລິສັດຕິດຕໍ່ເລື່ອງການນຳເງີນມາລົງທຸນ
ໂດຍມີການເຊັນຕ໌ສັນຍາໂດຍຜູ້ຈັດການພຽງຄົນດຽວ
ບໍລິສັດບອກ-ວ່າບໍ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບບໍລິສັດເນື່ອງຈາກມີຄົນລົງຊື່ພຽງຄົນດຽວ
ສານອຸດທົນນ໌ຕັດສິນວ່າຜູກພັນກຳມະການບໍລິສັດທີ່ເປັນກຳມະການບໍລິສັດໃນຂະນະເຮັດສັນຍາແລະບໍລິສັດມີລັກສະນະເປັນ
joint
appointment[1] ຊຶ່ງປຽບເຫມືອນມີ Legal personality
ມີການນຳຫລັກການນີ້ມາໃຊ້ເປັນເທື່ອແຮກໃນຄະດີ Salomon V. Salomon & Co. Ltd. ຊຶ່ງພໍ່ຄ້າຄົນໜຶ່ງຕັ້ງບໍລິສັດຂຶ້ນຮັບຊື້ກິດຈະການຄ້າຂອງຕົນເອງ
ໂດຍໃຫ້ບໍລິສັດຊຳລະລາຄາດ້ວຍການອອກຫຸ້ນກູ້ຊະນິດທີ່ມີຊັບສິນທັງໝົດຂອງບໍລິສັດເປັນປະກັນ
ຕໍ່ມາບໍລິສັດລົ້ມລະລາຍ
ແຕ່ພໍ່ຄ້າຜູ້ນັ້ນໄດ້ຮັບຊຳລະໜີ້ແຕ່ຜູ້ດຽວເພາະເປັນເຈົ້າໜີ້ມີປະກັນ
ສ່ວນເຈົ້າໜີ້ອື່ນຂອງບໍລິສັດຫາໄດ້ຮັບຊຳລະໜີ້ບໍ່
ທັງບໍ່ອາດບັງຄັບຊຳລະໜີ້ຈາກພໍ່ຄ້າຜູ້ນັ້ນດ້ວຍ
ທັງທີ່ພວກເຂົາເປັນຜູ້ຄວບຄຸມກິດຈະການນັ້ນ
ທັງນີ້ເພາະຊັບສິນແລະໜີ້ສິນຂອງບໍລິສັດແລະຜູ້ຖືຫຸ້ນຍ່ອມແຍກຈາກກະ
[ັ]ນ
ການທີ່ນຳຫລັກການນີ້ມາໃຊ້ໂດຍຖືວ່າບໍລິສັດມີສະພາບເປັນບຸກຄົນແຍກຕ່າງຫາກຈາກຜູ້ຖືຫຸ້ນ
ແລະຄວາມຮັບຜິດຂອງຜູ້ຖືຫຸ້ນຂອງບໍລິສັດຈະຈຳກັດຕາມມູນຄ່າຂອງຫຸ້ນທີ່ຖື
ຕໍ່ມາເມື່ອມີຜູ້ເບິ່ງ-ເຫັນຊ່ອງວ່າງຂອງກົດຫມາຍແລະວິທີແສວົງຫາປະໂຫຍດຈາກຫລັກການນີ້
ໂດຍມີການຈັດຕັ້ງບໍລິສັດຂຶ້ນມາບັງໜ້າ
ປະເທດອັງກະຫລົດຈຶ່ງເລີ່ມນຳຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນມາໃຊ້
ຄະດີ Gilford
Motor Co. Ltd. V. Horne (1933) Sh, 935, C. A[1]
ຈຳເລີຍເປັນລູກຈ້າງຂອງໂຈດກ໌ ມີຂໍ້ສັນຍາທີ່ເຮັດໄວ້ກັບໂຈດກ໌ວ່າ
ຈະບໍ່ແຍ່ງລູກຄ້າຂອງໂຈດກ໌ພາຍຫລັງຈາກທີ່ສັນຍາຈ້າງລະຫວ່າງໂຈດກ໌ຈຳເລີຍໄດ້ສີ້ນສຸດລົງແລ້ວ
ຕໍ່ມາຫລັງຈາກສັນຍາຈ້າງສີ້ນສຸດລົງຈຳເລີຍໄດ້ໄປຈົດທະບຽນຈັດຕັ້ງບໍລິສັດຂຶ້ນໃໝ່
ເພື່ອດຳເນີນກິດຈະການຕາມທີ່ຈຳເລີຍເຄີຍເຮັດສັນຍາໄວ້ກັບໂຈດກ໌
ສານດີກາພິຈາລະນາວ່າ
ທັງຈຳເລີຍແລະບໍລິສັດຂອງຈຳເລີຍຕ້ອງຮັບຜິດຕໍ່ໂຈດກ໌
ເຖິງວ່າບໍລິສັດນັ້ນບໍ່ເຄີຍມີນິຕິສຳພັນຫລືເປັນຄູ່ສັນຍາກັບໂຈດກ໌ເລີຍກໍຕາມ
ເພາະບໍລິສັດດັ່ງກ່າວເປັນເກາະກຳບັງຫລືເປັນການຫລອກລວງຫລືອຸບາຍຂອງຈຳເລີຍເພື່ອຈຳເລີຍຈະບ່າຍບ່ຽງຄວາມຮັບຜິດຂອງຕົນ
ສານຖືວ່າບໍລິສັດນັ້ນເປັນຫຸ່ນ (Alter ego) ຂອງຈຳເລີຍ
ບໍລິສັດຈຶ່ງຕ້ອງຮັບຜິດຕໍ່ໂຈດກ໌
ຄະດີ Southern V.
Watson (1940) 2All E. R. 439[1]
ເຈົ້າຂອງກິດຈະການໜຶ່ງໄດ້ຂາຍກິດຈະການຂອງຕົນໃຫ້ແກ່ບໍລິສັດຊຶ່ງຕົນຈັດຕັ້ງຂຶ້ນແລະເປັນຜູ້ຖືຫຸ້ນລາຍໃຫຍ່
ໂດຍມີຂໍ້ຕົກລົງກັບບໍລິສັດນັ້ນວ່າບໍລິສັດຈະເຮັດທຸລະກິດການຄ້າກັບຕົນຫລືຕາມທີ່ຕົນເຫັນມັກກ່ອນບຸກຄົນອື່ນ
ດັ່ງນັ້ນສານຕັດສິນວ່າຜູ້ຖືຫຸ້ນຜູ້ນີ້ຈະຕ້ອງຮ່ວມຮັບຜິດໃນໜີ້ຂອງບໍລິສັດ
ເພາະເຈົ້າຂອງກິດຈະການຜູ້ນັ້ນເປັນຜູ້ປະກອບກິດຈະການຄ້າຂາຍດ້ວຍຕົນເອງຜ່ານທາງບໍລິສັດຊຶ່ງປຽບເຫມືອນເປັນຫຸ່ນເຊີດຂອງພວກເຂົາ
ຄະດີ Jones V.
Lipman (1962) 1 W. L. R.832[1]
ຈຳເລີຍຊຶ່ງເປັນຜູ້ຈະຂາຍທີ່ດິນໃຫ້ແກ່ໂຈດກ໌ ພະຍາຍາມຫລີກລ້ຽງການປະຕິບັດຕາມສັນຍາ
ໂດຍການຂາຍທີ່ດິນໃຫ້ກັບບໍລິສັດຊຶ່ງຈຳເລີຍໄດ້ຈັດຕັ້ງຂຶ້ນ
ບໍລິສັດນີ້ມີຈຳເລີຍເປັນຜູ້ຖືຫຸ້ນລາຍໃຫຍ່ແລະເປັນກຳມະການຂອງບໍລິສັດດ້ວຍ
ແລະຫຸ້ນທີ່ເຫລືອທັງໝົດຈຳເລີຍໄດ້ໃຫ້ຜູ້ອື່ນຖືໄວ້ແທນຕົນ ດັ່ງນັ້ນສານຕັດສິນໃຫ້ຈຳເລີຍແລະບໍລິສັດຂອງຈຳເລີຍຕ້ອງຮ່ວມກັນຮັບຜິດຕາມສັນຍາຕໍ່ໂຈດກ໌
ໂດຍຈຳເລີຍຕ້ອງຮັບຜິດໃນຖານະທີ່ເປັນຄູ່ສັນຍາຕໍ່ໂຈດກ໌
ສ່ວນບໍລິສັດຂອງຈຳເລີຍແມ່ນຈະບໍ່ໄດ້ເປັນຄູ່ສັນຍາໂດຍກົງກັບໂຈດກ໌ຕ້ອງຮັບຜິດຕ້ອງໂອນທີ່ດິນທີ່ບໍລິສັດຮັບໂອນໄປຄືນມາໃຫ້ໂຈດກ໌ໂດຍຖືວ່າບໍລິສັດຖືທີ່ດິນໄວ້ແທນຈຳເລີຍ
ເພາະການຈັດຕັ້ງບໍລິສັດແລະການໂອນທີ່ດິນໃຫ້ບໍລິສັດເປັນພຽງການທີ່ຈຳເລີຍໃຊ້ບໍລິສັດເປັນຫຸ່ນເຊີດ
ຫລືເກາະກຳບັງ ຫລືເປັນສິ່ງຫລອກລວງໃນການຫລີກລ້ຽງການປະຕິບັດຕາມສັນຍາ
ຄະດີ Re
Maidstone Building Provision Ltd. (1971) 3 All E. R.363 ພ. ເປັນເລຂານຸການ ສະໝຸຫ໌ບັນຊີ
ຜູ້ສອບບັນຊີ ແລະທີ່ປຶກສາທາງການເງີນຂອງບໍລິສັດ
ບໍລິສັດໄດ້ສັ່ງຊື້ສິນຄ້າໂດຍເງີນເຊື່ອແລະໄດ້ກໍ່ໜີ້ສິນກ່ຽວກັບຄ່າຈ້າງແລະເງີນເດືອນໃນຂະນະທີ່ບໍລິສັດໃກ້ຈະລົ້ມລະລາຍ
ເຈົ້າໜີ້ຂອງບໍລິສັດຈຶ່ງກ່າວຫາວ່າ ພ.
ຊຶ່ງເປັນເລຂານຸການແລະທີ່ປຶກສາທາງການເງີນຂອງບໍລິສັດບໍ່ໃຫ້ຄຳແນະນຳແກ່-ກຳ ການໃຫ້ຢຸດກໍ່ການຄ້າແລະມີສ່ວນຮ່ວມໃນການທີ່ບໍລິສັດດຳເນີນກິດຈະການໂດຍການການສໍ້ສົນ
ພ. ຈຶ່ງຄວນມີຄວາມຮັບຜິດເປັນສ່ວນຕົວໃນໜີ້ຂອງບໍລິສັດ
ແຕ່ໃນຄະດີນີ້ສານຕັດສິນວ່າ ພ. ບໍ່ມີສ່ວນທີ່ຕ້ອງຮັບຜິດເປັນສ່ວນຕົວ
ເພາະ ພ. ໄດ້ປະຕິບັດງານຢ່າງເໝາະສົມໃນຖານະເປັນເລຂານຸການ ພ.
ບໍ່ມີສ່ວນກ່ຽວຂ້ອງໃນການບໍລິຫານກິດຈະການຫລືປະກອບກິດຈະການຂອງບໍລິສັດ
ການທີ່ ພ. ບໍ່ໃຫ້ຄຳແນະນຳແກ່-ກຳ ການແລະເຖິງວ່າ ພ.
ອາດຖືກບໍລິສັດຟ້ອງຮ້ອງໃນຖານະທີ່ເປັນພະນັກງານກະທຳຜິດຫນ້າທີ່ຫລືກະທຳຜິດຕາມສັນຍາທີ່ຈະຕ້ອງໃຫ້ຄຳແນະນຳປຶກສາແກ່ບໍລິສັດກໍຕາມ
ໃນຄະດີທີ່ນຳຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງຄວາມເປັນນິຕິບຸກຄົນມາໃຊ້ບັງຄັບ
ສິ່ງທີ່ຢູ່ຫລັງຄວາມເປັນນິຕິບຸກຄົນຄືຜູ້ຖືຫຸ້ນຂອງບໍລິສັດ
ໂດຍບໍ່ຄຳນຶງເຖິງການແບ່ງແຍກລະຫວ່າງບໍລິສັດກັບຜູ້ຖືຫຸ້ນ veil ຂອງບໍລິສັດຫລືນິຕິບຸກຄົນບໍ່-ແມ່ນກິດຈະການພາຍໃນຂອງບໍລິສັດ
ເຖິງ-ແມ່ນ-ວ່າບຸກຄົນທຳມະດາທີ່ມາກ່ຽວຂ້ອງກັບບໍລິສັດບໍ່ມີສິດທິຮຽກ-ຮ້ອງໃຫ້ຜູ້ຖືຫຸ້ນຮັບຜິດ
ເພາະພວກເຂົາຮູ້ວ່າໃຜເປັນຜູ້ຖືຫຸ້ນຂອງບໍລິສັດ
ສາມາດກວດສອບໄດ້ທີ່ສ່ວນລາດການຂອງລັດ ອັນສາມາດກວດສອບງົບການເງີນຂອງບໍລິສັດ
ບັນຊີລາຍຊື່ຜູ້ຖືຫຸ້ນ ແຕ່ຂໍ້ມູນອື່ນ ໆ
ທີ່ຢູ່ເບື້ອງຫລັງຂອງຂໍ້ມູນເຫລົ່ານັ້ນບໍ່ໄດ້ມີການເຜີຍແຜ່ໃຫ້ສາທາລະນະຊົນຮູ້
ດັ່ງນັ້ນໃນບາງເທື່ອສາທາລະນະຊົນກໍບໍ່ຮູ້ວ່າເຈົ້າຂອງບໍລິສັດທີ່ແທ້ຈິງຄືໃຜ
ແຕ່ຢ່າງໃດກໍຕາມກໍເປັນການຍາກທີ່ຈະພິຈາລະນາວ່າເມື່ອໃດຄວນຈະນຳຫລັກ Lifting the veil ມາໃຊ້ບັງຄັບແລະໃຊ້ບັງຄັບກັບໃຜ[1]
2. ການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນໃນປະເທດສະຫລັດອະເໝລິກາ
ຫລັກການພື້ນຖານຂອງຄວາມເປັນບໍລິສັດຄື ການທີ່ບໍລິສັດມີຕົວຕົນແຍກຕ່າງຫາກຈາກຜູ້ຖືຫຸ້ນຂອງບໍລິສັດ
ແລະການທີ່ຜູ້ຖືຫຸ້ນຖືກຈຳກັດຄວາມຮັບຜິດຂອງຕົນເອົາໄວ້
ໂດຍທີ່ບໍ່ຕ້ອງຮັບຜິດເປັນການສ່ວນຕົວ
ອັນມີຜົນເຮັດໃຫ້ຜູ້ຖືຫຸ້ນຂອງບໍລິສັດບໍ່ຕ້ອງສ່ຽງໄພຈາກການດຳເນີນງານຂອງບໍລິສັດ[1] ໃນລະຍະແຮກການກະທຳດັ່ງກ່າວຖືວ່າເປັນໂມຄະ
ບໍລິສັດຈຳກັດຖືກຕັ້ງຂຶ້ນມາດ້ວຍວັດຖຸປະສົງທີ່ຈຳກັດ
ຈະກະທຳການໄດ້ສະເພາະເທົ່າທີ່ລະບຸໄວ້ໃນວັດຖຸປະສົງ
ບາງກໍລະນີມີຜົນເຮັດໃຫ້ບໍລິສັດຮັບແຕ່ຜົນປະໂຫຍດຂອງຫລັກການຄວາມເປັນນິຕິບຸກຄົນ
ແຕ່ປະຕິເສດທີ່ຈະປະຕິບັດການຊຳລະໜີ້ໂດຍອາໄສຫລັກ ultra vires ຈຶ່ງມີຄວາມຈຳເປັນຕ້ອງປ່ຽນແປງໂດຍການກະທຳບາງຢ່າງບໍລິສັດຫລືນິຕິບຸກຄົນຈະປະຕິເສດຄວາມຮັບຜິດໂດຍອາໄສຫລັກ
ultra vires ບໍ່ໄດ້ ເຊັ່ນ ມີການໃຫ້ສັດຢາບັນໂດຍຜູ້ຖືຫຸ້ນຂອງບໍລິສັດເປັນຕົ້ນ[1]
ການແຍກຄວາມເປັນຕົວຕົນຂອງບໍລິສັດໃນບາງເທື່ອຄວນບໍ່ນຳມາໃຊ້ຫລືເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມຫຍຸ້ງ-ຍາກຕໍ່ນະໂຍບາຍສາທາລະນະ
ສານບໍ່ນຳຫລັກການນີ້ມາໃຊ້ໃນການຕັດສີນຄະດີຈຳນວນຫລາຍ
ແຕ່ກໍມີຈຳນວນບໍ່ນ້ອຍທີ່ນຳຫລັກການຄວາມເປັນນິຕິບຸກຄົນມາໃຊ້
ເມື່ອບໍລິສັດລົ້ມລະລາຍຫລືບໍ່ສາມາດປະຕິບັດການຊຳລະໜີ້ໄດ້
ສານຈະຜະເຊີນບັນຫາການນຳຕົວບຸກຄົນທີ່ສາມ ຫລືຜູ້ຖືຫຸ້ນມາຮັບຜິດ ຄະດີ Bartle v. Home Owners
Cooperative (1955) ເວລານຳຫລັກ “piercing the corporate
veil” ມາໃຊ້ມັກໃຊ້ຖ້ອຍຄຳວ່າ “to prevent fraud or to
achieve equity” ແຕ່ຄະດີນີ້ບໍ່ນຳມາໃຊ້ເພາະບໍ່ມີການກະທຳທີ່ຜິດຕໍ່ກົດຫມາຍຫລືມິມັກ[1]
ຫລັກການການແຍກຄວາມເປັນຕົວຕົນລະຫວ່າງຜູ້ຖືຫຸ້ນກັບບໍລິສັດເປັນການເຮັດໃຫ້ຜູ້ຖືຫຸ້ນບໍ່ຕ້ອງຮັບຜິດຕໍ່ເຈົ້າໜີ້ຂອງບໍລິສັດ
ການໃຊ້ຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດເຮັດໃຫ້ຜູ້ຖືຫຸ້ນຕ້ອງມາຮັບຜິດໃນໜີ້ຂອງບໍລິສັດ
ຈຶ່ງມີຄວາມຈຳເປັນຕ້ອງໃຊ້ຫລັກການນີ້ຢ່າງລະມັດລະວັງ[1]
ສານຂອງປະເທດສະຫລັດອະເໝລິກາຍອມຮັບຫະຫລະ [ັ] ການນີ້ໃນເງື່ອນໄຂປະການໃດປະການໜຶ່ງດັ່ງຕໍ່ໄປນີ້
ຄືເມື່ອເກີດຄວາມບໍ່ຍຸດຕິທຳໃນການແຍກຄວາມເປັນສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດກັບຜູ້ຖືຫຸ້ນທີ່ສາມາດຄວບຄຸບກິການຂອງບໍລິສັດ
ຫລືການທີ່ບໍລິສັດຖືກຄອບງຳໂດຍຜູ້ຖືຫຸ້ນເຮັດໃຫ້ບໍລິສັດປຽບເຫມືອນເປັນຫຸ່ນ
ອັນມີຜົນເຮັດໃຫ້ສານຕ້ອງໃຊ້ຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນເພື່ອໃຫ້ຜູ້ຖືຫຸ້ນຕ້ອງຮັບຜິດ[1] ນອກຈາກນັ້ນຍັງມີຫລັກການອີກ 2 ຫລັກທີ່ສານໃຊ້ໃນການນຳຜູ້ຖືຫຸ້ນມາຮັບຜິດ
ຄືຕ້ອງບໍ່ມີສະຖານພາບຄວາມເປັນບໍລິສັດແຍກຕ່າງຫາກຈາກຜູ້ຖືຫຸ້ນ
ຊຶ່ງຫລັກການນີ້ສະແດງອອກໂດຍການທີ່ຜູ້ຖືຫຸ້ນເຂົ້າໄປຄອບງຳບໍລິສັດ
ແລະຫາກບໍ່ນຳຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນມາໃຊ້ຈະເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມບໍ່ຍຸດຕິທຳຂຶ້ນ
ເຊັ່ນ ບໍລິສັດບໍ່ສາມາດຊຳລະໜີ້ສິນຂອງເຈົ້າໜີ້ໄດ້ ເປັນຕົ້ນ[1]
ສານຂອງປະເທດສະຫລັດອະເໝລິກາໄດ້ນຳຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນມາໃຊ້ປະກອບການຕີຄວາມໃນຄວາມຮັບຜິດທັງທາງດ້ານສັນຍາ
ລະເມີດ ແຮງງານ ແລະພາສີອາກອນ
ເມື່ອມີການໃຊ້ນິຕິບຸກຄົນເພື່ອລະເມີດສາທາລະນະປະໂຫຍດ ການກະທຳຜິດກົດຫມາຍ
ການກະທຳທີ່ບໍ່ສຸຈະລິດ ການກະທຳສໍ້ສົນ ເປັນຕົ້ນ ດັ່ງນັ້ນ
ຜູ້ຖືຫຸ້ນທີ່ຄວບຄຸມບໍລິສັດເພື່ອປະໂຫຍດສ່ວນຕົວ
ຫລືບໍລິສັດຊຶ່ງມີລັກສະນະເປັນບໍລິສັດແມ່ອາດຕ້ອງຮັບຜິດຕໍ່ບໍລິສັດໃນບັນດາໜີ້ສິນທັງໝົດຂອງບໍລິສັດນັ້ນຫລືຂອງບໍລິສັດໃນເຄືອ
ນັ້ນຄືສານຈະພິຈາລະນາເຖິງເບື້ອງຫລັງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດໄປຍັງຜູ້ຖືຫຸ້ນໂດຍສ່ວນຕົວ
ຫລືບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບການເປັນນິຕິບຸກຄົນທີ່ແຍກຕ່າງຫາກຈາກກັນຂອງແຕ່ລະບໍລິສັດ[1]
ການພິຈາລະນາເຖິງຄະດີທີ່ກ່ຽວກັບຄວາມຮັບຜິດຂອງຜູ້ຖືຫຸ້ນໃນໜີ້ຂອງບໍລິສັດ
ຈະອາໄສຫລັກກົດຫມາຍໃນເລື່ອງຕົວແທນແລະລະເມີດ
ຫາກຜູ້ຖືຫຸ້ນກະທຳການໃນນາມຂອງຕົນເອງຍ່ອມຕ້ອງຮັບຜິດໃນໜີ້ທີ່ເກິດຂື້ນ
ນອກຈາກນັ້ນການກະທຳຂອງບໍລິສັດຍ່ອມກະທຳການແທນຜູ້ຖືຫຸ້ນຂອງບໍລິສັດ ຈຶ່ງບໍ່ມີຄວາມຈຳເປັນຕ້ອງພິຈາລະນາວ່າຄວນຈະຕ້ອງໃຊ້ຫລັກການ
“piercing the
corporate veil” ຫລືບໍ່
ຖ້າຜູ້ຖືຫຸ້ນກະທຳລະເມີດໃນຂະນະບ່ອນ-ເຮັດວຽກເປັນຕົວແທນໃນຂະນະກໍ່ການເປັນຕົວແທນຂອງບໍລິສັດຕົນເອງ
ໂດຍຫລັກທົ່ວໄປຍ່ອມຕ້ອງຮັບຜິດເຖິງ-ແມ່ນຈະກະທຳການເປັນຕົວແທນຂອງບໍລິສັດ[1]
ໃນກົດຫມາຍເລື່ອງສັນຍາການທີ່ຈະໃຫ້ຜູ້ຖືຫຸ້ນຮັບຜິດໃນໜີ້ຂອງບໍລິສັດຕ້ອງພິຈາລະນາກ່ອນວ່າ
ໃນຂະນະນັ້ນບໍລິສັດມີຖານະທາງການເງີນຢ່າງໃດ
ຫາກບໍລິສັດມີຖານະທາງການເງີນບໍ່ດີບຸກຄົນພາຍນອກກໍບໍ່ຄວົນໄປຕິດຕໍ່ເພື່ອເປັນເຈົ້າໜີ້ດ້ວຍ
ເພາະບໍລິສັດອາດບໍ່ສາມາດຊຳລະໜີ້ໃຫ້ໄດ້
ຖືວ່າເຈົ້າໜີ້ຂອງບໍລິສັດຍອມສ່ຽງໄພໃນຄວາມເສຍຫາຍທີ່ຈະເກີດຂຶ້ນເອງ
ແຕ່ຖ້າຜູ້ຖືຫຸ້ນໄດ້ຮັບຮອງຖານະຂອງບໍລິສັດ
ຫລືກະທຳການຢ່າງໃດຢ່າງໜຶ່ງເພື່ອບອກ-ວ່າບໍລິສັດມີຖານະທາງການເງີນທີ່ດີ
ຜູ້ຖືຫຸ້ນຫລືບຸກຄົນທີ່ສາມຍ່ອມຕ້ອງຮັບຜິດ ຕາມຫລັກ “piercing the corporate
veil”[1]
ຄະດີທີ່ກ່ຽວກັບລະເມີດມີລັກສະນະພິເສດທີ່ວ່າ
ຜູ້ທີ່ເຂົ້າມາກ່ຽວຂ້ອງບໍ່ໄດ້ຕັ້ງໃຈຫລືຈົ່ງໃຈໃຫ້ເກີດຂຶ້ນ ຈຶ່ງມີຄວາມົກດິດວ່າຜູ້ເປັນເຈົ້າຂອງບໍລິສັດຫລືຜູ້ຖືຫຸ້ນຈະໂອນຄວາມສ່ຽງຫລືຄວາມເສຍຫາຍໄປຍັງບຸກຄົນອື່ນຫລືສາທາລະນະຊົນ
ດັ່ງນັ້ນໃນຄະດີທີ່ກ່ຽວກັບລະເມີດຈຶ່ງມີຄວາມຈຳເປັນທີ່ຈະຕ້ອງໃຊ້ຫລັກການ
“piercing the
corporate veil” ຫລາຍກວ່າໃນຄະດີທີ່ກ່ຽວກັບການຜິດສັນຍາ[1]
ຄະດີ United
States V. Milwaukee Refrigerator Transit Co. (1905) 142
Fed. 247
ບໍລິສັດຂົນສົ່ງສິນຄ້າໂດຍລົດໄຟບໍ່ອາດຮັບເງີນສ່ວນລຸດຄ່າທຳນຽມຄ່າໃຊ້ຈ່າຍຈາກບໍລິສັດລົດໄຟໂດຍມັກດ້ວຍກົດຫມາຍ
ບໍລິສັດດັ່ງກ່າວຈຶ່ງຕັ້ງບໍລິສັດຂຶ້ນອີກບໍລິສັດໜຶ່ງອັນມີລັກສະນະເປັນບໍລິສັດລູກເພື່ອຮັບເງີນຄ່າທົດແທນດັ່ງກ່າວແທນຕົນ
ບໍລິສັດທີ່ຕັ້ງຂຶ້ນນີ້ແລະບໍລິສັດແຮກມີເຈົ້າຂອງຜູ້ຖືຫຸ້ນແລະຖືກຄວບຄຸມໂດຍບຸກຄົນຄົນດຽວກັນ
ດັ່ງນີ້ສານຈະໃຊ້ຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດໂດຍພິຈາລະນາໄປເຖິງບັນດາຜູ້ຖືຫຸ້ນຂອງບໍລິສັດນັ້ນ
ແລະພິຈາລະນາຜ່ານຜູ້ຖືຫຸ້ນຂອງບໍລິສັດຫລັງໄປຍັງບໍລິສັດແຮກທີ່ຊ່ອນຢູ່ເບື້ອງຫລັງແລະຖືວ່າການຈ່າຍເງີນຄືນໃຫ້ບໍລິສັດຫລັງກໍບໍ່ບໍ່ມັກດ້ວຍກົດຫມາຍເຊັ່ນກັນເຫມືອນກັບການຈ່າຍເງີນໃຫ້ບໍລິສັດແຮກ
ນອກຈາກນັ້ນສານຍັງຕັດສິນວ່າ
ບໍລິສັດຈະຖືກພິຈາລະນາວ່າເປັນນິຕິບຸກຄົນຕາມກົດຫມາຍໂດຍທົ່ວໄປ
ແຕ່ຖ້າເມື່ອໃດມີການໃຊ້ສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດໂດຍເຈດນາທີ່ຈະຕໍ່ຕ້ານປະໂຫຍດສາທາລະນະ
ກໍ່ໃຫ້ເກີດຄວາມອະຍຸດຕິທຳ ກະທຳການສໍ້ໂກງ ສໍ້ສົນ
ກົດຫມາຍຈະຖືວ່າບໍລິສັດເປັນພຽງການລວມກັນຂອງກຸ່ມບຸກຄົນ ນັ້ນຄື
ສານຈະບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດ
ເມື່ອມີການໃຊ້ສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດເປັນເຄື່ອງກຳບັງສຳລັບການສໍ້ໂກງ
ສໍ້ສົນ ຫລືການກະທຳທີ່ບໍ່ຖືກຕ້ອງອື່ນໃດ
ຄະດີ Luckenbach
S. S. Co. V. W. R. Grace & Co. 267 Fed. 676 (4th Cir
1920) ບໍລິສັດແລ່ນ-ເຮືອ Luckenbach Steam Ship ມີທຸນຈົດທະບຽນພຽງ
10, 000 ຫລຽນ ໄດ້ເຊົ່າເຮືອຍ່າງທະເລຈາກບໍລິສັດ Luckenbach ຊຶ່ງມີທຸນຈົດທະບຽນ
800, 000 ຫລຽນ
ບໍລິສັດທັງສອງມີຜູ້ຖືຫຸ້ນເປັນບຸກຄົນຄົນດຽວກັນເກືອບທັງໝົດ
ຕໍ່ມາບໍລິສັດແລ່ນ-ເຮືອບໍລິສັດແຮກເຮັດສັນຍາຮັບຂົນສົ່ງສິນຄ້າຂອງໂຈດກ໌ຈຳນວນ
75, 000 ຕັນ ແຕ່ພໍຂົນໄດ້ພຽງ 5, 998 ຕັນ ກໍປະຕິເສດບໍ່ຍອມປະຕິບັດຕາມສັນຍາ
ສານພິຈາລະນາວ່າໃຫ້ໂຈດກ໌ໄດ້ຮັບຄ່າເສຍຫາຍຈາກບໍລິສັດທີ່ສອງທີ່ມີທຸນຫລາຍກວ່າໄດ້ດ້ວຍ
ໂດຍໃຫ້ເຫດຜົນວ່າໃນທາງພະລືະຕິໄນແລ້ວບໍລິສັດທັງສອງນີ້ເປັນບໍລິສັດດຽວກັນແລະບໍ່ເປັນການຍຸດຕິທຳທີ່ຈະໃຫ້ບໍລິສັດທັງສອງທີ່ເປັນເຈົ້າຂອງກຸ່ມແລ່ນ-ເຮືອທະເລທີ່ມີຊັບສິນມູນຄ່າຫລາຍລ້ານຫລຽນຫລຸດພົ້ນຈາກຄວາມຮັບຜິດໂດຍອ້າງວ່າເປັນຜູ້ໃຫ້ເຊົ່າເຮືອ
ຄະດີ Herman V. Mobile Homes Corp, 317 Mich 233, 26 N. W.
2d. 757 (1947) ຈຳເລີຍເປັນບໍລິສັດຄ້າໄມ້ລາຍໃຫຍ່ປະກອບກິດການສ້າງເຮືອນ
ໂດຍດຳເນີນກິດການສ້າງເຮືອນຜ່ານບໍລິສັດໃນເຄືອທັງສອງ
ບໍລິສັດແຮກມີທຸນຈົດທະບຽນ 5, 000 ຫລຽນ
ແຕ່ໄດ້ຮັບສິນເຊື່ອຈາກຈຳເລີຍສຳລັບຄ່າວັດດຸກໍ່ສ້າງເປັນເງີນ 1, 000, 000 ຫລຽນ ສ່ວນບໍລິສັດທີ່ສອງບໍ່ມີຊັບສິນຫຍັງ ສານພິຈາລະນາວ່າບໍລິສັດແມ່ຕ້ອງຮ່ວມຮັບຜິດຕາມສັນຍາທີ່ບໍລິສັດໃນເຄືອທັງສອງໄດ້ເຮັດຂຶ້ນຕໍ່ບຸກຄົນພາຍນອກ
ເພາະບໍລິສັດໃນເຄືອມີທຸນນ້ອຍເກີນຄວນ
ແລະປະກອບກັບວິທີດຳເນີນງານຂອງບໍລິສັດທັງສອງສະແດງວ່າເປັນຫນ່ວຍການຄ້າດຽວກັບບໍລິສັດແມ່
ຄະດີ Minton V.
Cavaney, 56 Cal 2d. 576, 15 Cal. Rptr. 641, 364 F.2d 473 (1961) ໂຈດກ໌ຟ້ອງບໍລິສັດ Seminole
ຊຶ່ງມີວັດຖຸປະສົງໃນການດຳເນີນກິດຈະການສະລອຍໃຫ້ຮັບຜິດດ້ານລະເມີດ
ກໍລະນີທີ່ລູກສາວຂອງບໍລິສັດໂຈດກ໌ຈົມນ້ຳຕາຍ ເມື່ອໂຈດກ໌ຊະນະຄະດີແລ້ວຈຶ່ງມາຟ້ອງຈຳເລີຍໃຫ້ຮັບຜິດເປັນສ່ວນຕົວຕ່າງຫາກຈາກບໍລິສັດດ້ວຍ
ເນື່ອງຈາກບໍລິສັດບໍ່ມີຊັບສິນເປັນຂອງຕົນເອງຕ້ອງເຊົ່າສະລອຍຈາກຜູ້ອື່ນດຳເນີນກິດຈະການແລະຍັງຄ້າງຊຳລະຄ່າເສຍຫາຍດ້ວຍ
ເນື່ອງຈາກບໍລິສັດບໍ່ມີຊັບສິນເປັນຂອງຕົນເອງຕ້ອງເຊົ່າສະລອຍຈາກຜູ້ອື່ນດຳເນີນກິດຈະການແລະຍັງຄ້າງຊຳລະຄ່າເຊົ່າອີກດ້ວຍ
ບໍລິສັດມີເງີນຈົດທະບຽນຕ່ຳເມື່ອທຽບກັບກິດຈະການທີ່ໄດ້ກະທຳແລະການສ່ຽງຕໍ່ຄວາມເສຍຫາຍທີ່ອາດເກີດຂຶ້ນ
ຈຳເລີຍເປັນເຈົ້າຂອງກິດຈະການແລະຜູ້ບໍລິຫານຄົນໜຶ່ງຂອງບໍລິສັດແລະເປັນຜູ້ກໍ່ຕັ້ງ
ກຳມະການ ແລະພະນັກງານຂອງບໍລິສັດດ້ວຍ
ໂດຍເຂົ້າມີສ່ວນຮ່ວມດຳເນີນກິດຈະການໃນທຸລະກິດຂອງບໍລິສັດ
ນອກຈາກນີ້ຈຳເລີຍຍັງໃຊ້ຊັບສິນແລະເອກະສານຂອງບໍລິສັດປະປົນກັບກິດຈະການສ່ວນຕົວຂອງຈຳເລີຍ
ສານຈຶ່ງເຫັນວ່າຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດໜ້າຈະນຳມາໃຊ້ກັບຄວາມຮັບຜິດທີ່ເກີດຕາມສັນຍາແລະຄວາມຮັບຜິດທີ່ເກີດຈາກການກະທຳລະເມີດດ້ວຍ
ດັ່ງນັ້ນບຸກຄົນໃດກໍຕາມຈະຕ້ອງຮັບຜິດເປັນການສ່ວນຕົວຕໍ່ເມື່ອໄດ້ຈັດການຊັບສິນຂອງບໍລິສັດເຫມືອນເປັນຊັບສິນຂອງພວກເຂົາເອງ
ຫລືກໍ່ການເພີ່ມຖອນທຸນຈາກບໍລິສັດ
ຫລືເອົາໜີ້ສິນຂອງບໍລິສັດເປັນໜີ້ສິນຂອງຕົນເອງ
ຫລືເມື່ອພວກເຂົາໄດ້ລົງທຸນໃນບໍລິສັດບໍ່ພຽງພໍໃນການຊົດໃຊຄວາມເສຍຫາຍທີ່ອາດເກີດຂຶ້ນແລະພວກເຂົາມີສ່ວນຮ່ວມໃນການດຳເນີນກິດຈະການໃນທຸລະກິດຂອງບໍລິສັດ
ຄະດີ DeWitt
Truck Brokers, Inc. V. W. Ray Flemming Fruit Company, 540 F.2d 681
(1976) ຕັດສິນວ່າ
ພຶດຕິການທີ່ຈະເຮັດໃຫ້ສານໃຊ້ຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບຂອງນິຕິບຸກຄົນບໍ່-ແມ່ນພຽງການເຮັດຜິດສັນຍາຂອງບໍລິສັດເທົ່ານັ້ນ
ຕ້ອງມີລັກສະນະທີ່ບຸກຄົນພຽງຄົນດຽວເປັນຜູ້ຖືຫຸ້ນທັງໝົດຂອງບໍລິສັດ
ຫລືມີບຸກຄົນຈຳນວນນ້ອຍທີ່ຖືຫຸ້ນທັງໝົດຂອງບໍລິສັດຢູ່
ລູກໜີ້ຂອງບໍລິສັດລົ້ມລະລາຍ ບໍ່ມີການເຮັດຫນ້າທີ່ຂອງກຳມະການບໍລິສັດ
ຫລືບໍ່ມີການຈົດບັນທຶກກ່ຽວກັບການກໍ່ການງານຂອງບໍລິສັດ ເປັນຕົ້ນ
2) ປະເທດທີ່ໃຊ້ລະບົບກົດຫມາຍແບບ civil law
ຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດນີ້
ບໍ່ໄດ້ມີຢູ່ສະເພາະແຕ່ພຽງໃນປະເທດທີ່ໃຊ້ລະບົບກົດຫມາຍຄອມມອນລອວ໌ (Common Law)
ເທົ່ານັ້ນ
ແຕ່ຍັງມີປາກົດໃນປະເທດທີ່ໃຊ້ລະບົບປະມວນກົດຫມາຍຊີວິນລອວ໌ (Civil Law) ດ້ວຍ ຕົວຢ່າງ ເຊັ່ນ
ໃນປະເທດເຍີລົມນີ
ແລະສະຫວິດເຊີລ໌ແລນດ໌ ເປັນຕົ້ນ
ຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດໃນປະເທດເຍີລົມນີມີແນວຄວາມຄິດມາຈາກປະເທດອັງກະຫລົດແລະສະຫລັດອະເໝລິກາ ຊຶ່ງເປັນແນວຄວາມຄິດດ້ານຄອມມອນລອວ໌ ໂດຍຜ່ານທາງ
European
Communities ຊຶ່ງມີອິດທິພົນຢ່າງສູງຕໍ່ກົດຫມາຍໃນປະເທດຍຸໂລບ
ແລະຕໍ່ມາຫລັກດັ່ງກ່າວໄດ້ມີການຍອມຮັບໂດຍບັນຍະ [ັ] ຕິໄວ້ໃນກົດຫມາຍຕ່າງ ໆ ຫລາຍຊະນິດ ເຊັ່ນ
ກົດຫມາຍພາສີອາກອນ
ກົດຫມາຍກ່ຽວກັບການຄ້າຂາຍກັບຊົນຊາດສັດຕູ ເປັນຕົ້ນ[1]
ການໃຊ້ຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດນີ້ ມັກຈະພົບໃນກົດຫມາຍຫລາຍປະເພດ ເຊັ່ນ
ກົດຫມາຍປົກຄອງ ກົດຫມາຍພາສີອາກອນ ກົດຫມາຍອາຍາ
ຫລືກົດຫມາຍຂັດກັນເພື່ອປະໂຫຍດຕ່າງ ໆ ຫລາຍປະການ
ໂດຍການພິຈາລະນາໄປເຖິງບຸກຄົນທີ່ຊ່ອນຢູ່ເບື້ອງຫລັງບໍລິສັດ
ຊຶ່ງຫລັກດັ່ງກ່າວມີລັກສະນະຄ້າຍກັບວ່າ ເມື່ອນາຍຈ້າງອາດຕ້ອງຮ່ວມຮັບຜິດໃນການກະທຳລະເມີດຂອງລູກຈ້າງແລ້ວ
ຜູ້ຖືຫຸ້ນກໍອາດຈະຕ້ອງຮ່ວມຮັບຜິດໃນໜີ້ສິນຂອງບໍລິສັດຂອງພວກເຂົາເຊັ່ນກັນ[1]
ການສຶກສາເຖິງການນຳຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດມາໃຊ້ໃນປະເທດລະບົບຊີວິນລອວ໌ (Civil Law) ນັ້ນຈະພິຈາລະນາເປັນລຳດັບດັ່ງນີ້
1.
ການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນໃນປະເທດເຍອົນມັນນີ
ກົດຫມາຍກ່ຽວກັບບໍລິສັດຂອງປະເທດເຍີລົມນີບັນຍະ [ັ]
ຕິຢູ່ໃນກົດຫມາຍພານິດຍ໌ປີ ຄ. ສ. 1897
ໂດຍມີການຈັດຕັ້ງບໍລິສັດຂຶ້ນເພື່ອຈຳກັດຄວາມຮັບຜິດສ່ວນຕົວຂອງຜູ້ຖືຫຸ້ນ[1]
ບໍລິສັດມີສະພາບເປັນນິຕິບຸກຄົນແຍກຕ່າງຫາກຈາກຜູ້ຖືຫຸ້ນ
ແລະຜູ້ຖືຫຸ້ນມີຄວາມຮັບຜິດຈຳກັດຕາມຫຸ້ນທີ່ຖືແລະຍັງສົ່ງໃຊ້ບໍ່ຄົບ[1] ເຊັ່ນ
ກົດຫມາຍກ່ຽວກັບບໍລິສັດເອກຊົນ ມາດຕາ 13 ບັນຍະ [ັ]
ຕິໃຫ້ບໍລິສັດມີສິດທິແລະຫນ້າທີ່ເປັນຂອງຕົນເອງ ມີສິດທິໃນຊັບສິນ
ມີສິດທິເປັນໂຈດກ໌ຟ້ອງຄະດີຫລືຖືກຟ້ອງຄະດີດ້ວຍຕົນເອງ ແລະເຈົ້າໜີ້ມີສິດທິຮຽກ-ຮ້ອງໃຫ້ບໍລິສັດຮັບຜິດພຽງເທົ່າຈຳນວນຊັບສິນຂອງບໍລິສັດເທົ່ານັ້ນ[1]
ຢ່າງໃດກໍຕາມໃນປະເທດເຍີລົມນີກໍມີການໃຊ້ຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນ
ແລະໃຊ້ໃນຫລາຍລັກສະນະເຊັ່ນດຽວກັບປະເທດອັງກະຫລົດ ສະຫລັດອະເໝລິກາ ເຊັ່ນ
ເມື່ອມີການໃຊ້ສະພາບນິຕິບຸກຄົນເພື່ອວັດຖຸປະສົງທີ່ຜິດກົດຫມາຍ
ຫລືໃຊ້ຄວາມເປັນນິຕິບຸກຄົນເພື່ອປິດບັງບຸກຄົນຊຶ່ງຊ່ອນຢູ່ເບື້ອງຫລັງ[1]
ສານອາດໃຊ້ຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດໂດຍອາໄສຫລັກສຸຈະລິດ (Good faith)
ຊຶ່ງອາດເປັນກໍລະນີທີ່ຜູ້ຖືຫຸ້ນລາຍໃຫຍ່ຄົນດຽວຂອງບໍລິສັດຕັ້ງໃຈຈະກໍ່ຄວາມເສຍຫາຍແກ່ເຈົ້າໜີ້ ໂດຍໃຊ້ຊັບສິນຂອງຕົນປະປົນກັບຂອງບໍລິສັດ
ດັ່ງນັ້ນຜູ້ຖືຫຸ້ນຜູ້ນັ້ນຈະຕ້ອງຮ່ວມຮັບຜິດໃນໜີ້ສິນຂອງບໍລິສັດດ້ວຍ
ທັງນີ້ລວມທັງກໍລະນີທີ່ບໍລິສັດມີທຸນດຳເນີນການຫລືທຸນຈົດທະບຽນຕ່ຳເກີນສົມຄວນດ້ວຍ
ຄວາມຮັບຜິດຂອງຜູ້ຖືຫຸ້ນນີ້ອາດເປັນຂຶ້ນໄດ້ທັງໃນບໍລິສັດຄົນດຽວ (One man Company)
ແລະບໍລິສັດໃນເຄືອ
(Subsidiary
Company) [1]
ຜູ້ຖືຫຸ້ນຊຶ່ງເປັນເຈົ້າຂອງກິດຈະການທີ່ແທ້ຈິງຂອງບໍລິສັດຄົນດຽວ
ຈະມີຄວາມຮັບຜິດເຕັມຈຳນວນຫົນໜີ້ສິນຂອງບໍລິສັດ ລວມທັງໃນກໍລະນີທີ່ບຸກຄົນນັ້ນເຮັດໃຫ້ຈຳນວນທຸນຂອງບໍລິສັດລຸດລົງໂດຍການຈ່າຍເງີນປັນຜົນໂດຍມິມັກໃຫ້ແກ່ຜູ້ຖືຫຸ້ນລາຍໃຫຍ່ລາຍດຽວນັ້ນ
ນອກຈາກນັ້ນຍັງລວມເຖິງຜູ້ຖືຫຸ້ນລາຍໃຫຍ່ ເຊັ່ນ
ບໍລິສັດແມ່ (Holding Company) ຈະຕ້ອງຮັບຜິດຊອບໃນກໍລະນີທີ່ຄອບງຳບັງຄັບໃຫ້ບໍລິສັດໃນເຄືອດຳເນີນທຸລະກິດໂດຍມິມັກ
ຊຶ່ງສານມັກຈະຕັດສິນໃຫ້ຜູ້ຖືຫຸ້ນໃຫຍ່ຕ້ອງຮ່ວມຮັບຜິດເປັນສ່ວນຕົວໃນກໍລະນີທີ່ບໍລິສັດເຮັດສັນຍາຕໍ່ບຸກຄົນທີ່ສາມໂດຍມິມັກ ຫລືມີການສໍ້ສົນ ການເຮັດລະເມີດຜິດກົດຫມາຍ ຫລືມີການດຳເນີນກິດຈະການໂດຍມິມັກປະການອື່ນ[1]
ການໃຊ້ຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນກໍເພື່ອເປັນການປ້ອງກັນ
ແລະແກ້ໄຂບັນຫາຈາກການທີ່ບຸກຄົນບາງຄົນໃຊ້ຄວາມເປັນນິຕິບຸກຄົນໂດຍມິມັກ ຊຶ່ງເປັນການໃຊ້ສິດທິໂດຍບໍ່ສຸຈະລິດ ປະເທດເຍີລົມນີໄດ້ຍອມຮັບຫລັກເລື່ອງການໃຊ້ສິດທິໂດຍບໍ່ສຸຈະລິດໄວ້ໃນກົດຫມາຍໂດຍກົງຕາມປະມວນກົດຫມາຍແພ່ງເຍີລົມນີມາດຕາ
226 ບັນຍະ [ັ] ຕິວ່າ “ການໃຊ້ສິດທິເປັນການບໍ່ມັກດ້ວຍກົດຫມາຍຖ້າເປັນການມຸ້ງໝາຍ ແຕ່ຈະໃຫ້ເກີດຄວາມເສຍຫາຍແກ່ຜູ້ອື່ນ” ແລະມາດຕາ 242
ບັນຍະ [ັ] ຕິວ່າ “ລູກໜີ້ຈະຕ້ອງປະຕິບັດການຊຳລະໜີ້ໂດຍສຸຈະລິດ (Good faith) ”
ດັ່ງນັ້ນການໃຊ້ສິດທິໂດຍບໍ່ສຸຈະລິດຈຶ່ງເປັນການໃຊ້ສິດທິທີ່ບໍ່ມັກ (abuse of right)
ແລະບໍ່ໄດ້ຮັບຄວາມຄຸ້ມຄອງຈາກກົດຫມາຍ ກ່າວຄື
ການໃຊ້ສິດທິຈະຕົກເປັນການອັນມິມັກດ້ວຍກົດຫມາຍ
ຖ້າບໍ່ໄດ້ມຸ້ງສະໜັບ-ສະໜູນປະໂຫຍດທີ່ມຸ້ງຄຸ້ມຄອງຕາມກົດຫມາຍ ຫລືສັນຍາ
ແຕ່ເປັນການຂັດກັບຄວາມມຸ້ງໝາຍທີ່ສິດທິດັ່ງກ່າວຕັ້ງຢູ່[1] ສານຂອງເຍີລົມນີຈະບໍ່ Lifting the Corporate Veil
ຫາກປາດສະຈາກຄວາມສຸຈະລິດ (Good faith) ຫລັກນີ້ຈະຖືກໃຊ້ເມື່ອມີຜູ້ຖືຫຸ້ນພຽງຄົນດຽວຂອງບໍລິສັດ
ຫລືນຳຊັບສິນຂອງຕົນເອງມາໃຊ້ຮ່ວມກັບບໍລິສັດຈົນແບ່ງແຍກບໍ່ອໍກວ່າເປັນຊັບສິນຂອງໃຜ
ຜູ້ຖືຫຸ້ນຈຶ່ງຈະຕ້ອງຮັບຜິດ[1]
ອະໜຶ່ງເຖິງວ່າມາດຕາ 226 ແຫ່ງປະມວນກົດຫມາຍແພ່ງຈະຫ້າມແຕ່ກໍລະນີມຸ້ງແຕ່ຈະກໍ່ໃຫ້ເກີດຄວາມເສຍຫາຍແກ່ຜູ້ອື່ນ ແຕ່ມາດຕາ 826 ແລະມາດຕາ 424
ກໍໄດ້ຊ່ວຍມາອຸດຊ່ອງໂຫວ່ໂດຍນຳ “ຫລັກພຶດຕິກຳອັນສົມຄວນ” ແລະ “ຫລັກສຸຈະລິດ” ມາໃຊ້ດ້ວຍກໍລະນີການເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມເສຍຫາຍໂດຍພຶດຕິກຳອັນມິມັກດ້ວຍກົດຫມາຍ ເຊັ່ນ
ການຍຸບເລີກບໍລິສັດແລະຕັ້ງບໍລິສັດໃໝ່ເພື່ອຫລົບໜີ້ພັນທະຕາມສັນຍາເດີມ ຊຶ່ງເປັນການໃຊ້ສິດທິທີ່ບໍ່ຄວນໄດ້ຮັບຄວາມຄຸ້ມຄອງຕາມກົດຫມາຍ ເພາະເປັນປະຕິປັກຕໍ່ຫລັກສິນລະທຳ ປະເພນີປະໂຫຍດສາທາລະນະ ຫລືການປະຕິບັດໂດຍມັກທາງການຄ້າ ເປັນຕົ້ນ
ໂດຍສະພາບແລ້ວເຫັນວ່າຜົນຂອງຫລັກພຶດຕິກຳອັນສົມຄວນຕາມມາດຕາ 826 ແລະຫລັກໂດຍສຸຈະລິດຕາມມາດຕາ 242
ນັ້ນ ບໍ່ແຕກຕ່າງກັນ
ແຕ່ການໃຊ້ຫລັກໃນມາດຕາ 242 ກ້າວໄປໄກກວ່າ ເພາະບໍ່ຈຳຕ້ອງພິສູດເຈນນາ[1]
ໃນປະເທດເຍີລົມນີມີການໃຊ້ຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດໃນຫລາຍລັກສະນະດັ່ງນີ້
1. ໃນກໍລະນີທີ່ຜູ້ຖືຫຸ້ນລາຍໃຫຍ່ພຽງຜູ້ດຽວຫລືຜູ້ຖືຫຸ້ນທີ່ມີອຳນາດຄອບງຳບໍລິສັດ
ຜູ້ຊຶ່ງບໍ່ສາມາດແບ່ງແຍກລະຫວ່າງຊັບສິນ ແລະທຸລະກິດຂອງບໍລິສັດອອກຈາກຊັບສິນ ແລະທຸລະກິດສ່ວນຕົວ
ແລະໄດ້ຮັບປະໂຫຍດຈາກການກະທຳດັ່ງກ່າວຈະຕ້ອງຮັບຜິດເປັນສ່ວນຕົວສຳລັບໜີ້ສິນຂອງບໍລິສັດ[1]
ຢ່າງໃດກໍຕາມການໃຊ້ຫລັກນີ້ມີຂໍ້ຈຳກັດໂດຍສານເຍີລົມນີ ໄດ້ຕັດສິນວ່າຈະນຳຫລັກນີ້ມາໃຊ້ສະເພາະກໍລະນີມີການປະປົນກັນລະຫວ່າງຊັບສິນສ່ວນຕົວກັບຊັບສິນຂອງບໍລິສັດ
ໂດຍມີເຈດນາຈະບໍ່ຄຳນຶງເຖິງຜົນປະໂຫຍດຂອງເຈົ້າໜີ້ຂອງບໍລິສັດ
ຄວາມພະຍາຍາມໃນການດຶງໃຫ້ຜູ້ຖືຫຸ້ນຮັບຜິດໃນກໍລະນີ Under-capitalization ກໍບໍ່ປະສົບຄວາມສຳເລັດ ສານສູງຂອງປະເທດເຍີລົມນີເຄີຍຕັດສິນວ່າ
ຜູ້ຖືຫຸ້ນລາຍດຽວໃນບໍລິສັດ (sole shareholder) ຕ້ອງຮັບຜິດໃນໜີ້ຫລືຄວາມເສຍຫາຍທີ່ບໍລິສັດກໍ່ຂຶ້ນ
(BGH NJW
1974, 134) [1]
ອຳນາດຂອງຜູ້ຈັດການບໍລິສັດຖືກຈຳກັດໂດຍຂໍ້ບັງຄັບຂອງບໍລິສັດ
ມະຕິຂອງຜູ້ຖືຫຸ້ນແລະສັນຍາຈ້າງຜູ້ຈັດການເຂົ້າມາເຮັດວຽກ
ການກະທຳທີ່ບໍ່ມີອຳນາດ ຜູ້ຈັດການຄົນນັ້ນຕ້ອງຮັບຜິດເປັນການສ່ວນຕົວ
ເລື່ອງທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບຄູ່ສັນຍາຝ່າຍທີ່ສາມເຖິງ-ແມ່ນຈະລະບຸຢູ່ໃນຂໍ້ບັງຄັບຂອງບໍລິສັດກໍຕ້ອງປາກົດສູ່ມະຫາຊົນຮູ້[1]
2. ຫລັກທີ່ວ່າຜູ້ຖືຫຸ້ນທີ່ຄວບຄຸມກິດຈະການຂອງບໍລິສັດໂດຍລຳພັງ
ຈະຕ້ອງຮັບຜິດໃນໜີ້ສິນຂອງບໍລິສັດນັ້ນຈະນຳມາໃຊ້ໃນກໍລະນີບໍລິສັດມີທຸນຈົດທະບຽນຕ່ຳດ້ວຍ ຊຶ່ງຖືວ່າເປັນການຂາດຄວາມລະມັດລະວັງຢ່າງຫລາຍທີ່ບໍລິຫານງານໃນບໍລິສັດດ້ວຍເງີນທຸນຈຳນວນນ້ອຍ
ເພື່ອວັດຖຸປະສົງໃນການດຳເນີນທຸລະກິດຂະໜາດໃຫຍ່
ທັງນີ້ໃຫ້ຖືວ່າເງີນທີ່ບໍລິສັດກູ້ຍືມມາຈາກຜູ້ຖືຫຸ້ນທີ່ຄວບຄຸມກິດຈະການຂອງລິສັດເປັນເງີນທຸນຂອງບໍລິສັດດ້ວຍ[1]
ຕົວຢ່າງ ເຊັ່ນ A ຈັດຕັ້ງບໍລິສັດຊື່ X ໂດຍຖືຫຸ້ນສ່ວນໃຫຍ່ຂອງບໍລິສັດ ບໍລິສັດມີທຸນພຽງ 20, 000 ດອຍສ໌ມາລ໌ຄ
ຊຶ່ງເປັນທຸນທີ່ບໍ່ພຽງພໍຕໍ່ການປະກອບການທຸລະກິດ ແຕ່ A ໄດ້ຕຽມການຫລີກລ້ຽງໂດຍໃຫ້ບໍລິສັດກູ້ຍືມເງີນຂອງຕົນ ຕໍ່ມາບໍລິສັດປະສົບພາວະທາງການເງີນຂາດທຸນຈຶ່ງຊຳລະໜີ້ເງີນກູ້ແກ່
A ຊຶ່ງເປັນຜົນເຮັດໃຫ້ເຈົ້າໜີ້ລາຍອື່ນຂອງບໍລິສັດບໍ່ໄດ້ຮັບຊຳລະໜີ້ ເຈົ້າໜີ້ຈຶ່ງຟ້ອງຕໍ່ສານໃຫ້ A ຈ່າຍເງີນຈຳນວນນີ້ຄືນແກ່ບໍລິສັດ
ສານເຍີລົມນີຕັດສິນວ່າເງີນກູ້ຈຳນວນນີ້ຖືເຫມືອນເປັນເງີນທຸນຂອງບໍລິສັດຜູ້ຖືຫຸ້ນທີ່ຄວບຄຸມກິດຈະການຂອງບໍລິສັດໂດຍລຳພັງ
ຜູ້ຊຶ່ງຈັດຕັ້ງບໍລິສັດຂຶ້ນໃນລັກສະນະນີ້ຈະຖືກປະຕິບັດເຫມືອນວ່າເງີນໃຫ້ກູ້ຂອງພວກເຂົາເປັນເງີນຄ່າຫຸ້ນຂອງບໍລິສັດ
ດັ່ງນັ້ນຜູ້ຖືຫຸ້ນນັ້ນຈະຕ້ອງຄືນເງີນກູ້ທີ່ໄດ້ຮັບໃຫ້ແກ່ບໍລິສັດ ເພື່ອປະໂຫຍດຂອງເຈົ້າໜີ້ລາຍອື່ນ[1]
3. ຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດຈະໃຊ້
ເພື່ອປະໂຫຍດຂອງບຸກຄົນພາຍນອກຜູ້ສຸຈະລິດ ຫລືເຈົ້າໜີ້ຂອງບໍລິສັດ ຕົວຢ່າງ
ເຊັ່ນ
ຈຳເລີຍຜູ້ຊຶ່ງຖືຫຸ້ນໃຫຍ່ແລະຄວບຄຸມບໍລິສັດ
ໄດ້ແຕ່ຕັ້ງໂຈດກ໌ໃຫ້ເປັນຕົວແທນໃຫ້ກະທຳການງານຢ່າງໜຶ່ງໃຫ້ຈຳເລີຍໃນຖານະສ່ວນຕົວ
ໂດຍສັນຍາວ່າຈະແບ່ງກຳໄລຈາກບໍລິສັດຂອງຕົນໃຫ້
ຕໍ່ມາໂຈດກ໌ຮຽກ-ຮ້ອງສິດທິທີ່ຈະຂໍກວດເອກະສານບັນຊີຂອງບໍລິສັດ ເພື່ອຕ້ອງການຮູ້ກຳໄລທີ່ແທ້ຈິງທີ່ບໍລິສັດຫາໄດ້
ຈຳເລີຍໂຕ້ແຍ້ງວ່າບໍລິສັດເປັນນິຕິບຸກຄົນຕ່າງຫາກຈາກຜູ້ຖືຫຸ້ນ
ຈຶ່ງບໍ່ຕ້ອງຖືກບັງຄັບໃຫ້ຕ້ອງຖືກກວດສອບບັນຊີ
ແຕ່ສານເຍີລົມນີຕັດສິນວ່າໂຈດກ໌ມີສິດທິຂໍກວດບັນຊີຂອງບໍລິສັດຈຳເລີຍໄດ້[1]
4. ການໃຊ້ຫລັກສຸຈະລິດ (Good faith)
ຕີຄວາມຕາມສັນຍາຊຶ່ງຈະນຳມາໃຊ້ປະກອບກັບຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດໄດ້ສະເໝີ ຕົວຢ່າງ
ເຊັ່ນ ຖ້າ A ມີຂໍ້ສັນຍາທີ່ຈະບໍ່ກໍ່ການຄ້າຂາຍແຂ່ງຂັນກັບ
B ແລ້ວ ຕໍ່ມາ A ໄດ້ຈັດຕັ້ງບໍລິສັດຂຶ້ນໂດຍເປັນຜູ້ຖືຫຸ້ນໃຫຍ່ ແລະຄວບຄຸມບໍລິສັດພຽງລຳພັງ
ແລະບໍລິສັດນີ້ໄດ້ກໍ່ການຄ້າຂາຍແຂ່ງຂັນກັບ B ຊຶ່ງເປັນການກະທຳທີ່ບໍ່ສຸຈະລິດໂດຍໃຊ້ສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດໂດຍມິມັກ ດັ່ງນັ້ນ A ແລະບໍລິສັດຈະຕ້ອງຜູກພັນຕາມສັນຍານັ້ນຕໍ່
B ດ້ວຍ[1]
ນອກຈາກນີ້ຍັງລວມເຖິງການຈັດຕັ້ງບໍລິສັດຫລືໃຊ້ບໍລິສັດໂດຍມີການກະທຳ ຫລືມີເຈດນາສໍ້ສົນບໍ່ສຸຈະລິດ
ຊຶ່ງການກະທຳສໍ້ສົນໝາຍເຖິງການໃຊ້ເສລີພາບໃນການເຮັດສັນຍາ ແລະຕັ້ງບໍລິສັດໄປໃນທາງທີ່ຜິດ[1]
ເຊັ່ນ ຄະດີ Tivoli Theater[1]
ບໍລິສັດໄດ້ຖືກຈັດຕັ້ງຂຶ້ນເພື່ອດຳເນີນກິດຈະການໂລງພາພົຍນົດລ໌
ໂດຍບໍລິສັດນີ້ບໍ່ມີຊັບສິນອື່ນໃດເປັນຂອງຕົນເອງ ແຕ່ໄດ້ເຊົ່າອາຄານສະຖານທີ່ຈາກຜູ້ຖືຫຸ້ນຊຶ່ງຖືຫຸ້ນໃຫຍ່ ແລະເປັນກຳມະການຂອງບໍລິສັດນັ້ນດ້ວຍ ຕໍ່ມາບໍລິສັດປະສົບພາວະຂາດທຸນປິດກິດຈະການ
ເຈົ້າໜີ້ຂອງບໍລິສັດພະຍາຍາມບັງຄັບຄະດີກັບບໍລິສັດ
ແຕ່ຜູ້ຖືຫຸ້ນທີ່ໃຫ້ບໍລິສັດເຊົ່າອາຄານໄດ້ບອກເລີກສັນຍາເຊົ່າ ແລະກັບເຂົ້າຄອບຄອງອາຄານຕາມເດີມ
ກໍລະນີນີ້ສານເຍີລົມນີຕັດສິນໃຫ້ຜູ້ຖືຫຸ້ນຕ້ອງຮັບຜິດເປັນສ່ວນຕົວຮ່ວມກັບບໍລິສັດ
ແລະໃຫ້ເຈົ້າໜີ້ມີສິດທິບັງຄັບເອົາຈາກອາຄານ
ຊຶ່ງເປັນຊັບສິນສ່ວນຕົວຂອງຜູ້ຖືຫຸ້ນໄດ້
ທັງນີ້ເພາະຖືວ່າຜູ້ຖືຫຸ້ນໃຊ້ສິດທິຕາມກົດຫມາຍໄປໃນທາງທີ່ຜິດ ເພື່ອຫລີກລ້ຽງຄວາມຮັບຜິດຕໍ່ເຈົ້າໜີ້ ເປັນຕົ້ນ
ໂດຍສະຫລຸບປະເທດເຍີລົມນີກໍໃຊ້ຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດ
ຊຶ່ງມີຜົນເຊັ່ນດຽວກັບໃນປະເທດອັງກະຫລົດແລະສະຫລັດອະເໝລິກາ ພຽງແຕ່ການໃຊ້ຫລັກດັ່ງກ່າວໂດຍຄຳພິພາກສາຂອງສານນັ້ນ ສານເຍີລົມນີມັກຈະໃຊ້ຫລັກສຸຈະລິດ (Good faith)
ໃນຂະນະທີ່ສານອັງກະຫລົດແລະສະຫລັດອະເໝລິກາໃຊ້ຫລັກອີຄວິຕີ້ (Equity) ຫລັກ fairness
ຫລັກ alter ego ປະກອບກັບຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນ
2. ການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນໃນປະເທດສະຫວິດເຊີລ໌ແລນດະ [໌]
ປະເທສົດວິດເຊີລ໌ແລນດ໌ ບໍລິສັດຈຳກັດທີ່ຈັດຕັ້ງຂຶ້ນຕາມ Swiss Code of Obligation ຖືວ່າບໍລິສັດມີສະພາບເປັນນິຕິບຸກຄົນເມື່ອຈົດທະບຽນ (ມາດຕາ 643) [1] ໂດຍມີຊື່ເປັນຂອງຕົນເອງ
ມີຊັບສິນ ສິດທິ ຫນ້າທີ່ ແລະຄວາມຮັບຜິດເປັນຂອງຕົນເອງ
ແຍກຕ່າງຫາກຈາກຜູ້ຖືຫຸ້ນ
ສ່ວນຜູ້ຖືຫຸ້ນບໍ່ຕ້ອງຮັບຜິດໃນໜີ້ຂອງບໍລິສັດ[1]
ປະເທສົດວິດເຊີລ໌ແລນດ໌ກໍມີບັນຫາທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບການໃຊ້ຫລັກ Lifting the corporate veil ມີຄະດີໜຶ່ງທີ່ມີບັນຫາກ່ຽວກັບການປັບໃຊ້ຫລັກການນີ້ກ່າວຄື
ຜູ້ຖືຫຸ້ນຜູ້ມີອຳນາດຄວບຄຸມບໍລິສັດອາດຕ້ອງຮັບຜິດໃນສ່ວນທີ່ເກີນຈາກມູນຄ່າຫຸ້ນຂອງຕົນ
ຫາກຜູ້ຖືຫຸ້ນດັ່ງກ່າວໄດ້ຮ່ວມຮັບປະກັນໃນຈຳນວນໜີ້ຂອງບໍລິສັດທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບບຸກຄົນທີ່ສາມ
ພາຍໃຕ້ກົດຫມາຍບໍລິສັດຂອງປະເທສົດວິດເຊີລ໌ແລນດ໌ຖ້າມີຜູ້ຮັບປະກັນຫລາຍຄົນຈ່າຍເງີນໃນໜີ້ຂອງບໍລິສັດ
ພວກເຂົາສາມາດຮຽກ-ຮ້ອງຄືນຈາກຜູ້ຮັບປະກັນຄົນອື່ນ ໃນຄະດີນີ້ Federal Supreme Court[1]
ບໍ່ນຳຫລັກການນີ້ມາໃຊ້ບັງຄັບ ຜູ້ຖືຫຸ້ນເປັນເຫມືອນລູກໜີ້ຂອງບໍລິສັດ
ຫລັກການຮັບປະກັນນັ້ນໄດ້ຖືກນຳມາໃຊ້ກັບຜູ້ຮັບປະກັນຄົນໜຶ່ງຕ້ອງຮັບຜິດໃນໜີ້ສິນຂອງບໍລິສັດໂດຍການນຳຫລັກສຸຈະລິດມາປັບໃຊ້[1]
ມີຫລາຍຄະດີທີ່ສານຂອງປະເທສົດວິດເຊີລ໌ແລນດ໌ໃຫ້ຜູ້ຖືຫຸ້ນທີ່ຄອບງຳບໍລິສັດຮັບຜິດຕໍ່ໜີ້ຂອງບໍລິສັດທີ່ຕົນຄວບຄຸມເປັນການສ່ວນຕົວ
ເຊັ່ນ ໃນຄະດີ[1]
ຈຳເລີຍຄືທະນາຍຄວາມຊຶ່ງໄປເກັບເງີນໃນນາມຂອງບໍລິສັດໄດ້ໂອນເງີນເຂົ້າໄປອີກບໍລິສັດໜຶ່ງ
ຊຶ່ງພວກເຂົາເປັນທະນາຄານແລະຜູ້ຖືຫຸ້ນຄົນດຽວ ເພື່ອຫລີກລ້ຽງຄ່າທຳນຽມ
ສານເຫັນວ່າເປັນການໃຊ້ສິດທິທີ່ຜິດຂັດຕໍ່ກົດຫມາຍເລື່ອງໜີ້
ເພາະຊັບສິນຂອງບໍລິສັດຖືເປັນປະກັນຕໍ່ໜີ້ຂອງບໍລິສັດ
ຫາກຍັງຖືຫລັກຄວາມເປັນຕົວຕົນຂອງນິຕິບຸກຄົນແຍກຕ່າງຫາກຈາກຜູ້ຖືຫຸ້ນ ກໍຈຳເປັນຕ້ອງນຳຫລັກ Lifting
the corporate veil ດັ່ງນັ້ນ
ຈຳເລີຍຈຶ່ງຕ້ອງຮ່ວມຮັບຜິດໃນໜີ້ຂອງບໍລິສັດ ຫລືອີກຕົວຢ່າງໜຶ່ງຄື A
ໄດ້ຮັບສິດທິຕາມສິດທິບັດລະຈາກ
B ໂດຍມີສັນຍາວ່າຈະບໍ່ກໍ່ການຄ້າແຂ່ງກັບ B
ຕໍ່ມາ A
ໂອນສິດທິບັດລະໄປຍັງບໍລິສັດທີ່
A ຄວບຄຸມແລະຖືຫຸ້ນຢູ່ B ຕ້ອງການໃຫ້ A ແລະບໍລິສັດຂອງ A ຮັບຜິດຕາມສັນຍາ
ສານຕັດສິນວ່າບໍລິສັດເປັນເຄື່ອງມືຂອງ A
ດັ່ງນັ້ນ A
ຈຶ່ງຕ້ອງຮັບຜິດຕາມສັນຍາ
ສານຕັດສິນວ່າ ບໍລິສັດເປັນເຄື່ອງມືຂອງ A
ດັ່ງນັ້ນ A
ຈຶ່ງຕ້ອງຮັບຜິດໂດຍນຳຫລັກ
Lifting the corporate veil ມາໃຊ້ບັງຄັບໂດຍພິຈາລະນາປະກອບຫລັກສຸຈະລິດ[1] ໃນຄະດີອື່ນທີ່ມີຜູ້ຈັດການແລະຜູ້ຖືຫຸ້ນທີ່ຄວບຄຸມບໍລິສັດໄດ້ກະທຳລະເມີດຕໍ່ໂຈດກ໌
ເມື່ອໂຈດກ໌ຮຽກ-ຮ້ອງໃຫ້ບໍລິສັດຮັບຜິດ Federal
Supreme Court ຕັດສິນວ່າ
ບໍລິສັດຕ້ອງຮັບຜິດໃນລະເມີດທີ່ເກິດຂື້ນ
ເຖິງ-ແມ່ນບຸກຄົນທີ່ເຮັດລະເມີດຈະເປັນຜູ້ຈັດການຫລືຜູ້ຖືຫຸ້ນທີ່ຄວບຄຸມບໍລິສັດພຽງຄົນດຽວກໍຕາມ
ໂດຍເລື່ອງການຈຳກັດຄວາມຮັບຜິດຂອງບໍລິສັດຈະບໍ່ນຳມາໃຊ້[1]
ຫລັກກົດຫມາຍທີ່ກ່ຽວກັບໂຄງສ້າງຂອງບໍລິສັດມີເລື່ອງການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນແລະຫລັກການທີ່ບໍ່ຍອມຮັບຫລັກບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນ
ໃນບໍລິສັດທີ່ມີຜູ້ຖືຫຸ້ນພຽງຄົນດຽວກໍນຳຫລັກການທັງສອງມາປັບໃຊ້
ຜູ້ຖືຫຸ້ນພຽງຄົນດຽວແລະຜູ້ຈັດການຂອງບໍລິສັດຕ້ອງຍອມຮັບຫລັກການທົ່ວໄປທີ່ມີຢູ່ໃນກົດຫມາຍແລະຂໍ້ບັງຄັບຂອງບໍລິສັດ
ຂໍ້ບັງຄັບຂອງບໍລິສັດຕ້ອງຍອມຮັບຫລັກການທົ່ວໄປທີ່ມີຢູ່ໃນກົດຫມາຍແລະຂໍ້ບັງຄັບຂອງບໍລິສັດ
ຂໍ້ບັງຄັບຂອງບໍລິສັດກຳນົດວ່າຜູ້ຖືຫຸ້ນບໍ່ສາມາດອອກຄະແນນສຽງຂອງຕົນ
ດັ່ງນັ້ນເມື່ອມີການເລືອກກຳມະການບໍລິຫານຂອງບໍລິສັດ
ຜູ້ຖືຫຸ້ນກໍບໍ່ສາມາດເລືອກຕົນເອງເປັນຜູ້ຈັດການບໍລິສັດ[1]
ຕາມກົດຫມາຍກ່ຽວກັບບໍລິສັດຂໍງົດວິດເຊີລ໌ແລນດ໌
ມີຂໍ້ຫ້າມມິໃຫ້ບໍລິສັດຊຶ່ງຖືຫຸ້ນຂອງຕົນເອງມີສິດທິລົງຄະແນນສຽງໃນທີ່ປະຊຸມໃຫຍ່ຜູ້ຖືຫຸ້ນ
ດັ່ງນັ້ນສານຈຶ່ງຕັດສິນວ່າບໍລິສັດແມ່ຊຶ່ງຖືຫຸ້ນໃນບໍລິສັດໃນເຄືອຈຶບໍ່ມີສິດທິອອກສຽງລົງຄະແນນໃນທີ່ປະຊຸໃຫຍ່ຜູ້ຖືຫຸ້ນຂອງບໍລິສັດໃນເຄືອເຊັ່ນກັນ[1]
ທັງນີ້ເປັນການນຳຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງຖົງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດມາປັບໃຊ້ກັບຂໍ້ຫ້າມຕາມບົດບັນຍະ
[ັ] ຕິດັ່ງກ່າວດ້ວຍ ເປັນຕົ້ນ[1]
4. ການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນໃນປະເທດໄທ
ປະເທດໄທໄດ້ນຳຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນມາໃຊ້ທັງຈາກແນວຄຳພິພາກສາສານດີກາ
ແລະທີ່ປາກົດໃນກົດຫມາຍຕ່າງ ໆ ດັ່ງຕໍ່ໄປນີ້
1. ໂດຍບົດບັນຍະ
[ັ] ຕິຂອງກົດຫມາຍ
ປະເທດໄທເລີ່ມຈະນຳແນວຄວາມຄິດຂອງຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດທີ່ມີໃຊ້ບັງຄັບໃນຕ່າງປະເທດມາໃຊ້ຕັ້ງແຕ່ປີ
ພ. ສ. 2460 ໂດຍບັນຍະ [ັ]
ຕິໄວ້ໃນກົດຫມາຍຫລາຍສະບັບດັ່ງນີ້
1) ພະລາຊະບັນຍັັດຫ້າມການຄ້າຂາຍກັບຊົນຊາດເປັນສັດຕູ
ພຸທົດສັກລາດ 2460[1]
ຊຶ່ງມີຫລັກຫ້າມຄົນໄທແລະບຸກຄົນຊາດອື່ນທີ່ຢູ່ໃນປະເທດໄທເຂົ້າເຮັດສັນຍາ
ຫລືຕົກລົງທາງການຄ້າກັບຄົົນທີ່ຢູ່ໃນບັງຄັບ ຫລືຢູ່ໃນຄວາມຄຸ້ມຄອງຂອງປະເທດເຍີລົມນີ ອອດເຕຍ
ຮັງການ [ີ]
ທີ່ເປັນຄູ່ສົງຄາມກັບໄທບໍ່ວ່າຈະເປັນການຄ້າຂາຍກັນທາງກົງ ຫລືທາງອ້ອມ
ຫລືໃຊ້ຄົນອື່ນເປັນຄົນກາງ
ຖ້າຝ່າຝືນສັນຍາຈະເປັນໂມຄະ
ສາລະສຳຄັນຂອງກົດຫມາຍສະບັບນີ້ຢູ່ໃນ ມາດຕາ 8
ຊຶ່ງໃຫ້ອຳນາດລັດມົນຕີອາຍັດແລະສັ່ງໃຫ້ເລີກກິດຈະການໄດ້ໃນກໍລະນີທີ່ບຸກຄົນທຳມະດາ ຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນ
ຫລືບໍລິສັດປະກອບກິດຈະການຄ້າໃນລັກສະນະທີ່ພຶງກຳນົດໄດ້ວ່າກໍ່ການຄ້າ ເພື່ອປະໂຫຍດແກ່ຊົນຊາດສັດຕູ ຫລືແຕ່ໂດຍສ່ວນຫລາຍ
ຫລືກໍ່ການຄ້າຢູ່ພາຍໃຕ້ການຄອບງຳຂອງຊົນຊາດສັດຕູ ຊຶ່ງຊົນຊາດສັດຕູນີ້ມີຄວາມຫມາຍເຖິງ ບຸກຄົນທຳມະດາ ຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນຫລືບໍລິສັດ ຫລືສະມາຊິກທຸກຄົນ ຫລືບາງຄົນໃນຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນ ຫລືບໍລິສັດເປັນຄົນມີສັນຊາດຂອງຊົນຊາດສັດຕູ
ໃນກໍລະນີທີ່ເປັນບໍລິສັດແມ່ນຈົດທະບຽນຈັດຕັ້ງຂຶ້ນໃນປະເທດໄທ
ແຕ່ຖ້າມີສະມາຊິກຫລືຜູ້ຖືຫຸ້ນເປັນບຸກຄົນທຳມະດາມີສັນຊາດຂອງສັດຕູ
ກໍໃຫ້ຖືວ່າບໍລິສັດນັ້ນເປັນບໍລິສັດຂອງຊົນຊາດສັດຕູດ້ວຍ
ຊຶ່ງສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າກົດຫມາຍບໍ່ໄດ້ຄຳນຶງວ່າບໍລິສັດເປັນນິຕິບຸກຄົນມີສະພາບບຸກຄົນແຍກຕ່າງຫາກຈາກຜູ້ຖືຫຸ້ນຢ່າງເດັດຂາດ
2) ພະລາຊະບັນຍັັດວ່າດ້ວຍການກັກຄຸມຕົວ ແລະການຄວບຄຸມຈັດກິດຈະການ
ຫລືຊັບສິນຂອງບຸກຄົນທີ່ເປັນສັດຕູຕໍ່ສະຫະປະຊາຊາດ
ພຸທົດສັກລາດ 2488[1] ມີສາລະສຳຄັນຢູ່ໃນ ມາດຕາ 3
ຊຶ່ງຫາກບຸກຄົນໃດຕິດຕໍ່ຫລືເຮັດນິຕິກຳໃດກັບບຸກຄົນທີ່ເປັນສັດຕູຕໍ່ສະຫະປະຊາຊາດ
ໂດຍມິໄດ້ຮັບຄວາມຍິນຍອມຈາກເຈົ້າຫນ້າທີ່ນິຕິກຳນັ້ນຈະເປັນໂມຄະ
ໂດຍກຳນົດວ່າບຸກຄົນທີ່ເປັນສັດຕູຕໍ່ສະຫະປະຊາຊາດໃຫ້ໝາຍຄວາມເຖິງບຸກຄົນທຳມະດາ ບໍລິສັດຈຳກັດ ມູນນິທິ
ຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນຈຳກັດ
ຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນສາມັນຈົດທະບຽນແລະບໍ່ໄດ້ຈົດທະບຽນ ຫລືອົງຄ໌ການໃນລັກສະນະອື່ນ ໆ
ແມ່ນຈະບໍ່ໄດ້ເປັນນິຕິບຸກຄົນຫລືເປັນນິຕິບຸກຄົນຈົດທະບຽນໃນປະເທດໄທ
ແຕ່ໄດ້ກະທຳການເພື່ອປະໂຫຍດແກ່ບຸກຄົນເຫລົ່ານັ້ນ ຫລືທີ່ບຸກຄົນເຫລົ່ານັ້ນມີປະໂຫຍດຢູ່ ຊຶ່ງສະແດງວ່າກົດຫມາຍບໍ່ໄດ້ຄຳນຶງເຖິງວ່າ
ບໍລິສັດເປັນນິຕິບຸກຄົນອອກຕ່າງຫາກຈາກຜູ້ຖືຫຸ້ນໂດຍເດັດຂາດ
ເພາະແມ່ນເປັນບໍລິສັດຊຶ່ງເປັນນິຕິບຸກຄົນທີ່ຈັດຕັ້ງຂຶ້ນ ແລະຈົດທະບຽນໃນປະເທດໄທ
ແຕ່ຖ້າມີບຸກຄົນທຳມະດາຫລືນິຕິບຸກຄົນເປັນຜູ້ຖືຫຸ້ນ ຊຶ່ງເປັນບຸກຄົນທີ່ສັດຕູ ຫລືຖ້າໄດ້ກະທຳການ
ເພື່ອປະໂຫຍດຂອງບຸກຄົນທີ່ເປັນສັດຕູແລ້ວໃຫ້ຖືວ່າ ບໍລິສັດນັ້ນເປັນບຸກຄົນທີ່ເປັນສັດຕູຕໍ່ສະຫະປະຊາຊາດດ້ວຍເຊັ່ນກັນ ຊຶ່ງ ມາດຕາ 7 ແຫ່ງ ພ. ລ. ບ.
ນີ້ຍັງໃຫ້ອຳນາດລັດໃນການເຂົ້າດຳເນີນກິດຈະການເຂົ້າຄອບຄອງຊັບສິນແທນສັດຕູເໝືອນໄດ້ຮັບໂອນເຂົ້າມາເປັນຂອງຕົນເອງ
ລວມທັງມີອຳນາດສັ່ງຢຶດອາຍັດຊັບສັ່ງໃຫ້ຢຸດດຳເນີນກິດຈະການ ຫລືເລີກກິດຈະການ ເພື່ອຊຳລະບັນຊີຫລືຈຳໜ່າຍຊັບສິນ
3) ປະກາດຄະນະປະຕິວັດ
ສະບັບທີ່ 281 ລົງວັນທີ່ 25 ພະລືດຈິກາຍນ ພ. ສ. 2515
ຊຶ່ງເປັນກົດຫມາຍທີ່ຄວບຄຸມການປະກອບທຸລະກິດຂອງຄົນຕ່າງດ້າວ
ເພື່ອປິ່ນປົວດຸນອຳນາດທາງການຄ້າແລະເສດຖະກິດຂອງປະເທດ ແລະເພື່ອໃຫ້ການປະກອບທຸລະກິດຂອງຄົນຕ່າງດ້າວເປັນປະໂຫຍດຕໍ່ປະເທດຊາດເປັນສ່ວນລວມ ກົດຫມາຍສະບັບນີ້ຈຳກັດສິດທິຂອງຄົນຕ່າງດ້າວອັນເປັນຜົນກະທົບກະເທືອນຕໍ່ໂຄງສ້າງຂອງການຖືຫຸ້ນ ຫລືການເປັນເຈົ້າຂອງທຸລະກິດນັ້ນ
ຕາມປະກາດຄະນະປະຕິວັດສະບັບທີ່ 281 ຂໍ້ 3
ໄດ້ນິຍາມຄຳວ່າ “ຄົນຕ່າງດ້າວ” ໃຫ້ໝາຍຄວາມເຖິງບຸກຄົນທຳມະດາແລະນິຕິບຸກຄົນ
ຊຶ່ງບໍ່ມີສັນຊາດໄທແລະໃຫ້ລວມຕະຫລອດເຖິງ
(1) ນິຕິບຸກຄົນຊຶ່ງທຸນຕັ້ງແຕ່ເຄິ່ງໜຶ່ງຂອງນິຕິບຸກຄົນນັ້ນເປັນຂອງຄົນຕ່າງດ້າວ
(2) ນິຕິບຸກຄົນຊຶ່ງມີຄົນຕ່າງດ້າວຖືຫຸ້ນເປັນຫຸ້ນສ່ວນ ຫລືເປັນສະມາຊິກຕັ້ງແຕ່ເຄິ່ງໜຶ່ງຂອງຈຳນວນຜູ້ຖືຫຸ້ນ ຜູ້ເປັນຫຸ້ນສ່ວນຫລືຜູ້ເປັນສະມາຊິກ
ບໍ່ວ່າຄົນຕ່າງດ້າວນັ້ນຈະລົງທຸນເທົ່າໃດຫລືບໍ່
(3) ຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນຈຳກັດຫລືຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນສາມັນທີ່ຈົດທະບຽນ
ຊຶ່ງຫຸ້ນສ່ວນຜູ້ຈັດການຫລືຜູ້ຈັດການເປັນຄົນຕ່າງດ້າວ
ເພື່ອປະໂຫຍດແຫ່ງຄຳນິຍາມນີ້ໃຫ້ຖືວ່າຫຸ້ນຂອງບໍລິສັດຈຳກັດທີ່ມີໃບຫຸ້ນຊະນິດອອກໃຫ້ແກ່ຜູ້ຖືເປັນຫຸ້ນຂອງຄົນຕ່າງດ້າວ
ເວັ້ນແຕ່ຈະໄດ້ມີກົດກະຊວງກຳນົດໄວ້ເປັນຢ່າງອື່ນ
ດັ່ງນັ້ນຈະເຫັນໄດ້ວ່າບົດບັນຍະ [ັ]
ຕິຂອງກົດຫມາຍຕາມປະກາດຄະນະປະຕິບັດ ສະບັບທີ່ 281
ນີ້ມີລັກສະນະເປັນການໃຊ້ຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນ
ໂດຍໃຫ້ຖືວ່ານິຕິບຸກຄົນທີ່ຈົດທະບຽນຈັດຕັ້ງຂຶ້ນໃນປະເທດໄທ
ຊຶ່ງມີລັກສະນະດັ່ງກ່າວບໍ່ຖືວ່າເປັນນິຕິບຸກຄົນຂອງໄທ ແຕ່ອາດຖືວ່າເປັນກິດຈະການຂອງຄົນຕ່າງດ້າວ ຫາກມີບຸກຄົນທຳມະດາຫລືນິຕິບຸກຄົນ
ຊຶ່ງເປັນບຸກຄົນທີ່ຊ່ອນຢູ່ເບື້ອງຫລັງ ເພາະຖືຫຸ້ນແລະຄວບຄຸມກິດຈະການສ່ວນໃຫຍ່ຂອງບໍລິສັດຈັດເຮັດໃຫ້ບໍລິສັດປຽບເຫມືອນເປັນບຸກຄົນຄົນດຽວກັບຜູ້ຖືຫຸ້ນທີ່ເປັນບຸກຄົນຕ່າງດ້າວ
4) ປະມວນກົດຫມາຍທີ່ດິນໄດ້ກຳນົດສິດທິໃນທີ່ດິນຂອງນິຕິບຸກຄົນຕ່າງດ້າວ ແລະບຸກຄົນຕ່າງດ້າວ ຊຶ່ງມີບົດບັນຍະ [ັ]
ຕິໃນຫລາຍມາດຕາພໍຈະແຍກພິຈາລະນາໄດ້ດັ່ງນີ້
ມາດຕາ 97 ບັນຍະ [ັ] ຕິວ່າ “ນິຕິບຸກຄົນດັ່ງຕໍ່ໄປນີ້ໃຫ້ມີສິດທິໃນທີ່ດິນໄດ້ເຫມືອນກັບຄົນຕ່າງດ້າວ
(1) ບໍລິສັດຈຳກັດທີ່ມີທຸນຂອງຄົນຕ່າງດ້າວເກີນກວ່າຮ້ອຍລະສີ່ສິບເກົ້າ
ຫລືຜູ້ຖືຫຸ້ນເປັນຄົນຕ່າງດ້າວເກີນກວ່າເຄິ່ງຈຳນວນຜູ້ຖືຫຸ້ນແລ້ວແຕ່ກໍລະນີ
ເພື່ອປະໂຫຍດແຫ່ງໝວດນີ້ບໍລິສັດຈຳກັດໃດອອກໃບຫຸ້ນຊະນິດອອກໃຫ້ແກ່ຜູ້ຖື
ໃຫ້ຖືວ່າໃບຫຸ້ນນັ້ນຄົນຕ່າງດ້າວເປັນຜູ້ຖື”
ມາດຕາ 98 ບັນຍະ [ັ] ຕິວ່າ “ໃນກໍລະນີທີ່ນິຕິບຸກຄົນຕາມທີ່ລະບຸໄວ້ໃນ
ມາດຕາ 97 ເຂົ້າເປັນເຈົ້າຂອງທຸນ
ຫລືຜູ້ຖືຫຸ້ນ
ຫລືເປັນຫຸ້ນສ່ວນ ແລ້ວແຕ່ກໍລະນີໃນນິຕິບຸກຄົນອື່ນຕາມໄນທີ່ກ່າວໃນມາດຕາກ່ອນໃຫ້ຖືວ່ານິຕິບຸກຄົນດັ່ງກ່າວນີ້ເປັນຄົນຕ່າງດ້າວ”
ມາດຕາ 86 ວັກສອງ ບັນຍະ [ັ] ຕິວ່າ “ຄົນຕ່າງດ້າວດັ່ງກ່າວຈະໄດ້ມາຊຶ່ງທີ່ດິນ
ເພື່ອໃຊ້ເປັນທີ່ຢູ່ອາໄສປະກອບກິດຈະການໃນທາງພານິຊົຍກຳ ອຸດສາຫະກຳ
ກະເສດຕະກຳ ການສຸສານ ການກຸສົນສາທາລະນະ ຫລືການສາດສະຫນາ
ກໍຄົງເປັນໄປຕາມເງື່ອນໄຂແລະວິທີການຊຶ່ງກຳນົດໂດຍກົດກະຊວງ ແລະຕ້ອງໄດ້ຮັບອະນຸຍາດຈາກລັດມົນຕີ”
ຈາກບົດບັນຍະ [ັ] ຕິດັ່ງກ່າວຂ້າງຕົ້ນຄົນຕ່າງດ້າວຈະມີສິດທິໃນທີ່ດິນຢ່າງຈຳກັດ
ຊຶ່ງຕ່າງກັບບຸກຄົນທຳມະດາຫລືນິຕິບຸກຄົນທີ່ມີສັນຊາດໄທ
ຈຶ່ງອາດມີການລ້ຽງກົດຫມາຍໂດຍຈັດຕັ້ງເປັນບໍລິສັດຂຶ້ນຖືຄອງທີ່ດິນແທນຕົນ
ແຕ່ກົດຫມາຍກໍໃຊ້ຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດ
ໂດຍໃຫ້ຖືວ່າບໍລິສັດຊຶ່ງມີລັກສະນະດັ່ງກ່າວມີສະພາບເປັນເຫມືອນບຸກຄົນຕ່າງດ້າວ
ອັນມີບຸກຄົນທຳມະດາທີ່ເປັນຄົນຕ່າງດ້າວຊ່ອນຢູ່ເບື້ອງຫລັງ
ເພາະຖືຫຸ້ນແລະຄວບຄຸມກິດຈະການສ່ວນໃຫຍ່ຂອງບໍລິສັດຈົນເຮັດໃຫ້ບໍລິສັດປຽບເຫມືອນເປັນບຸກຄົນດຽວກັບຜູ້ຖືຫຸ້ນທີ່ເປັນບຸກຄົນຕ່າງດ້າວນັ້ນເອງ
5) ພະລາຊະບັນຍັັດທະນາຄານພານິດຍ໌
ພ. ສ. 2505 ແກ້ໄຂເພິ່ມເຕິມ ພ. ສ. 2528
ໄດ້ນຳຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດມາໃຊ້ດັ່ງນີ້
ມາດຕາ 5 ທະວິ ບັນຍະ [ັ] ຕິວ່າ “ບຸກຄົນໃດຈະຖືຫຸ້ນົດນາຄານພານິດຍ໌ໃດ
ເກີນຮ້ອຍລະຫ້າຂອງຈຳນວນຫຸ້ນທີ່ຈຳໜ່າຍໄດ້ແລ້ວທັງໝົດຂໍງົດນາຄານພານິດຍ໌ນັ້ນບໍ່ໄດ້
ຫຸ້ນົດນາຄານພານິດຍ໌ທີ່ບຸກຄົນຫລືຫ້າມຫຸ້ນສ່ວນດັ່ງກ່າວນີ້ຖືຢູ່ ໃຫ້ນັບລວມເປັນຫຸ້ນຂອງບຸກຄົນຕາມວັກໜຶ່ງດ້ວຍ
(1) ຄູ່ສົມລົດຂອງບຸກຄົນຕາມວັກໜຶ່ງ
(2) ບຸດທີ່ຍັງບໍ່ບັນລຸນິຕິພາວະຂອງບຸກຄົນຕາມວັກໜຶ່ງ
(3) ຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນສາມັນທີ່ບຸກຄົນຕາມວັກໜຶ່ງ ຫລືບຸກຄົນຕາມ (1) ຫລື
(2) ເປັນຫຸ້ນສ່ວນ
(4)
ຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນຈຳກັດທີ່ບຸກຄົນຕາມວັກໜຶ່ງ ຫລືບຸກຄົນຕາມ (1) ຫລື
(2) ເປັນຫຸ້ນສ່ວນຈຳພວກບໍ່ຈຳກັດຄວາມຮັບຜິດ
ຫລືເປັນຫຸ້ນສ່ວນຈຳພວກຈຳກັດຄວາມຮັບຜິດລວມກັນເກີນຮ້ອຍລະສາມສິບຂອງທຸນທັງໝົດຂອງຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນຈຳກັດນັ້ນ
(5) ບໍລິສັດຈຳກັດທີ່ບຸກຄົນຕາມວັກໜຶ່ງ ຫລືບຸກຄົນຕາມ (1) ຫລື (2) ຫລືຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນຕາມ (3) ຫລື (4) ຫລືບໍລິສັດຈຳກັດຕາມ (5) ຖືຫຸ້ນລວມກັນເກີນຮ້ອຍລະສາມສິບຂອງຈຳນວນຫຸ້ນທີ່ຈຳໜ່າຍໄດ້ແລ້ວທັງໝົດຂອງບໍລິສັດຈຳກັດນັ້ນ
(6) ບໍລິສັດຈຳກັດທີ່ບຸກຄົນຕາມວັກໜຶ່ງ ຫລືບຸກຄົນຕາມ (1) ຫລື (2) ຫລືຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນຕາມ (3) ຫລື (4) ຫລືບໍລິສັດຈຳກັດຕາມ (5) ຖືຫຸ້ນລວມກັນເກີນຮ້ອຍລະສາມສິບຂອງຈຳນວນຫຸ້ນທີ່ຈຳໜ່າຍໄດ້ແລ້ວທັງໝົດຂອງບໍລິສັດຈຳກັດນັ້ນ”
ບົດບັນຍະ [ັ] ຕິດັ່ງກ່າວມີລັກສະນະຂອງຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດຄື
ໃຫ້ຖືວ່າບໍລິສັດທີ່ບຸກຄົນທຳມະດາຈັດຕັ້ງຂຶ້ນ ເພື່ອຖືຫຸ້ນໃນທະນາຄານພານິດຍ໌ ຊຶ່ງເປັນການຫລີກລ້ຽງບົດບັນຍະ [ັ]
ຕິຂອງກົດຫມາຍໃນມາດຕາ 5 ທະວິ ໂດຍບຸກຄົນທຳມະດາຫລືບຸກຄົນໃນຄອບຄົວຂອງບຸກຄົນຕາມມາດຕາ 5
ວັກສອງ ເປັນຜູ້ຄວບຄຸມຄອບງຳກິດຈະການໃນບໍລິສັດ ໂດຍຖືຫຸ້ນເກີນຮ້ອຍລະ 30
ຂອງທຸນຫລືຫຸ້ນທັງໝົດຂອງບໍລິສັດນັ້ນ
ດັ່ງນີ້ກົດຫມາຍໃຫ້ຖືວ່າຫຸ້ນຂໍງົດນາຄານພານິດຍ໌ທີ່ບໍລິສັດນັ້ນຖືຢູ່ເປັນຫຸ້ນຂອງບຸກຄົນທຳມະດາ ຊຶ່ງເປັນຜູ້ຖືຫຸ້ນຂໍງົດນາຄານນັ້ນ
ຈຶ່ງຕ້ອງຫ້າມຕາມກົດຫມາຍມິໃຫ້ຖືຫຸ້ນເກີນຮ້ອຍລະ 5
ຂອງຈຳນວນຫຸ້ນທັງໝົດຂໍງົດນາຄານເຊັ່ນກັນ
ນອກຈາກນີ້ ມາດຕາ 12 ບັນຍະ [ັ] ຕິວ່າ “ຫ້າມມິໃຫ້ທະນາຄານພານິດຍ໌ກະທຳການດັ່ງຕໍ່ໄປນີ້
(2) ໃຫ້ສິນເຊື່ອແກ່-ກຳ ການຫລືປະກັນໜີ້ໃດ ໆ
ຂອງກຳມະການຫລືຮັບຮອງຮັບອາວັນ
ຫລືສອດເຂົ້າມາແກ້ໜ້າໃນຕົ໋ວເງີນທີ່ກຳມະການເປັນຜູ້ຮັບຈ່າຍຫລືຜູ້ອອກຕົ໋ວຫລືຜູ້ສະຫລັກຫລັງ”
ມາດຕາ 12 ທະວິ ບັນຍະ [ັ] ຕິວ່າ “ການໃຫ້ສິນເຊື່ອແກ່ຫລືການປະກັນໜີ້ໃດ ໆ ຂອງບຸກຄົນ
ຫລືຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນດັ່ງຕໍ່ໄປນີ້
ຫລືການຮັບຮອງຮັບອາວັນ
ຫລືສອດເຂົ້າແກ້ໜ້າໃນຕົ໋ວເງີນທີ່ບຸກຄົນ ຫລືຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນ
ດັ່ງຕໍ່ໄປນີ້ເປັນຜູ້ສັ່ງຈ່າຍຫລືຜູ້ອອກຕົ໋ວ ຫລືຜູ້ສະຫລັກຫລັງ ໃຫ້ຖືວ່າເປັນການໃຫ້ສິນເຊື່ອຫລືການປະກັນ ຫລືການຮັບຮອງ ຫລືຮັບອາວັນ ຫລືສອດເຂົ້າແກ້ໜ້າແກ່-ກຳ ການຕາມ ມາດຕາ 12
(2) ດ້ວຍ
(1) ຄູ່ສົມລົດຂອງກຳມະການ
(2) ບຸດທີ່ຍັງບໍ່ບັນລຸນິຕິພາວະຂອງກຳມະການ
(3) ຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນສາມັນທີ່ກຳມະການ ຫລືບຸກຄົນຕາມ (1) ຫລື (2) ເປັນຫຸ້ນສ່ວນ
(4)
ຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນຈຳກັດທີ່ກຳມະການ ຫລືບຸກຄົນຕາມ (1) ຫລື (2) ເປັນຫຸ້ນສ່ວນຈຳພວກບໍ່ຈຳກັດຄວາມຮັບຜິດ
ຫລືເປັນຫຸ້ນສ່ວນຈຳພວກຈຳກັດຄວາມຮັບຜິດ
ລວມກັນເກີນຮ້ອຍລະສາມສິບຂອງທຸນທັງໝົດຂອງຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນຈຳກັດນັ້ນ
(5) ບໍລິສັດຈຳກັດທີ່ກຳມະການ ຫລືບຸກຄົນຕາມ (1) ຫລື (2) ຫລືຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນຕາມ (3) ຫລື (4) ຖືຫຸ້ນລວມກັນເກີນຮ້ອຍລະສາມສິບຂອງຈຳນວນຫຸ້ນທີ່ຈຳໜ່າຍໄດ້ແລ້ວທັງໝົດຂອງບໍລິສັດຈຳກັດນັ້ນ
(6) ບໍລິສັດຈຳກັດທີ່ກຳມະການ ຫລືບຸກຄົນຕາມ (1) ຫລື (2) ຫລືຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນຕາມ (3) ຫລື (4) ຫລືບໍລິສັດຈຳກັດຕາມ (5) ຖືຫຸ້ນລວມກັນເກີນຮ້ອຍລະສາມສິບຂອງຈຳນວນຫຸ້ນທີ່ຈຳໜ່າຍໄດ້ແລ້ວທັງໝົດຂອງບໍລິສັດຈຳກັດນັ້ນ”
ຕາມ ມາດຕາ 12 ມີລັກສະນະເປັນການໃຊ້ຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດ
ເພື່ອກຳນົດຄວາມຮັບຜິດທາງແພ່ງຂອງຜູ້ຖືຫຸ້ນ ຫລືກຳມະການແລະ ຫລືບຸກຄົນໃນຄອບຄົວຂອງຜູ້ຖືຫຸ້ນ ຫລືກຳມະການຂອງບໍລິສັດ
ຊຶ່ງເຂົ້າຖືຫຸ້ນຂອງບໍລິສັດເກີນຮ້ອຍລະສາມສິບອັນເປັນການຄອບງຳກິດຈະການຂອງບໍລິສັດ ໂດຍໃຫ້ຖືວ່າການໃຫ້ສິນເຊື່ອແກ່ບໍລິສັດອື່ນທີ່ກຳມະການຂໍງົດນາຄານຫະຖືຫຸ້ນໃຫຍ່ ແລະຄວບຄຸມຢູ່ ເປັນການໃຫ້ສິນເຊື່ອແກ່-ກຳ ການຂໍງົດນາຄານ
ຊຶ່ງຕ້ອງຫ້າມຕາມກົດຫມາຍເຊັ່ນກັນ
6) ພະລາຊະບັນຍັັດການປະກອບທຸລະກິດເງີນທຸນ ທຸລະກິດຫລັກຊັບ
ແລະທຸລະກິດເຄດິດຟອງຊິເອລ໌ ພ. ສ. 2522 ແກ້ໄຂເພິ່ມເຕິມ ພ. ສ. 2528
ໄດ້ນຳຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດມາໃຊ້ເຊັ່ນກັນ
ຊຶ່ງມີລັກສະນະເຊັ່ນດຽວກັບບົດບັນຍະ [ັ]
ຕິໃນພະລາຊະບັນຍັັດທະນາຄານພານິດຍ໌ ພ. ສ. 2505 ແກ້ໄຂເພິ່ມເຕິມ ພ.
ສ. 2528 ຄືມາດຕາ 14,
20, 54 ແຫ່ງພະລາຊະບັນຍັັດທຸລະກິດເງີນທຸນ ຯ ຄ້າຍກັບມາດຕາ 5 ທະວິ,
12 ແລະ 12 ທະວິ
ແຫ່ງພະລາຊະບັນຍັັດທະນາຄານພານິດຍ໌
7) ປະມວນລັດດາກອນມີການນຳຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດມາໃຊ້ ເພື່ອປະໂຫຍດຂອງລັດໃນການເກັບພາສີອາກອນ ເຊັ່ນ
ມາດຕາ 77 ຊຶ່ງແກ້ໄຂເພິ່ມເຕິມໂດຍ ພ. ລ. ບ.
ແກ້ໄຂເພິ່ມເຕິມປະມວນລັດດາກອນ ສະບັບທີ່ 11 ພ. ສ. 2525
ເພື່ອອຸດຊ່ອງໂຫວ່ປ້ອງກັນມິໃຫ້ມີການເຊີດນິຕິບຸກຄົນອື່ນຂຶ້ນບັງໜ້າການປະກອບທຸລະກິດທີ່ແທ້ຈິງຂອງຜູ້ນັ້ນ ໂດຍແກ້ໄຂຄຳນິຍາມຄຳວ່າ “ຜະລິດ” ໃຫ້ໝາຍຄວາມວ່າ “ກໍ່ການກະເສດຫລືຂູດຄົ້ນຊັບຢາກອນທຳມະຊາດ ປະກອບແປຮູບ
ແປສະພາບສິນຄ້າ
ຫລືກໍ່ການຢ່າງໃດຢ່າງໜຶ່ງໃຫ້ມີຂຶ້ນ
ຊຶ່ງສິນຄ້າບໍ່ວ່າດ້ວຍວິທີໃດ ໆ ລວມທັງການເຮັດໃຫ້ມີຂຶ້ນຊຶ່ງຊື່ການຄ້າ
ຫລືເຄື່ອງໝາຍການຄ້າສຳລັບສິນຄ້ານັ້ນບໍ່ວ່າຈະເຮັດເອງ ຫລືຕົກລົງໃຫ້ຜູ້ອື່ນເຮັດໃຫ້”
ສາເຫດທີ່ລັດອອກບົດບັນຍະ [ັ] ຕິຂອງກົດຫມາຍໃນເລື່ອງນີ້
ເນື່ອງຈາກປະສົງຈະຈັດເກັບພາສີອາກອນໃຫ້ໄດ້ຫລາຍທີ່ສຸດ ເພາະເຄີຍເກີດບັນຫາ ເຊັ່ນ
ບໍລິສັດບາງບໍລິສັດໄດ້ວາງແຜນງານໃຫ້ເສຍພາສີນ້ອຍ ໂດຍບໍລິສັດໜຶ່ງເຮັດສັນຍາກັບອີກບໍລິສັດໜຶ່ງໃຫ້ຈັດເຮັດສິນຄ້າ ແລະເຮັດຕາມຄຳສັ່ງ
ຫລືຂາຍໃຫ້ກັບບໍລິສັດແຮກຕາມທີ່ບໍລິສັດແຮກຕ້ອງການ ໂດຍບໍລິສັດແຮກຈະກຳນົດໃຫ້ບໍລິສັດຫລັງເປັນຜູ້ປະທັບຕາເຄື່ອງໝາຍການຄ້າຂອງບໍລິສັດແຮກ
ຊຶ່ງບໍລິສັດແຮກຈະເປັນຜູ້ຈັດຫາກ່ອງໃສ່ວັດຖຸສິນຄ້າ ໂດຍກຳນົດຄຸນນະພາບ ຮູບ
ລັກສະນະ ສີ ສ່ວນປະສົມ
ຂອງວັດດຸສ່ວນໃຫຍ່ໃຫ້ແກ່ບໍລິສັດຫລັງທັງໝົດ ແລະຍັງມີຂໍ້ຕົກລົງກັນວ່າ
ບໍລິສັດຫລັງຈະຜະລິດສິນຄ້ານີ້ອອກຈຳໜ່າຍແກ່ຜູ້ອື່ນອີກບໍ່ໄດ້
ບໍລິສັດຫລັງຈະຕ້ອງຈັດເຮັດສິນຄ້າຕາມໃບສັ່ງຊື້ຂອງບໍລິສັດແຮກ
ລັກສະນະເຊັ່ນນີ້ກົມສັນພາກອນເຄີຍຕໍ່ສູ້ຄະດີ
ເພື່ອຈະຈັດເກັບພາສີແກ່ບໍລິສັດແຮກໃນອັດຕາສູງໃນຖານະເປັນຜູ້ຜະລິດ
ເພາະເຫັນວ່າບໍລິສັດແຮກໄດ້ເຊີດບໍລິສັດຫລັງຂຶ້ນ
ເພື່ອປະກອບກິດຈະການໃນຖານະຜູ້ຜະລິດແທນຕົນ[1]
ແຕ່ສານຕັດສິນວ່າບໍລິສັດແຮກເປັນຜູ້ຊື້ບໍ່-ແມ່ນຜູ້ຜະລິດ
ເພາະບໍ່ໄດ້ນຳສິນຄ້າທີ່ຊື້ມາແປສະພາບເປັນສິນຄ້າໃໝ່ ບໍ່ເຂົ້າລັກສະນະເປັນການຜະລິດຫລືຜູ້ຜະລິດນາມຄຳນິຍາມໃນປະມວນລັດດາກອນ
ມາດຕາ 77 ເດີມ
ເບິ່ງຄຳພິພາກສາສານດີກາທີ່ 3450/2525,
2560/2524, 265/2521[1]
ດັ່ງນັ້ນໃນປະຈຸບັນບຸກຄົນໃດຫລືບໍລິສັດໃດ ບໍ່ອາດລຸດພາລະການເສຍພາສີອາກອນໂດຍອາໄສວິທີການເດີມໄດ້
ແລະຈະຕ້ອງຮັບຜິດໃນໜີ້ພາສີອາກອນໃນອັດຕາສູງໃນຖານະຜູ້ຜະລິດ
8) ພະລາຊະບັນຍັັດບໍລິສັດມະຫາຊົນຈຳກັດ ພ. ສ. 2521
ມີການນຳຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດມາໃຊ້
ທັງໂດຍການກຳນົດອຳນາດຫນ້າທີ່ຂອງນາຍທະບຽນທີ່ຈະເຂົ້າມາກວດສອບກິດຈະການຂອງບໍລິສັດແລະບໍລິສັດໃນເຄືອເພື່ອໃຫ້ຮູ້ເຖິງກິດຈະການທີ່ບໍລິສັດກະທຳໂດຍມິມັກ
ແລະດຳເນີນຄະດີແກ່ບໍລິສັດຫລືຜູ້ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງຊຶ່ງກະທຳຜິດຕາມພະລາຊະບັນຍັັດນີ້ໄດ້
ໂດຍມີສາລະສຳຄັນຄື
ມາດຕາ 142 ບັນຍະ [ັ] ຕິວ່າ “ນາຍທະບຽນຈະແຕ່ງຕັ້ງຜູ້ກວດສອບເພື່ອດຳເນີນການກວດສອບບໍລິສັດກໍໄດ້
ເມື່ອມີເຫດອັນຄວນສົງໄສວ່າ
(1)
ບໍລິສັດໄດ້ກະທຳການເພື່ອໂກງເຈົ້າໜີ້ບໍລິສັດ
ຫລືກໍ່ໜີ້ໂດຍທີ່ຮູ້ຢູ່ວ່າບໍ່ສາມາດຊຳລະຄືນໄດ້”
ມາດຕາ 143 ວັກ 2 ບັນຍະ [ັ] ຕິວ່າ “ຜູ້ກວດສອບມີອຳນາດກວດສອບບໍລິສັດອື່ນຊຶ່ງລວມທັງບໍລິສັດໃນເຄືອຕາມມາດຕາ
124 ໃນກໍລະນີທີ່ມີຄວາມກ່ຽວເນື່ອງກັນ”
ບົດບັນຍະ [ັ]
ຕິດັ່ງກ່າວເປັນການນຳຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດມາໃຊ້ໂດຍບັນຍະ
[ັ]
ຕິໃຫ້ອຳນາດແກ່ກົມທະບຽນການຄ້າໃນການແຕ່ງຕັ້ງຜູ້ກວດສອບກິດຈະການຂອງບໍລິສັດມາໃຊ້ໂດຍບັນຍະ
[ັ]
ຕິໃຫ້ອຳນາດແກ່ກົມທະບຽນການຄ້າໃນການແຕ່ງຕັ້ງຜູ້ກວດສອບກິດຈະການຂອງບໍລິສັດໜຶ່ງເພື່ອວັດຖຸປະສົງໃນການກວດສອບເບິ່ງວ່າບໍລິສັດແມ່ແລະບໍລິສັດໃນເຄືອດຳເນີນກິດຈະການໂດຍມັກຫລືບໍ່ຫລືກຳມະການຂອງບໍລິສັດໄດ້ກະທຳການສໍ້ສົນຫລອກລວງສໍ້ໂກງເຈົ້າໜີ້ຂອງບໍລິສັດຫລືບຸກຄົນພາຍນອກຫລືບໍ່
ອະໜຶ່ງ ເມື່ອກວດສອບກິດຈະການຂອງບໍລິສັດດັ່ງກ່າວແລ້ວ
ນາຍທະບຽນມີອຳນາດດຳເນີນການເຊັ່ນສະ [່]ງສຳເນົາລາຍງານການກວດສອບໄປຍັງບໍລິສັດຫລືຜູ້ຖືຫຸ້ນ
ແຈ້ງຕໍ່ພະນັກງານທີ່ກ່ຽວຂ້ອງໃຫ້ດຳເນີນຄະດີແກ່ຜູ້ກະທຳຜິດ
ສັ່ງໃຫ້ບໍລິສັດດຳເນີນການໃຫ້ຖືກຕ້ອງ
ຫລືແຈ້ງເປັນຫນັງສືຕໍ່ເຈົ້າໜີ້ຫລືບຸກຄົນຊຶ່ງອາດໄດ້ຮັບຄວາມເສຍຫາຍ
(ມາດຕາ 145)
ບົດບັນຍະ [ັ]
ຕິດັ່ງກ່າວເປັນການຄວບຄຸມບໍລິສັດໂດຍໃຊ້ອຳນາດຂອງລັດຜ່ານທາງນາຍທະບຽນໂດຍນຳຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດມາໃຊ້
ແມ່ນໃນທາງປະຕິບັດໃນປະຈຸບັນຈະຍັງບໍ່ໄດ້ມີການໃຊ້ບົດບັນຍະ [ັ]
ຕິດັ່ງກ່າວເນື່ອງຈາກການຕັ້ງບໍລິສັດມະຫາຊົນຍັງບໍ່ໄດ້ຮັບຄວາມນິຍອມແພ່ຫລາຍກໍຕາມ
ນອກຈາກນີ້ຍັງມີບົດບັນຍະ [ັ]
ຕິທີ່ກຳນົດຄວາມຮັບຜິດທາງແພ່ງຂອງຜູ້ແທນນິຕິບຸກຄົນໂດຍພິຈາລະນາຂ້າມສະພາບນິຕິບຸກຄົນໄປຍັງບຸກຄົນທີ່ຢູ່ເບື້ອງຫລັງດ້ວຍ
ເຊັ່ນ
ມາດຕາ 101
(ຄ) (ງ) ຊຶ່ງບັນຍະ [ັ] ຕິວ່າ “ຫ້າມບໍລິສັດໃຫ້ກູ້ຍືມເງີນແກ່-ກຳ ການ ພະນັກງານຫລືລູກຈ້າງຂອງບໍລິສັດ
ຊຶ່ງລວມເຖິງການໃຫ້ກູ້ຍືມເງີນແກ່ຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນຈຳກັດ
ບໍລິສັດມະຫາຊົນອື່ນ ທີ່ກຳມະການ ພະນັກງານ ລູກຈ້າງແລະຄູ່ສົມລົດ
ຫລືບຸດທີ່ຍັງບໍ່ບັນລຸນິຕິພາວະຂອງບຸກຄົນດັ່ງກ່າວເປັນຫຸ້ນສ່ວນຈຳພວກບໍ່ຈຳກັດຄວາມຮັບຜິດໃນຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນຈຳກັດ
ຫລືຖືຫຸ້ນໃນບໍລິສັດມະຫາຊົນ
ຫລືບໍລິສັດເອກຊົນລວມກັນເກີນເຄິ່ງໜຶ່ງຂອງຈຳນວນຫຸ້ນທັງໝົດຂອງບໍລິສັດ”
ບົດບັນຍະ [ັ] ຕິມາດຕາດັ່ງກ່າວ
ຫ້າມບໍລິສັດມະຫາຊົນໃຫ້ກູ້ຍືມເງີນແກ່-ກຳ ການຂອງບໍລິສັດມະຫາຊົນນັ້ນ
ແລະລວມເຖິງການໃຫ້ກູ້ຍືມເງີນແກ່ບໍລິສັດອື່ນຊຶ່ງກຳມະການຂອງບໍລິສັດມະຫາຊົນນັ້ນຄວບຄຸມຢູ່ເບື້ອງຫລັງ
ເພາະຖືຫຸ້ນເກີນເຄິ່ງໜຶ່ງຂອງຫຸ້ນທັງໝົດໃນບໍລິສັດຫລັງອັນມີຜົນເຮັດໃຫ້ກຳມະການຜູ້ນັ້ນມີອຳນາດຄວບຄຸມການຈັດກິດຈະການຂອງບໍລິສັດນັ້ນ
ບົດບັນຍະ [ັ]
ຕິດັ່ງກ່າວມີລັກສະນະເປັນການໃຊ້ຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດນັ້ນເອງ
ໂດຍໃຫ້ຖືວ່າການໃຫ້ກູ້ຍືມແກ່ບໍລິສັດອື່ນທີ່ກຳມະການຂອງບໍລິສັດມະຫາຊົນຄວບຄຸມຢູ່
ເປັນການໃຫ້ກູ້ຍືມແກ່-ກຳ ການຂອງບໍລິສັດມະຫາຊົນນັ້ນເອງຊຶ່ງຕ້ອງຫ້າມຕາມກົດຫມາຍເຊັ່ນກັນ
ຊຶ່ງການຝ່າຝືນບົດບັນຍະ [ັ] ຕິນີ້ຈະມີຜົນເຮັດໃຫ້ກຳມະການຕ້ອງຮັບຜິດທາງແພ່ງຮ່ວມກັນເພື່ອຄວາມເສຍຫາຍທີ່ເກິດຂື້ນແກ່ບໍລິສັດມະຫາຊົນນັ້ນຕາມມາດຕາ
103
(4)
2.
ໂດຍຄຳພິພາກສາຂອງສານ
ນອກເໜືອຈາກການທີ່ມີບົດບັນຍະ [ັ] ຕິຂອງກົດຫມາຍ
ຊຶ່ງມີລັກສະນະເປັນການນຳຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດມາບັນຍະ
[ັ] ຕິໄວ້ໃນກົດຫມາຍລາຍລັກອັກສອນແລ້ວ
ສານໄທກໍເຄີຍພິຈາລະນາພິພາກສາຄະດີກ່ຽວກັບຄວາມຮັບຜິດທາງແພ່ງຂອງບໍລິສັດ ຜູ້ຖືຫຸ້ນ
ແລະກຳມະການຂອງບໍລິສັດທັງໃນດ້ານນິຕິກຳສັນຍາລະເມີດແຮງງານ ຊຶ່ງຜົນຂອງຄຳພິພາກສາມີລັກສະນະທຳນອງດຽວກັບການໃຊ້ຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດ ເຊັ່ນ
ຄຳພິພາກສາດີກາທີ່ 3119/2526
ໂຈດກ໌ເປັນຕົວແທນຂອງລູກຄ້າໃນການຊື້ຫລືຂາຍຫລັກຊັບ
ໂດຍໂຈດກ໌ຕິດຕໍ່ກັບບໍລິສັດຫລັກຊັບທີ່ເປັນສະໝາຊິກົດລາດຫລັກຊັບໃຫ້ດຳເນີນການແທນໂຈດກ໌ໃນຕະຫລາດຫລັກຊັບ
ດັ່ງນີ້ການດຳເນີນງານຂອງໂຈດກ໌ບໍ່ເປັນການປະກອບກິດກາລົດລາດຫລັກຊັບ ຫລືກິດຈະການທີ່ມີລັກສະນະຄ້າຍຄຶງກັນ
ໂຈດກ໌ເປັນບໍລິສັດຈຳກັດມີວັດຖຸປະສົງປະກອບທຸລະກິດເງີນທຸນ ທຸລະກິດຫລັກຊັບ
ໂຈດກ໌ໄດ້ຮັບຈັດການຊື້ຫຸ້ນຂອງບໍລິສັດໂຈດກ໌ໃນຕະຫລາດຫລັກຊັບຕາມຄຳສັ່ງຂອງຈຳເລີຍ
ໂດຍທົດຮອງຈ່າຍເງີນຄ່າຫຸ້ນແທນຈຳເລີຍໄປແລ້ວໃຫ້ຈຳເລີຍລູກຄ້າກູ້ຍືມເງີນຈາກບໍລິສັດໃນເຄືອຂອງໂຈດກ໌ມາໃຊ້ໜີ້ ໂດຍຈຳນຳຫຸ້ນນັ້ນເປັນປະກັນໃຫ້ໂຈດກ໌ຢຶດຖືໄວ້
ເທົ່າກັບວ່າໂຈດກ໌ຮັບເອົາຫຸ້ນຂອງບໍລິສັດໂຈດກ໌ໄວ້ເປັນປະກັນ ອັນເປັນການຝ່າຝືນ ປ. ພ. ພ. ມ. 1143 ແລະ
ພ. ລ. ບ. ການປະກອບທຸລະກິດເງີນທຸນ ຯ ມ. 20 (3) ຂັດຂວາງຕໍ່ຄວາມສະຫງົບຮຽບຮ້ອຍຂອງປະຊາຊົນ ຈຶ່ງຕົກເປັນໂມຄະຕາມ ປ. ພ. ພ. ມ. 113
ຄຳພິພາກສາດີກາທີ່ 1560/2527
ໂຈດກ໌ຈັດການຊື້ຫລືຂາຍຫລັກຊັບໂດຍເປັນຕົວແທນ ແລະນາຍໜ້າຂອງລູກຄ້າ ໂດຍໂຈດກ໌ໃຫ້ບະຫລະ [ິ] [າ]
ທະຫລັກຊັບທີ່ເປັນສະໝາຊິກົດລາດຫລັກຊັບດຳເນີນການແທນໂຈດກ໌ ຫາໃຊ່ເປັນການຈັດໃຫ້ມີດລາດຫລືສະຖານທີ່ອັນເປັນສູນກາງການຊື້ຂາຍຫລັກຊັບ
ຫລືໃຫ້ບໍລິການທີ່ກ່ຽວກັບການຈັດໃຫ້ມີດລາດ ຫລືສະຖານທີ່ດັ່ງກ່າວຕາມຄວາມຫມາຍຂອງ ພ.
ລ. ບ. ຕະຫລາດຫລັກຊັບແຫ່ງປະເທດໄທ ຯ ມ. 3
ບໍ່
ໂຈດກ໌ຍ່ອມກະທຳການດັ່ງກ່າວໄດ້ໂດຍມັກ
ການທີ່ໂຈດກ໌ໃຫ້ຈຳເລີຍກູ້ເງີນໄປເພື່ອຊື້ຫຸ້ນຈອງບໍລິສັດໂຈດກ໌ເອງ
ໂດຍໂຈດກ໌ຢຶດຖືຫຸ້ນນັ້ນໄວ້ເປັນຈຳນຳ
ຫລືເປັນປະກັນເງີນທີ່ໂຈດກ໌ທົດຮອງຈ່າຍຊື້ຫຸ້ນ
ຫລືໂຈດກ໌ໃຫ້ຈຳເລີຍກູ້ເງີນຈາກບໍລິສັດໃນເຄືອຂອງໂຈດກ໌ ໂດຍເງີນທີ່ກູ້ເປັນເງີນຂອງໂຈດກ໌ໃຫ້ບໍລິສັດໃນເຄືອກູ້ໄປໃຫ້ຈຳເລີຍກູ້ອີກຕໍ່ໜຶ່ງ
ທັງຫຸ້ນທີ່ຈຳເລີຍຈຳນຳແກ່ບໍລິສັດໃນເຄືອໂຈດກ໌ເປັນຜູ້ຢຶດຖືໄວ້ເອງ ດັ່ງນີ້ຖືໄດ້ວ່າໂຈດກ໌ເປັນຜູ້ໃຫ້ຈຳເລີຍກູ້ຍືມເງີນໄປຊື້ຫຸ້ນຂອງບໍລິສັດໂຈດກ໌ ແລະໂຈດກ໌ຮັບຈຳນຳຫຸ້ນຂອງຕົນເອງເປັນປະກັນເປັນການຕ້ອງຫ້າມແຈ່ມ-ແຈ້ງຕາມ
ປ. ພ. ພ. ມ. 1143 ທັງຕໍ່ມາ ພ. ລ. ບ.
ການປະກອບທຸລະກິດ ຯ ມ. 20
(3) ບັນຍະ
[ັ]
ຕິຫ້າມມິໃຫ້ບໍລິສັດເງີນທຸນຮັບຫຸ້ນຂອງບໍລິສັດເງີນທຸນນັ້ນເອງເປັນປະກັນ ຫລືຮັບຫຸ້ນຂອງບໍລິສັດເງີນທຸນຈາກບໍລິສັດເງີນທຸນອື່ນເປັນປະກັນອີກດ້ວຍ ການກະທຳຂອງໂຈດກ໌ຈຶ່ງຕົກເປັນໂມຄະຕາມ ປ.
ພ. ພ. ມ. 113 ບໍ່ມີຜົນບັງຄັບ
ໂຈດກ໌ຈະອ້າງເປັນມູນຮຽກ-ຮ້ອງໃຫ້ຈຳເລີຍຊົດໃຊ້ເງີນທີ່ໂຈດກ໌ຟ້ອງບໍ່ໄດ້
ຄຳພິພາກສາດີກາທີ່ 174/2528 ຈຳເລີຍທີ່ 2 ເປັນລູກຈ້າງຂັບລົດໂດຍໄດ້ຮັບເງີນເດືອນຂອງບໍລິສັດຂວານເພັດບໍລິການ ຈຳກັດ
ຊຶ່ງເປັນເຈົ້າຂອງລົດຍົນຕ໌ໂດຍສານປະຈຳທາງໄດ້ນຳລົດຍົນຕ໌ໂດຍສານປະຈຳທາງຄັນທີ່ກໍ່ລະເມີດຂັບຊົນຜົວ
ໂຈດກ໌ມາຍ່າງຮ່ວມໃນເສັ້ນທາງເດີນລົດຂອງຈຳເລີຍທີ່ 1 (ອົງຄ໌ການຂົນສົ່ງມວນຊົນກຸງເທບ-ມະຫານະຄອນ) ໂດຍຈຳເລີຍທີ່ 1
ຕົກລົງໃຫ້ເຂົ້າມາຍ່າງລົດຍົນຕ໌ໂດຍສານປະຈຳທາງພົ່ນສີດຽວກັບສີລົດຍົນຕ໌ໂດຍສານປະຈຳທາງຂອງຈຳເລີຍທີ່
1 ແລະມີຕາຂອງຈຳເລີຍທີ່ 1 ທີ່ຂ້າງລົດທັງສອງຂ້າງ
ພະນັກງານເກັບເງີນຄ່າໂດຍສານປະຈຳລົດຍົນຕ໌ໂດຍສານປະຈຳທາງໄດ້ຮັບເງີນເດືອນຈາກຈຳເລີຍທີ່
1
ຖືວ່າບໍລິສັດຂວານເພັດບໍລິການ
ຈຳກັດ
ຮ່ວມກິດຈະການຍ່າງລົດກັບຈຳເລີຍທີ່ 1
ດ້ວຍ ຈຳເລີຍທີ່ 2
ຄົນຂັບລົດຍົນຕ໌ໂດຍສານປະຈຳທາງຕາມຟ້ອງ
ຊຶ່ງເປັນລູກຈ້າງຂອງບໍລິສັດຂວານເພັດບໍລິການ ຈຳກັດ
ຍ່ອມເປັນລູກຈ້າງຂອງຈຳເລີຍທີ່ 1
ດ້ວຍ
ດັ່ງນັ້ນຈຳເລີຍທັງສອງຕ້ອງຮ່ວມກັບຊົດໃຊ້ຄ່າສິນບໍທົດແທນ
ເນື່ອງຈາກການກະທຳລະເມີດຂັບລົດຍົນຕ໌ຊົນຜົວໂຈດກ໌ເຖິງແກ່ຄວາມຕາຍ
ຄຳພິພາກສາດີກາທີ່ 3969/2529 ໂຈດກ໌ເຊົ່າຊື້ລົດຍົນຕ໌ກັບຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນຈຳກັດ
ນ. ຊຶ່ງມີຈຳເລີຍທີ່ 2
ເປັນຫຸ້ນສ່ວນຜູ້ຈັດການ
ຕໍ່ມາຈຳເລີຍທີ່ 2 ໄດ້ຕັ້ງຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນຈຳກັດ ສ.
ຈຳເລີຍທີ່ 1 ຂຶ້ນ ໂດຍຈຳເລີຍທີ່ 2
ເຫັນຫຸ້ນສ່ວນຜູ້ຈັດການ
ແລ້ວຕໍ່ມາໄດ້ຈົດທະບຽນເລີກຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນຈຳກັດ ນ. ດັ່ງນີ້ຫ້າງຈຳເລີຍທີ່ 1
ໄດ້ຮັບໂອນກິດຈະການມາຈາກຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນຈຳກັດ ນ.
ໂຈດກ໌ຈຶ່ງມີອຳນາດຟ້ອງໃຫ້ຈຳເລີຍທັງສອງຮັບຜິດຕາມສັນຍາເຊົ່າຊື້ທີ່ເຮັດໄວ້ກັບຫ້າງຫຸ້ນສ່ວນຈຳກັດ
ນ. ໄດ້
ໂຈດກ໌ຄ້າງຊຳລະດອກເບ້ຍຕັ້ງແຕ່ການຜິດນັດຊຳລະຄ່າເຊົ່າງວດທີ່ 1
ຈົນເຖິງງວດສຸດທ້າຍ
ຈຳເລີຍບໍ່ເຄີຍໃຊ້ສິດທິຮຽກ-ຮ້ອງໃຫ້ໂຈດກ໌ຊຳລະໜີ້ ແລະດອກເບ້ຍທີ່ຄ້າງ ສະແດງວ່າຈຳເລີຍບໍ່ໄດ້ມີເຈດນາຖືເອົາກຳນົດເວລາຊຳລະໜີ້ຕາມສັນຍາໂດຍເຄັ່ງຄັດເທົ່າກັບສະລະເງື່ອນເວລາຢູ່ໃນຕົວ
ເມື່ອໂຈດກ໌ຊຳລະຄ່າເຊົ່າຊື້ຄົບຖ້ວນແລ້ວ
ຈຳເລີຍຈະມາຂໍຄິດດອກເບ້ຍເປັນການເພີ່ມພາລະໃຫ້ໂຈດກ໌ພາຍຫລັງບໍ່ໄດ້ ຈຳເລີຍຕ້ອງໂອນລົດຍົນຕ໌ໃຫ້ໂຈດກ໌
ໂດຍໂຈດກ໌ບໍ່ຕ້ອງຮັບຜິດໃນເລື່ອງດອກເບ້ຍຕໍ່ໄປ
ຄຳພິພາກສາດີກາທີ່ 2466/2542 ຈຳເລີຍທີ່ 1
ໂດຍຈຳເລີຍທີ່ 2 ເຖິງທີ່ 5 ໄດ້ມາຕິດຕໍ່ໃຊ້ໂລງແລມຂອງໂຈດກ໌ຈັດອົບຮົມສຳມະນາ
ແລະຕົກລົງຊຳລະຄ່າຈັດອົບຮົມສຳມະນາເປັນເຊັກໂດຍມີຂໍ້ຄວາມວ່າ
ຫາກົດນາຄານປະຕິເສດການຈ່າຍເງີນ
ຈຳເລີຍທັງຫ້າຈະຮ່ວມກັນຊຳລະໜີ້ໃຫ້ແກ່ໂຈດກ໌ ຊຶ່ງຕໍ່ມາດນາຄານໄດ້ປະຕິເສດການຈ່າຍເງີນ
ຈຳເລີຍທີ່ 3 ກັບຈຳເລີຍທີ່ 4 ກໍອອກເຊັກຊຳລະໜີ້ບາງສ່ວນໃຫ້ແກ່ໂຈດກ໌ ທັງຈຳເລີຍທີ່ 5
ຊຳລະໜີ້ບາງສ່ວນເປັນເງີນ 50, 000 ບາດ ໃຫ້ແກ່ໂຈດກ໌ດ້ວຍ
ຍ່ອມເປັນການບົ່ງຊີ້ວ່າ ຈຳເລີຍທີ່ 4 ແລະທີ່ 5
ມີສ່ວນຮ່ວມໃນການຈັດອົບຮົມສຳມະນາ
ນອກຈາກນີ້ຍັງປາກົດວ່າການດຳເນີນກິດຈະການແລະການຈ່າຍເງີນຂອງຈຳເລີຍທີ່
1 ຈຳເລີຍທີ່ 4 ເປັນຜູ້ສັ່ງແລະຕັດສິນໃຈຄົນດຽວ ດັ່ງນັ້ນແມ່ນຈຳເລີຍທີ່ 4
ຈະເປັນຂ້າລາດການແຕ່ກໍໄດ້ໃຫ້ຈຳເລີຍທີ່ 2 ແລະທີ່ 3 ເປັນກຳມະການຂອງຈຳເລີຍທີ່
1 ແທນ ສະແດງວ່າຈຳເລີຍທີ່ 4
ຮ່ວມດຳເນີນການກັບຈຳເລີຍທີ່ 1 ດ້ວຍ
ຂໍ້ເທັດຈິງຈຶ່ງຮັບຟັງໄດ້ວ່າ ຈຳເລີຍທີ່ 4 ແລະທີ່ 5
ຈຶ່ງຕ້ອງຮ່ວມຮັບຜິດກັບຈຳເລີຍທີ່ 1 ທີ່ 2
ແລະທີ່ 3 ຮັບຜິດຊຳລະໜີ້ໃຫ້ແກ່ໂຈດກ໌
5. ການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນ
ການເປັນບໍລິສັດມີຜົນ-ດີີໃນແງ່ທີ່ວ່າຜູ້ຖືຫຸ້ນບໍ່ຕ້ອງຮັບຜິດໃນໜີ້ຂອງບໍລິສັດ
ແຕ່ເມື່ອມີການໃຊ້ຄວາມເປັນນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດໄປໃນທາງທີ່ຜິດ
ສານຈະໃຊ້ຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນຕາມທີ່ກ່າວມາແລ້ວເຂົ້າໄປຈັດການການກະທຳທີ່ບໍ່ມັກທຳຂອງບໍລິສັດ
ໂດຍໃຫ້ຜູ້ຖືຫຸ້ນຕ້ອງຮ່ວມຮັບຜິດໃນໜີ້ຂອງບໍລິສັດດ້ວຍ
ສານຈະອາໄສຫລັກສຸຈະລິດຕາມມາດຕາ 5 ປ. ພ. ພ.
ໃນການທີ່ຈະມາປັບໃຊ້ກັບພຶດຕິການທີ່ສານຈະບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບຂອງນິຕິບຸກຄົນມີຢູ່ນຳກັນ
2 ປະການຄື[1]
1. ບໍລິສັດເປັນພຽງຫຸ່ນ (alter ego)
ບໍລິສັດເປັນພຽງເຄື່ອງມືຂອງຜູ້ຖືຫຸ້ນ
ໂດຍການທີ່ຊັບສິນຂອງບໍລິສັດປຽບເຫມືອນຊັບສິນຂອງຜູ້ຖືຫຸ້ນແລະເຮັດໃຫ້ບໍ່ພຽງພໍຕໍ່ການບໍລິຫານງານຂອງບໍລິສັດ
ຫລືເມື່ອບໍລິສັດຖືກຄອບງຳໂດຍຜູ້ຖືຫຸ້ນພຽງບາງສ່ວນ
ອາດຈະກ່າວໄດ້ໃນອີກໄນໜຶ່ງວ່າບໍລິສັດເປັນພຽງເງົາ (sham) ຂອງຜູ້ຖືຫຸ້ນ[1]
ຫລືໃນກໍລະນີຂອງບໍລິສັດແມ່ທີ່ຄອບງຳແລະຄວບຄຸມບໍລິສັດລູກທີ່ຕົນຖືຫຸ້ນຢູ່ທັງໝົດ
ໂດຍປົກກະຕິອາດຮຽກການກະທຳໃນລັກສະນະເຊັ່ນນີ້ວ່າ "piercing the corporate
veil, " ຫລື "alter ego, " ຫລື
"pierce,
"ຫລື "instrumentality" ເປັນຕົ້ນ[1]
2. ຕ້ອງມີການທຸດຈະລິດຫລືການກະທຳອັນບໍ່ມັກທຳ
ການທີ່ສານຈະໃຊ້ຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນໄດ້ຕ້ອງມີການກະທຳທີ່ບໍ່ມັກທຳເກີດຂຶ້ນ
ນອກຈາກບໍລິສັດຈະມີດຖານະເປັນພຽງຫຸ່ນແລ້ວ[1]
ເຊັ່ນ
1.
ຜູ້ຖືຫຸ້ນຫລືກຳມະການຂອງບໍລິສັດໃຊ້ບໍລິສັດຕາມຄວາມເປັນຈິງເຫມືອນຫຸ່ນເຊີດຂອງຕົນ
2.
ຜູ້ຖືຫຸ້ນໄດ້ໃຊ້ຊັບສິນສ່ວນຕົວປະປົນກັບຊັບສິນຂອງບໍລິສັດ
3.
ໃຊ້ບໍລິສັດແສວົງຫາປະໂຫຍດສ່ວນຕົວໂດຍມິມັກຫລາຍກວ່າແສວົງຫາປະໂຫຍດເພື່ອບໍລິສັດ
ຫລືຍັກຍ້າຍຖ່າຍເທເງີນຂອງບໍລິສັດເພື່ອປະໂຫຍດຂອງຕົນເອງ
4.
ດຳເນີນກິດຈະການຂອງບໍລິສັດເຫມືອນເປັນກິດຈະການສ່ວນຕົວ
ຫລືສະແດງອອກຕໍ່ສາທາລະນະຊົນ
ເຫມືອນກັບວ່າການປະກອບທຸລະກິດຂອງບໍລິສັດບໍ່ໄດ້ແຍກອອກຈາກທຸລະກິດສ່ວນຕົວ
5.
ມີການທຸດຈະລິດ ສໍ້ສົນ
ຫລືການກະທຳອັນບໍ່ມັກທຳ ຫລືບໍ່ຖືກຕ້ອງຕາມກົດຫມາຍ
6.
ເມື່ອໃຊ້ບໍລິສັດໂດຍມິມັກ
ເພື່ອຫລີກລ້ຽງບົດບັນຍະ [ັ] ຕິຂອງກົດຫມາຍ ຫລືຫລີກລ້ຽງໜີ້ແລະ
ຄວາມຮັບຜິດຕາມກົດຫມາຍ
7.
ບໍລິສັດມີທຸນດຳເນີນການຕ່ຳເກີນສົມຄວນ
ບໍ່ພຽງພໍຕໍ່ຄວາມຮັບຜິດທີ່ສາມາດຄາດໝາຍ
ໄດ້ລ່ວງໜ້າວ່າຈະເກີດຂຶ້ນໄດ້ຈາກການປະກອບທຸລະກິດປະເພດນັ້ນ
ທັງນີ້ເພື່ອຫລີກລ້ຽງຄວາມຮັບຜິດຂອງຕົນ
ດັ່ງນັ້ນ ຫາກປາກົດເຫດຕ່າງ ໆ
ເຫລົ່ານີ້ເກີດຂຶ້ນສານຄວນທີ່ຈະນຳຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິ
ບຸກຄົນມາໃຊ້ເທົ່າທີ່ພໍຈະເຮັດໄດ້ເພື່ອກໍ່ໃຫ້ເກີດຄວາມເປັນທຳຂຶ້ນໃນສັງຄົມ
ບົດສະຫລຸບ
ຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນປາກົດໃນກົດຫມາຍຫລາຍ ໆ ປະເທດ ເຊັ່ນ ອັງກະຫລົດ ແລະສະຫລັດອະເໝລິກາ
ປະເທດໄທໄດ້ນຳແນວຄວາມຄິດນີ້ມາໃຊ້ຕັ້ງແຕ່ປີ ພ. ສ.2460
ໃນພະລາຊະບັນຍັັດຫ້າມການຄ້າຂາຍກັບຊົນຊາດເປັນສັດຕູ
ແລະໃນຄຳພິພາກສາດີກາຂອງສານ ແຕ່ຢ່າງໃດກໍຕາມຍັງບໍ່ມີການບັນຍະ [ັ]
ຕິຫລັກກົດຫມາຍນີ້ໃນລັກສະນະທີ່ເປັນລາຍລັກສົນ໌ອັກສອນ
ເມື່ອພິເຄາະຈາກສະພາບບັນຫາທີ່ເກິດຂື້ນໃນປະເທດໄທແລ້ວ
ຫາກໃຫ້ມີການຄຸ້ມຄອງປະໂຫຍດຂອງຜູ້ຖືຫຸ້ນພຽງຢ່າງດຽວໂດຍເຄັ່ງຄັດ
ອາດມີບຸກຄົນບາງກຸ່ມນຳຫລັກກົດຫມາຍກ່ຽວກັບຄວາມເປັນນິຕິບຸກຄົນຂອງບໍລິສັດໄປໃຊ້ໃນທາງທີ່ບໍ່ມັກ
ເຊັ່ນ ຈັດຕັ້ງບໍລິສັດຂຶ້ນມາບັງໜ້າ ເພື່ອບ່າຍບ່ຽງຄວາມຮັບຜິດຂອງຕົນ
ສານກໍຈະຕັດສິນໃຫ້ຈຳເລີຍແລະບໍລິສັດຂອງຈຳເລີຍຮ່ວມກັນຮັບຜິດໃນໜີ້ທີ່ເກິດຂື້ນຂອງບໍລິສັດ
ເພາະບໍລິສັດເປັນພຽງການທີ່ຈຳເລີຍໃຊ້ເປັນຫຸ່ນເຊີດ ຫລືເກາະກຳບັງ
ຫລືເປັນສິ່ງທີ່ຫລອກລວງໃນການຫລີກລ້ຽງການປະຕິບັດຕາມສັນຍາ
ຈາກແນວຂອງຄຳພິພາກສາສານດີກາກໍນຳຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນໄປໃຊ້ບັງຄັບໃນກໍລະນີທີ່ຜູ້ຖືຫຸ້ນຈັດຕັ້ງບໍລິສັດໃນລັກສະນະທີ່ເປັນຫຸ່ນ
ແລະມີການກະທຳທີ່ບໍ່ມັກທຳຂອງຜູ້ຖືຫຸ້ນເກີດຂຶ້ນ
ຫລືອາດກ່າວໄດ້ອີກໄນໜຶ່ງວ່າສານນຳຫລັກການໃນມາດຕາ 5
ຊຶ່ງບັນຍະ [ັ] ຕິວ່າ "ໃນການໃຊ້ສິດທິແຫ່ງຕົນກໍດີ
ໃນການຊຳລະໜີ້ກໍດີ ບຸກຄົນທຸກຄົນຕ້ອງກະທຳໂດຍສຸຈະລິດ"
ມາໃຊ້ບັງຄັບ ດັ່ງນັ້ນຄວາມຈຳເປັນໃນການບັນຍະ [ັ] ຕິກົດຫມາຍຂຶ້ນມາໃຊ້ຈຶ່ງຍັງບໍ່ມີ
ເພາະສານໄດ້ນຳຫລັກການບໍ່ຄຳນຶງເຖິງສະພາບນິຕິບຸກຄົນທີ່ປາກົດໃນຕ່າງປະເທດມາໃຊ້ແລ້ວ
* นบ
(เกียรตินิยมอันดับสอง) ธรรมศาสตร์,
นบท, MLI (University of Wisconsin-Madison) อาจารย์ประจำคณะนิติศาสตร์
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
No comments:
Post a Comment