ແນວທາງການດຳເນີນທຸລະກິດລວບລວມປາມນ້ຳມັນ
ຂໍງົດຖາບັນກະເສດກອນ
ຄະນະເຮັດວຽກການຂັບເຄື່ອນການຈັດການຄວາມຮູ້
(KM
Team)
ສຳນັກງານສະຫະກົນ໌ແຂວງຕັງ
ກົມສົ່ງເສີມສະຫະກົນ໌
ປະຈຳປີງົບປະມານ ພ. ສ. 2553
ຄຳນຳ
ສືບເນື່ອງຈາກຄວາມເດືອດຮ້ອນຂອງກະເສດກອນແລະສະມາຊິກສະຫະກົນ໌ຜູ້ປູກປາມນ້ຳມັນທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບຈາກການຖືກເອົາລັດເອົາປຽບດ້ານລາຄາ ຈາກພໍ່ຄ້າຄົນກາງທີ່ເປີດຈຸດລວບລວມປາມນ້ຳມັນໃນທ້ອງຖິ່ນ ໂດຍຮັບຊື້ລາຄາຕ່ຳກວ່າລາຄາທົ່ວໄປແລະຕ່ຳກວ່າລາຄາທີ່ໂລງງານເປີດຮັບຊື້
ໃນບາງເທື່ອມີການປັບລຸດລາຄາຮັບຊື້ໃນມື້ດຽວກັນຫລາຍ ໆ ເທື່ອ
ແລະຫາກເປັນຜູ້ປູກລາຍຍ່ອຍທີ່ມີປະລິມານຜົນຜະລິດບໍ່ຫລາຍ
ກໍຈະໄດ້ຮັບລາຄາທີ່ຕ່ຳກວ່າກະເສດກອນທີ່ມີປະລິມານຜົນຜະລິດຫລາຍ
ຈະເຫັນໄດ້ວ່າກະເສດກອນລາຍຍ່ອຍຖືກເອົາລັດເອົາປຽບມາຕະຫລອດ
ແນວທາງໃນການແກ້ໄຂບັນຫາ
ສຳນັກງານສະຫະກົນ໌ແຂວງຕັງຮ່ວມກັບຂະບວນການສະຫະກົນ໌ໄດ້ດຳເນີນໂຄງການກໍ່ສ້າງຈຸດລວບລວມປາມນ້ຳມັນໃນສະຖາບັນກະເສດກອນ
ໄດ້ຮັບງົບປະມານສະໜັບ-ສະໜູນຈາກງົບພັດທະນາແຂວງຕັງ ຕັ້ງແຕ່ປີງົບປະມານ
ພ. ສ. 2548 ຈຳນວນ 5 ແຫ່ງ
ກໍ່ສ້າງຈຸດລວບລວມປາມນ້ຳມັນໃຫ້ກັບສະຖາບັນກະເສດກອນ
ເພື່ອໃຊ້ໃນການລວບລວມຜົນຜະລິດມາຈັດການຂາຍ ຊຶ່ງສະຫະກົນ໌ທີ່ໄດ້ຮັບງົບປະມານໃນປີ
2548
- 2549
ໄດ້ເປີດດຳເນີນທຸລະກິດລວບລວມປາມນ້ຳມັນແລ້ວ ຈຳນວນ 3 ແຫ່ງ ອີກ 2 ແຫ່ງ ຢູ່ລະຫວ່າງດຳເນີນການ ຄະນະເຮັດວຽກຂັບເຄື່ອນການຈັດການຄວາມຮູ້
ສຳນັກງານສະຫະກົນ໌ແຂວງຕັງ
ໄດ້ຕະໜັກເຖິງຄວາມສຳຄັນຂອງບັນຫາແລະການພັດທະນາທຸລະກິດລວບລວມປາມນ້ຳມັນຂໍງົດຖາບັນກະເສດກອນ
ຈຶ່ງໄດ້ດຳເນີນການຈັດເຮັດອົງຄ໌ຄວາມຮູ້
ເລື່ອງແນວທາງການດຳເນີນທຸລະກິດລວບລວມປາມນ້ຳມັນຂໍງົດຖາບັນກະເສດກອນ
ເພື່ອລວບລວມອົງຄ໌ຄວາມຮູ້ທັງໃນດ້ານເອກະສານແລະປະສົບການຂອງບຸກຄົນ
ຈັດເຮັດເປັນຄູ່ມືໃນການສົ່ງເສີມສະຫະກົນ໌ສຳລັບເຈົ້າຫນ້າທີ່ສົ່ງເສີມສະຫະກົນ໌ແລະບຸຄາກອນຂອງສະຫະກົນ໌ທຸກຝ່າຍ
ຫວັງເປັນຢ່າງຍິ່ງວ່າ ອົງຄ໌ຄວາມຮູ້ເລື່ອງ
ແນວທາງການດຳເນີນທຸລະກິດລວບລວມປາມນ້ຳມັນ ຈະເປັນປະໂຫຍດແກ່ເຈົ້າຫນ້າທີ່ສົ່ງເສີມສະຫະກົນ໌
ສະຖາບັນກະເສດແລະຜູ້ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງຕາມສົມຄວນ
ການຈັດການຄວາມຮູ້ຄືຫຍັງ
ກະພົນ. (2553) ໃຫ້ຄວາມຫມາຍການຈັດການຄວາມຮູ້ ວ່າເປັນກະບວນການ (Process) ທີ່ດຳເນີນການຮ່ວມກັນໂດຍຜູ້ປະຕິບັດງານໃນອົງຄ໌ກອນຫລືຫນ່ວຍງານຂອງອົງຄ໌ກອນ
ເພື່ອສ້າງແລະໃຊ້ຄວາມຮູ້ໃນການ-ເຮັດ-ວຽກງານໃຫ້ເກີດຜົນສຳລິດດີຂຶ້ນກວ່າເດີມ ການຈັດການຄວາມຮູ້ໃນຄວາມຫມາຍນີ້ຈຶ່ງເປັນກິດຈະກຳຂອງຜູ້ປະຕິບັດງານ ບໍ່-ແມ່ນກິດຈະກຳຂອງນັກວິຊາການຫລືນັກທິດສະດີ
ແຕ່ນັກວິຊາການຫລືນັກທິດສະດີອາດເປັນປະໂຫຍດໃນຖານະແຫລ່ງຄວາມຮູ້ (resource
person) ການຈັດການຄວາມຮູ້ເປັນກະບວນການທີ່ເປັນວົງຈົນຕໍ່ເນື່ອງ
ເກີດການພັດທະນາງານຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງົດມ່ຳສະເໝີ ເປົ້າໝາຍຄືການພັດທະນາງານແລະພັດທະນາຄົນ ໂດຍມີຄວາມຮູ້ເປັນເຄື່ອງມື ມີກະບວນການຈັດການຄວາມຮູ້ເປັນເຄື່ອງມື
ປະເພດຂອງຄວາມຮູ້ໃນອົງຄ໌ກອນ
ຄວາມຮູ້ໃນອົງຄ໌ກອນມີ 2 ປະເພດ ໄດ້ແກ່
1. ຄວາມຮູ້ທີ່ເບິ່ງ-ເຫັນໄດ້ແຈ້ງຫລືທີ່ບັນທຶກໄວ້ແລ້ວ (Explicit
Knowledge) ໝາຍເຖິງຄວາມຮູ້ທີ່ຄົນສ້າງຂຶ້ນແລະຖ່າຍທອດໂດຍຜ່ານພາສາຢ່າງເປັນທາງການ
ມີຮູບແບບມີລັກສະນະຂອງການຈັດເກັບບັນທຶກຂໍ້ມູນໄວ້ໃນສື່ຮູບແບບໃດຮູບແບບໜຶ່ງ
ສື່ສິ່ງພິມສື່ອິນ້ອຍຊໍນິກສ໌ແລະສື່ໂສດທັດນ໌
2. ຄວາມຮູ້ຢູ່ກັບຕົວບຸກຄົນຫລືຄວາມຮູ້ທີ່ຢູ່ໃນສະຫມອງມະນຸດ (Tacit Knowledge)
ໝາຍເຖິງ
ສິ່ງທີ່ຄົນຮູ້ແຕ່ບໍ່ສາມາດສະແດງອອກຢ່າງວ່ອງໄວ
ທັກສະຄວາມຮູ້ສະເພາະຕົວຂອງແຕ່ລະບຸກຄົນທີ່ມາຈາກປະສົບການ ຄວາມຄິດສ້າງສັນໃນການປະຕິບັດງານ
ຄວາມຮູ້ປະເພດນີ້ເປັນຫົວໃຈສຳຄັນທີ່ເຮັດໃຫ້ງານປະສົບຄວາມສຳເລັດ ຈຶ່ງບໍ່ສາມາດຈັດລະບົບຫລືໝວດໝູ່ໄດ້ ແລະບໍ່ສາມາດຂຽນເປັນຕຳລາໄດ້
ກຽວຄວາມຮູ້
SECI
ກຽວຄວາມຮູ້ SECI ສະເໜີໂດຍໂນນາກະແລະທາເກອຸຈິ
ເປັນເຄື່ອງມືຢ່າງໜຶ່ງໃນການຍົກ-ລະດັບຄວາມຮູ້ແລະນຳຄວາມຮູ້ໄປໃຊ້ປະໂຫຍດ ໂດຍເລີ່ມຈາກ Socialization ຄື ການຈັດໃຫ້ຄົນມາມີປະຕິສຳພັນ (Socialize) ກັນໃນຮູບແບບຕ່າງ ໆ
ເຮັດໃຫ້ເກີດການແລກປ່ຽນຄວາມຮູ້ຝັງເລິກ (Tacit Knowledge)
ຫລືປະສົບການ
ຕາມມາດ້ວຍ Extemalization ຊຶ່ງເປັນກະບວນການສື່ຄວາມຮູ້ຈາກປະສົບການໃນການ-ເຮັດ-ວຽກງານອອກມາເປັນພາສາເວົ້າຫລືພາສາຂຽນເທົ່າກັບເປັນການປ່ຽນຄວາມຮູ້ຝັງເລິກເປັນຄວາມຮູ້ແຈ່ມ-ແຈ້ງ (Explicit
Knowledge) ຫລືຄວາມຮູ້ທີ່ເຂົ້າລະຫັດ (codifield Knowledge)
ຊຶ່ງເປັນຄວາມຮູ້ທີ່ສາມາດແລກປ່ຽນກັນໄດ້
ໂດຍງ່າຍຜ່ານວິທີການດ້ານເທກໂນໂລຍີສື່ສານແລະສານສົນເທດ
ກະບວນການຜະໜວກລວມຄວາມຮູ້ແຈ່ມ-ແຈ້ງເຂົ້ານຳກັນຮຽກວ່າ Combination
ກໍຈະໄດ້ຄວາມຮູ້ແຈ່ມ-ແຈ້ງທີ່ກວ້າງຂວາງແລະເລິກລຶກຂຶ້ນ ກະບວນການສຸດທ້າຍໃນວົງຈົນ SECI ຄື Intemalization
ຊຶ່ງເປັນການຈາລຶກຄວາມຮູ້ແຈ່ມ-ແຈ້ງ ເປັນຄວາມຮູ້ທີ່ຝັງເລິກໃນສະຫມອງຄົນ
ຫລືຝັງເຂົ້າໄປໃນຜະລິດຕະພັນຫລືກະບວນການ-ເຮັດ-ວຽກງານ ຊຶ່ງຜະລິດຕະພັນຫລືກະບວນການນີ້
ຈະໄປສຳພັນກັບລູກຄ້າຫລືຜູ້ໃຊ້ຜະລິດຕະພັນ
ແລະເກີດຂໍ້ມູນ
ຄວາມພຶງພໍໃຈຫລືປະສົບການໃນການໃຊ້ຜະລິດຕະພັນຫລືໃຊ້ກະບວນການ-ເຮັດ-ວຽກງານນັ້ນ
ເປັນຂໍ້ມູນໃໝ່ຫລືເພິ່ມເຕິມເຂົ້າມາໃນກະບວນການຈັດການຄວາມຮູ້ ຍົກ-ລະດັບກຽວຄວາມຮູ້ຂຶ້ນໄປອີກ ວົງຈົນ
SECI ຈະດຳເນີນການຕໍ່ເນື່ອງເລື່ອຍໄປບໍ່ມີສີ້ນສຸດ
ແນວຄິດກ່ຽວກັບການດຳເນີນການຈັດການຄວາມຮູ້ໃນຫນ່ວຍງານລາດການ
ການດຳເນີນການຈັດການຄວາມຮູ້ໃນຫນ່ວຍງານລາດການຄວນໃຊ້ຫລັກການ “ ພະລັງສາມ ” ລວມເປັນໜຶ່ງດຽວ
ກ່າວຄື (1) ໃຊ້ພະລັງຂອງລະບົບລາດການປະຈຳ ຊຶ່ງມີການ-ເຮັດ-ວຽກງານຕາມກົດລະບຽບ ມີຮູບແບບທີ່ຊັດເຈນ (2) ໃຊ້ພະລັງຂອງລະບົບແຫ່ງຄວາມສ້າງສັນ ມີການທົດລອງຮູບແບບໃໝ່ ໆ
ຂອງການ-ເຮັດ-ວຽກງານ ເປັນ project
team ເຮັດວຽກມຸ້ງເປົ້າໃນເລື່ອງໃດເລື່ອງໜຶ່ງ ພາຍໃຕ້ແນວຄິດຂອງ ລະບົບທີ່ຊັບຊ້ອນແລະປັບຕົວ (complex
- adaptive system )
ແລະ (3) ໃຊ້ພະລັງສ້າງສັນທີ່ມີຢູ່ແລ້ວພາຍໃນອົງຄ໌ກອນ
ໃນຮູບຂອງການລວມຕົວກັນເອງເປັນກຸ່ມສ້າງສັນງານ ຫລືເສາະຫາການດຳເນີນການທີ່ມີຄຸນນະພາບສູງ (best
practice) ໃນເລື່ອງຕ່າງ ໆ
ມາຂະຫຍາຍຜົນເຊື່ອມໂຍງກັບລະບົບລາດການປະຈຳ ແລະລະບົບແຫ່ງການສ້າງສັນ
ເນັ້ນທີ່ການແລກປ່ຽນຮຽນຮູ້ທີ່ຈະນຳໄປສູ່ການພັດທະນາ (best
practices) ຈາກການຮຽນຮູ້ຈາກການ-ເຮັດ-ວຽກງານພາຍໃນອົງຄ໌ກອນ ແລະຈາກການກວດຈັບ (capture) ຄວາມຮູ້ຈາກພາຍນອກອົງຄ໌ກອນເອົາມາປັບໃຊ້ໃນການ-ເຮັດ-ວຽກງານ
ຂໍ້ມູນທົ່ວໄປຂໍງົດຖາບັນກະເສດກອນ
ຈຳນວນສະຖາບັນກະເສດກອນ
ສະຖາບັນກະເສດກອນໃນແຂວງຕັງ ນ ວັນທີ່ 1 ຕຸລາ 2552 ມີຈຳນວນທັງໝົດ 115 ແຫ່ງ ປະກອບດ້ວຍ
ສະຫະກົນ໌ ຈຳນວນ 105 ແຫ່ງ
ແຍກເປັນສະຫະກົນ໌ປະເພດການກະເສດຈຳນວນ 84 ສະຫະກົນ໌ ສະຫະກົນ໌ປະເພດອອມຊັບ ຈຳນວນ 9 ສະຫະກົນນະ [໌] ປະເພດສະຫະກົນ໌ບໍລິການຈຳນວນ 11 ສະຫະກົນ໌
ແລະປະເພດສະຫະກົນ໌ເຄດິດຍູນ່ຽນ
ຈຳນວນ 1 ສະຫະກົນ໌ ມີຈຳນວນສະມາຊິກທັງໝົດ 69, 441 ຄົນ ກຸ່ມກະເສດ
ຈຳນວນ 10 ແຫ່ງ ມີຈຳນວນສະມາຊິກທັງໝົດ 2, 069 ຄົນ
ທຸລະກິດຂໍງົດຖາບັນກະເສດກອນ
ສະຫະກົນ໌ແລະກຸ່ມກະເສດກອນໃນແຂວງຕະຫລະ
[ັ]ງ ມີການດຳເນີນທຸລະກິດຕ່າງ ໆ ດັ່ງນີ້
- ທຸລະກິດຊື້ ຄື
ການຈັດຫາວັດດຸອຸປະກອນທີ່ສະມາຊິກຕ້ອງການມາຈຳໜ່າຍ ເຊັ່ນ ວັດດຸການກະເສດ ສິນຄ້າອຸບໂພຄົບລິໂພກ ໂດຍສະຫະກົນ໌ຈະສຳລວດຄວາມຄິດເຫັນຂອງສະມາຊິກໃຫ້ຮູ້ເຖິງຄວາມຕ້ອງການສິນຄ້າທີ່ຈະຈັດຫາມາຈຳໜ່າຍ
ທຸລະກິດນີ້ເປັນການລວມກັນຊື້ຂອງສະມາຊິກກໍ່ໃຫ້ເກີດປະໂຫຍດ ຄື
ການຊື້ສິນຄ້າໃນປະລິມານຫລາຍເຮັດໃຫ້ລາຄາຕົ້ນທຸນຂອງສິນຄ້າລຸດລົງ ແລະສາມາດຂາຍໃຫ້ສະມາຊິກໄດ້ໃນລາຄາທີ່ຕ່ຳກວ່າທໍ້ງົດລາດ
ນອກຈາກນີ້ສິ້ນປີສະມາຊິກໄດ້ຮັບເງີນເສລີ່ຍຄືນຈາກຜົນກຳໄລໃນທຸລະກິດຊື້
- ທຸລະກິດຂາຍຫລືລວບລວມຜົນຜະລິດ
ເປັນການລວມກັນຂາຍຂອງສະມາຊິກ
ເຮັດໃຫ້ມີອຳນາດການຕໍ່ຮອງຫລາຍຂຶ້ນ
ເຮັດໃຫ້ຜົນຜະລິດຫລືສິນຄ້າທີ່ນຳມາຈຳໜ່າຍໄດ້ລາຄາສູງຂຶ້ນ
- ທຸລະກິດສິນເຊື່ອ ຄື ການທີ່ສະຫະກົນ໌ຈັດຫາເງີນກູ້ດອກເບ້ຍຕ່ຳ
ຫລືນຳເງີນຝາກຂອງສະມາຊິກມາໃຫ້ສະມາຊິກກູ້ໄປລົງທຸນປະກອບອາຊີບ ເຊັ່ນ
ອາຊີບການກະເສດ ການຜະລິດອື່ນ ໆ ຫລື ໃຊ້ຈ່າຍໃນຄອບຄົວ
- ທຸລະກິດຮັບຝາກເງີນ
ເປັນການສົ່ງເສີມໃຫ້ສະມາຊິກຮູ້ຈັກການອອມເປັນການລະດົມທຸນຂອງສະຫະກົນ໌
ຊຶ່ງສະຫະກົນ໌ມີເງີນຝາກ 2 ປະເພດ ຄື
ເງີນຝາກອອມຊັບ ແລະເງີນຝາກປະຈຳ
- ທຸລະກິດສົ່ງເສີມອາຊີບແລະບໍລິການ
ສະຫະກົນ໌ຈະຈັດໃຫ້ມີເຈົ້າຫນ້າທີ່ທີ່ມີຄວາມຮູ້ດ້ານການກະເສດຫລືການຜະລິດອື່ນ ໆ
ໄປໃຫ້ຄຳແນະນຳສະມາຊິກໃຫ້ມີຄວາມຮູ້ສາມາດຜະລິດສິນຄ້າໄດ້
ສ່ວນດ້ານການບໍລິການສະຫະກົນ໌ມັກມີບໍລິການສູບນ້ຳ ໄຖນາຫລືຂົນສົ່ງຜົນຜະລິດ ເປັນຕົ້ນ
ການຄວບຄຸມພາຍໃນ
ຄວາມຫມາຍຂອງການຄວບຄຸມພາຍໃນ (ກົມສົ່ງເສີມສະຫະກົນ໌ 2547:
1) ອະທິບາຍຄວາມຫມາຍການຄວບຄຸມພາຍໃນ
ໝາຍເຖິງກະບວນການປະຕິບັດງານທີ່ຄະນະກຳມະການດຳເນີນການແລະຝ່າຍຈັດການຂອງສະຫະກົນ໌
ຮ່ວມກັນກຳນົດໃຫ້ມີຂຶ້ນ
ເພື່ອສ້າງຄວາມຫມັ້ນໃຈຢ່າງສົມເຫດສົມຜ່ວາ
ວິທີການຫລືກະບວນການປະຕິບັດງານທີ່ກຳນົດໄວ້ ຈະເຮັດໃຫ້ບັນລຸວັດຖຸປະສົງຂອງການຄວບຄຸມພາຍໃນ
1. ວັດຖຸປະສົງຂອງການຄວບຄຸມພາຍໃນຂອງສະຫະກົນ໌
1.1
ເພື່ອໃຫ້ການດຳເນີນງານຂອງສະຫະກົນ໌ມີປະສິດທິພາບແລະປະສິດທິຜົນ
1.2
ເພື່ອໃຫ້ເກີດຄວາມເຊື່ອຖືໄດ້ຂອງລາຍງານທາງການເງີນຂອງສະຫະກົນ໌
1.3
ເພື່ອໃຫ້ການດຳເນີນງານຂອງສະຫະກົນ໌ເປັນໄປຕາມກົດຫມາຍສະຫະກົນ໌
1.4
ເພື່ອໃຫ້ເກີດການປ້ອງປາມແລະປິ່ນປົວຊັບສິນຂອງສະຫະກົນ໌
2. ລັກສະນະການຄວບຄຸມພາຍໃນທີ່ດີ
ຕາມຄຳແນະນຳແນວທາງການຄວບຄຸມພາຍໃນສຳລັບສະຫະກົນ໌ຂອງນາຍທະບຽນສະຫະກົນ໌ ດ້ານທຸລະກິດລວບລວມຜະລິດຕະຜົນ
(ການຂາຍ)
ສະຫະກົນ໌ດຳເນີນທຸລະກິດການຂາຍຕາມຄວາມຕ້ອງການຂອງສະມາຊິກພາຍໃຕ້ອຳນາດກະທຳການຕາມຂໍ້ບັງຄັບ ລະບຽບຂອງສະຫະກົນ໌ທີ່ກຳນົດໄວ້ໂດຍ
2.1 ກຳນົດລະບຽບວ່າດ້ວຍການລວບລວມຜະລິດຕະຜົນຫລືຜະລິດຕະພັນຂອງສະມາຊິກ
ເພື່ອໃຊ້ເປັນຫລັກປະຕິບັດໃນການດຳເນີນທຸລະກິດ
2.2
ມີຄຳສັ່ງມອບໝາຍໃຫ້ມີເຈົ້າຫນ້າທີ່ຮັບຜິດຊອບໃນການເຮັດຫນ້າທີ່ດ້ານການລວບລວມຜະລິດຕະຜົນ
2.3
ການລວບລວມຜະລິດຕະຜົນຂອງສະຫະກົນ໌ຈະຕ້ອງດຳເນີນການ ດັ່ງນີ້
- ມີການສຳລວດຄວາມຕ້ອງການຈຳໜ່າຍຜະລິດຕະຜົນຂອງສະມາຊິກ
- ມີການກຳນົດແຜນປະຕິບັດງານ ການລວບລວມຜົນຜະລິດຈາກສະມາຊິກກ່ອນຜູ້ທີ່ບໍ່-ແມ່ນສະມາຊິກ
- ມີການກວດສອບຄຸນນະພາບຂອງຜະລິດຕະຜົນທີ່ລວບລວມໄວ້ໃຫ້ມີຄຸນນະພາບຕາມທີ່ກຳນົດ
- ຈັດເກັບຜົນຜະລິດໄວ້ໃນທີ່ປອດໄພແລະເໝາະສົມ ກວດສອບງ່າຍ
- ມີການອະໜຸມະ [ັ]
ຕິກ່ອນການຈຳໜ່າຍຜະລິດຕະຜົນເປັນເງີນເຊື່ອ
ຕາມລະບຽບທີ່ກຳນົດ
- ມີການຈັດເຮັດທະບຽນຄຸມຜະລິດຕະຜົນໃຫ້ເປັນປະຈຸບັນ
- ຈັດເຮັດທະບຽນຍ່ອຍເຈົ້າໜີ້ແລະລູກໜີ້
(ກໍລະນີຊື້ຂາຍເປັນເງີນເຊື່ອ)
- ມີຫລັກຖານແລະເອກະສານກ່ຽວກັບການຈັດຊື້ແລະຈຳໜ່າຍຜະລິດຕະຜົນ ຖືກຕ້ອງຄົບຖ້ວນຕາມລະບຽບທີ່ກຳນົດ
2.4
ມີການກວດສອບແລະຕິດຕາມຜົນການປະຕິບັດງານການດຳເນີນທຸລະກິດ ໂດຍ
- ມີການກວດນັບຜະລິດຕະຜົນຄົງເຫລືອເມື່ອສິ້ນປີທາງບັນຊີ
- ມີການທົດສອບການຍຸບຕົວຕາມສະພາບຂອງຜະລິດຕະຜົນ
ແລະມີການກວດສອບຄຸນນະພາບຂອງສິນຄ້າຢູ່ສະເໝີ
- ມີການສຸ່ມກວດສອບຍອດສິນຄ້າຄົງເຫລືອທີ່ມີຢູ່ຈິງ ທຽບກັບທະບຽນຄຸມສິນຄ້າທີ່ມີຢູ່
- ລາຍງານຜົນການປະຕິບັດງານຕໍ່ທີ່ປະຊຸມຄະນະກຳມະການປະຈຳເດືອນ
- ມີການກວດສອບແລະດູແລຮັກສາວັດດຸອຸປະກອນ
ສະຖານທີ່ເກັບທີ່ກ່ຽວຂ້ອງໃຫ້ຄົບຖ້ວນພ້ອມທີ່ຈະໃຊ້ງານ
- ສຸ່ມສອບທານໜີ້
(ກໍລະນີການຊື້ - ຂາຍເປັນເງີນເຊື່ອ)
ຂໍ້ມູນທົ່ວໄປກ່ຽວກັບປາມນ້ຳມັນ
1. ປະຫວັດການປູກປາມນ້ຳມັນ
ປາມນ້ຳມັນມີຖິ່ນກຳເນີດໃນແອຟະລິກາແລະເລີ່ມເຂົ້າສູ່ປະເທດໄທ
ໂດຍເຂົ້າມາທາງອິນໂດນີເຊຍ ມາເລເຊຍ
ພະຢາປະດິພັດທ໌ ພູບານ ເປັນຜູ້ນຳເຂົ້າມາເທື່ອແຮກປະມານ 60 ປີມາແລ້ວ
ແລະການປູກປາມນ້ຳມັນເປັນການຄ້າໃນປະເທດໄທ
ໄດ້ມີການເລີ່ມປູກເທື່ອແຮກກ່ອນສົງຄາມໂລກເທື່ອທີ່ສອງ ໂດຍໝ່ອມເຈົ້າອົມລົດມານລັກສົນ໌ ກິຕິຍາກລ
ໃນເນື້ອ-ທີ່ປະມານ 1, 000 ໄຮ່ ທີ່ຕາແສງເຮືອນປິກ ແຂວງສົງຂາ
2. ລັກສະນະທາງພະລືະກົດສາດຂອງປາມນ້ຳມັນ ປາມນ້ຳມັນຈັດຢູ່ໃນພືດຕະກູນປາມ
(Palmae
ຫລື Recaceae) ຕະກູນຍ່ອຍດຽວກັບມະພ້າວ ຊະນິດ Elaeis
guineensis ມີຄວາມສຳຄັນທາງເສດຖະກິດຫລາຍທີ່ສຸດ
2.1 ລັກສະນະຂອງ ຮາກ ລຳຕົ້ນ ໃບ
ຮາກ ເກີດຂຶ້ນກົງຖານໂຄນຂອງລຳຕົ້ນເປັນລະບົບຂະແໜງ
ລຳຕົ້ນ ມີລັກສະນະເປັນຕົ້ນດ່ຽວຕັ້ງກົງຮູບຮ່າງຊົງກະບອກມີເນື້ອເຍື່ອຈະເລີນສະເພາະກົງປາຍຍອດ
ໃບ ໃນສະພາວະທີ່ເໝາະສົມຕໍ່ການຈະເລີນເຕີບໂຕປາມນ້ຳມັນທີ່ຈະເລີນເຕີບໂຕເຕັມທີ່ແລ້ວຈະມີ
ທາງໃບເກີດຂຶ້ນຮອບຍອດ ປະມານ 40 50 ທາງ
2.2 ລັກສະນະຂອງຊໍ່ດອກ ຜົນ ເມັດ
ຫລືສ່ວນສືບພັນ
ຊໍ່ດອກ
ປາມນ້ຳມັນຈະເລີ່ມອອກດອກເມື່ອອາຍຸປະມານ 2-3 ປີ ໂອກາດທີ່ຈະເກີດເປັນຊໍ່ດອກເພດຜູ້ ເພດເມຍຫລືດອກປະສົມ ຂຶ້ນຢູ່ກັບພັນທຸກຳ ອາຍຸພືດ
ສະພາບແວດລ້ອມແລະການຈັດການ
ຜົນແລະເມັດ
ຫລັງຈາກດອກໄດ້ຮັບການປະສົມແລ້ວປະມານ 5 ຝ ເດືອນ
ຜົນກໍຈະສຸກ
ການສຸກຂອງຜົນຈະຊ້າຫລືໄວຂຶ້ນກັບສະພາບແວດລ້ອມ ປາມທີ່ອາຍຸເຕັມທີ່ແລ້ວສາມາດຈະໃຫ້ຜົນປະມານ
1, 600 ຜົນຕໍ່ທະລາຍ
ຜົນປາມເປັນແບບ drupe ຜົນແລະເມັດເປັນສ່ວນທີ່ມີຄວາມສຳຄັນທີ່ສຸດເພາະເປັນສ່ວນທີ່ໃຫ້ນ້ຳມັນ
3. ນິເວດວິທະຍາຂອງປາມນ້ຳມັນ ປາມນ້ຳມັນມັກອາກາດໃນເຂດຮ້ອນຝົນຕົກຊຸກ ປັດໄຈຫລັກທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບພູມິອາກາດທີ່ມີຜົນຕໍ່ການຈະເລີນເຕີບໂຕແລະໃຫ້ຜົນຜະລິດຂອງປາມນ້ຳມັນມີດັ່ງນີ້
3.1
ຝົນແລະການກະຈາຍຕົວຂອງຝົນ
ປັດໄຈທີ່ມີອິດທິພົນໃນການຈຳກັດຜົນຜະລິດຂອງປາມນ້ຳມັນຫລາຍທີ່ສຸດ
ຄື ຂໍ້ຈຳກັດກ່ຽວກັບຄວາມຊື້ນປະລິມານນ້ຳຝົນທີ່ເໝາະສົມຄວນຍູ່ໃນຊ່ວງ 2, 500
3, 000
ມິນລິແມັດຕໍ່ປີ
ແລະໃນແຕ່ລະເດືອນບໍ່ຄວນມີປະລິມານນ້ຳຝົນນ້ອຍກວ່າ 120 ມິນລິແມັດ
3.2 ແສງແດດ
ແສງແດດມີອິດທິພົນຕໍ່ຜົນຜະລິດຂອງປາມນ້ຳມັນ ການຕັດແຕ່ງທາງໃບມີຄວາມຈຳເປັນທີ່ຈະເຮັດໃຫ້ປາມມີພື້ນທີ່ໃບທີ່ຈະຮັບແສງໄດ້ເໝາະສົມຕະຫລອດອາຍຸຂອງການຈະເລີນເຕີບໂຕຂອງປາມ
3.3 ອຸນຫະພູມ
ອຸນຫະພູມທີ່ເໝາະສົມຕໍ່ການຈະເລີນເຕີບໂຕຂອງປາມນ້ຳມັນ ຄື 24 30 ອົງສາເຊນຊຽດ
ອຸນຫະພູມຕ່ຳສຸດບໍ່ຄວນຕ່ຳກວ່າ 20 ອົງສາເຊນຊຽດ ແລະອຸນຫະພູມສູງສຸດບໍ່ເກີນ 33 ອົງສາເຊນຊຽດ
3.4 ລົມ
ປາມນ້ຳມັນບໍ່ທົນທານຕໍ່ກະແສລົມທີ່ພັດແຮງ
ຈຶ່ງບໍ່ຄວນປູກປາມນ້ຳມັນໃນພື້ນທີ່ທີ່ເກີດພາຍຸເລື້ອຍ ໆ
3.5
ດິນ ປາມນ້ຳມັນສາມາດຈະເລີນເຕີບໂຕແລະໃຫ້ຜົນຜະລິດສູງໄດ້ໃນດິນຫລາຍຊະນິດ
ແຕ່ຕ້ອງມີເທກນິກການຈັດການສວນປາມທີ່ເໝາະສົມ ໄດ້ແກ່ການຕຽມແປງທີ່ຖືກຕ້ອງ
ການຈັດການນ້ຳແລະຄວາມຊື້ນໃນດິນທີ່ເໝາະສົມ
ກາລໍນຸລັກສ໌ອິນົດລ໌ຍະວັດຖຸໃນບໍລິເວນຜິວດິນ ການປັບ-ປຸງໂຄງສ້າງຂອງດິນໃຫ້ເໝາະສົມຕໍ່ການລະບາຍນ້ຳແລະອາກາດ
4. ພັນປາມນ້ຳມັນ
ພັນປາມນ້ຳມັນທີ່ປູກເປັນການຄ້າ ໄດ້ແກ່
ພັນເທເນີລ່າ (Tenera) ຊຶ່ງເປັນລູກປະສົມຈາກພັນພໍ່ຟິສິເຟີລ່າ ແລະແມ່ພັນເບິ່ງລ່າ ໂດຍລັກສະນະພັນດັ່ງກ່າວຢູ່ໃນຕະກູນ Elaeis guineensis ໂດຍພັນປາມທີ່ຈະນຳມາປູກໄດ້ຈຳເປັນຕ້ອງຜ່ານກະບວນການຕ່າງ ໆ ເຊັ່ນ ລັກສະນະຂອງພັນ
ການເລືອກຊື້ເມັດພັນ
ແລະການເພາະເມັດພັນ
5. ເທກໂນໂລຍີການປູກປາມນ້ຳມັນ
ປາມນ້ຳມັນຈະເລີ່ມໃຫ້ຜົນຜະລິດຕັ້ງແຕ່ປີທີ່ 3
ຫລັງຈາກປູກຜົນຜະລິດຈະເພີ່ມຂຶ້ນເປັນລຳດັບແລະສູງສຸດໃນປີທີ່ 10 ຫລັງຈາກນັ້ນຜົນຜະລິດຈະຄົງທີ່ຫລືລຸດລົງ
ຂຶ້ນຢູ່ກັບສະພາບແວດລ້ອມແລະການຈັດການ ຂັ້ນຕອນສຳຄັນໃນການປູກປາມນ້ຳມັນມີດັ່ງນີ້
5.1 ການເລືອກພື້ນທີ່ປູກ
ໃນພາກໃຕ້ຂອງປະເທດໄທຫລາຍແຂວງເປັນພື້ນທີ່ທີ່ມີສະພາບເໝາະສົມແກ່ການປູກ ປາມນ້ຳມັນ ໂດຍສະເພາະໃນແຖບຝັ່ງຕະເວັນຕົກ ບໍລິເວນເຂດອຳເພີອ່າວເລິກ ອຳເພີປາຍພະຢາ ແຂວງກະບີ່
ອຳເພອົບນົມ ອຳເພີຄຽນຊາ ແຂວງສຸລາດຊະດອນ [໌] ທານີ ແຂວງຊຸມພົນ
ແລະແຂວງສະຕູນ
5.2 ການຕຽມພື້ນທີ່ປູກ
ການຕຽມພື້ນທີ່ ຄື
ການຈັດການພື້ນທີ່ໃຫ້ເໝາະສົມຕໍ່ການປູກປາມນ້ຳມັນ ໂດຍການຕັດໄມ້ ຖາງປ່າ
ການເຜົາ ແລະການໄຖພື້ນທີ່ ຂັ້ນຕອນໃນການປະຕິບັດໃນແປງ ໄດ້ແກ່
ການບຸກເບີກພື້ນທີ່ແລະປັບສະພາບພື້ນທີ່ ການເຮັດຖະໜົນ
ການວາງແນວໃນການປູກປາມນ້ຳມັນແລະການປູກພືດຄຸມດິນ
5.3 ການປູກປາມນ້ຳມັນ
ການໃຊ້ພັນເທເນີລ່າ ຊຶ່ງເປັນການປະສົມລະຫວ່າງ
ເບິ່ງລ່າ+ຟິສິເຟີລ່າ ຈະໃຫ້ປະລິມານນ້ຳມັນສູງ
5.4 ການປະຕິບັດການບຳລຸງປິ່ນປົວ
ປາມນ້ຳມັນເປັນພືດທີ່ຕ້ອງດູແລຮັກສາຢ່າງດີຕະຫລອດໄປ ເພື່ອຈະໄດ້ຜົນຜະລິດສູງຍາວ-ນານ
ການດູແລຮັກສາຈະຕ້ອງເລີ່ມຕັ້ງແຕ່ການລ້ຽງ-ດູຕົ້ນກ້າໃນເຮືອນເພາະຊຳ ເຊັ່ນ ໃນເລື່ອງຂອງວັດພືດ ດິນ
ການຂາດນ້ຳ ປຸ໋ຍ
ພະຍາດແລະແມງ ຄວາມຊື້ນ ຕະຫລອດເຖິງຄວາມຍາວ-ນານຂອງແສງແລະຄວາມປັ່ນປ່ວນທາງ ພັນກຳ
5.5 ດ້ວງງວງປະສົມເກສົນປາມນ້ຳມັນ
ດ້ວງງວງໃນວົງຍ່ອຍ Deretominac ມີບົດບາດໃນການຊ່ວຍປະສົມເກສົນປາມນ້ຳມັນ ໂດຍດ້ວງງວງທີ່ປະສົມເກສົນປາມນ້ຳມັນໄດ້ຢ່າງມີປະສິດທິພາບສູງສຸດ
ຄື E.
Kamerunicus
5.6
ການປູກພືດຄຸມດິນໃນສວນປາມນ້ຳມັນ
ການປູກພືດຄຸມດິນເປັນວິທີການປ້ອງກັນແລະແກ້ບັນຫາເລື່ອງວັດພືດກັບການຊະລ້າງພັງທະລາຍຂອງດິນ ນອກຈາກນີ້ພືດຄຸມດິນຍັງຊ່ວຍເພີ່ມຄວາມອຸດົມສົມບູນໃຫ້ແກ່ດິນດ້ວຍ
5.7 ການໃຊ້ປຸ໋ຍໃນສວນປາມນ້ຳມັນ
ປຸ໋ຍສຳລັບປາມນ້ຳມັນເປັນສິ່ງທີ່ຈຳເປັນຢ່າງຍິ່ງ
ການໃສ່ປຸ໋ຍທີ່ເໝາະສົມກັບຄວາມຕ້ອງການຂອງປາມນ້ຳມັນແລະສະພາບແວດລ້ອມຈະເຮັດໃຫ້ໄດ້ຜົນຜະລິດສູງ
6. ການເກັບກ່ຽວແລະແປຮູບປາມນ້ຳມັນ
6.1 ກະບວນການທາງເຄມີແລະພາວການນ໌ສຸກຂອງປາມນ້ຳມັນ
ປະຕິກິລິຢາທາງຊີວເຄມີໃນຊ່ວງປາມນ້ຳມັນແກ່ຈັດ
ຊ່ວງນີ້ຈະມີແປ້ງໃນສ່ວນຂອງເປືອກສູງ
ແລະຈະຄ່ອຍ ໆ ປ່ຽນເປັນນ້ຳມັນຮຽກວ່າ
ກີເຊີໄລດ໌
ໃນຂະນະທີ່ຜົນປາມນ້ຳມັນເລີ່ມສຸກ
ສີຂອງຜົນຈະປ່ຽນຈາກສີມ່ວງດຳເປັນສີສົ້ມແດງ ໃນຊ່ວງນີ້ຈະມີໄລເປດກໍ່ການປ່ຽນກີເຊີໄລດ໌ໃຫ້ກາຍເປັນກົດໄຂມັນອິດສະຫລະ ກັບກີເຊີລອນ ເມື່ອຜົນປາມເລີ່ມສຸກໃໝ່ ໆ
ຈະມີໄຂມັນອິດສະຫລະໃນລະດັບນ້ອຍ
ແຕ່ເມື່ອເຮົາຕັດທະລາຍປາມອອກຈາກຕົ້ນ
ກົດໄຂມັນຈະເພີ່ມບໍລິເວນສ່ວນຂອງເປືອກຜົນປາມນ້ຳມັນ ປະມານ 1-5 % ພາຍໃນເວລາປະມານ 20 ນາທີ
ຫາກ-ວ່າຜົນປາມນ້ຳມັນເກີດບາດແຜຈາກການຕົກກະແທກໃນຊ່ວງການຕັດແລະຂົນສົ່ງ
ກົດໄຂມັນອິດສະຫລະໃນຜົນປາມນ້ຳມັນຈະເພີ່ມສູງຂຶ້ນຢ່າງວ່ອງໄວ
ການມີກົດໄຂມັນອິດສະຫລະເກີດຂຶ້ນຫລາຍເທົ່າໃດ ໝາຍເຖິງ ຄຸນນະພາບຂອງຜະລິດຕະຜົນນ້ຳມັນປາມກໍຍິ່ງຕ່ຳລົງເທົ່ານັ້ນ
ພາວການນ໌ສຸກຂອງປາມນ້ຳມັນ ນອກຈາກເຮົາສາມາດວັດຈາກສີຂອງເປືອກແລ້ວ
ຍັງສາມາດປະເມີນໄດ້ຈາຜົນປາມນ້ຳມັນທີ່ສຸກແລະລ່ວງຫລົ່ນລົງພື້ນດິນ
ໂດຍພົບວ່າຜົນປາມລ່ວງລົງດິນເສລີ່ຍປະມານ 2 ຜົນຕໍ່ນ້ຳໜັກທະລາຍປາມສົດ 1 ກິໂລກຣາມ
6.2 ວິທີການເກັບກ່ຽວຜົນປາມນ້ຳມັນ
- ຕົກແຕ່ງຊ່ອງທາງລຳລຽງລະຫວ່າງແຖວປາມໃນແຕ່ລະແປງໃຫ້ຮຽບຮ້ອຍ ສະດວກຕໍ່ການຕັດ ການລຳລຽງ
ແລະການກວດສອບທະລາຍປາມນ້ຳມັນທີ່ຕັດແລ້ວອອກສູ່ແຫລ່ງລວມທີ່ກຳນົດຂຶ້ນແຕ່ລະຈຸດພາຍໃນສວນ
-
ກອງທາງໃບປາມທີ່ຕັດແລ້ວຢ່າໃຫ້ກີດຂວາງທາງເດີນ
-
ຄັດເລືອກທະລາຍປາມສຸກ
ໂດຍຢຶດຖືມາດຕະຖານຈາກການເບິ່ງສີຂອງຜົນ
ຊຶ່ງຈະປ່ຽນເປັນສີສົ້ມແດງ
ຈຳນວນຜົນສຸກທີ່ລ່ວງຫລົ່ນລົງເທິງດິນປະມານ 10 12 ຜົນ ໃຫ້ຖືວ່າເປັນຜົນປາມສຸກໃຊ້ໄດ້
-
ຫາກທະລາຍປາມສຸກທີ່ຈະຕັດມີຂະໜາດໃຫຍ່ແລະຕິດແໜ້ນກັບລຳຕົ້ນຫລາຍ
ໃຫ້ໃຊ້ມີດຂໍຫລືມີດຍາວຕັດແຊະຂັ້ນທະລາຍເສຍກ່ອນ ຈຶ່ງໃຊ້ສຽມແທງທະລາຍ
ປາມຈະຫລຸດຈາກຄໍຕົ້ນປາມໄດ້ງ່າຍຂຶ້ນ
-
ຕັດແຕ່ງຂົ້ວທະລາຍປາມໃຫ້ສັ້ນທີ່ສຸດເທົ່າທີ່ຈະເຮັດໄດ້
ເພື່ອຄວາມສະດວກໃນການຂົນສົ່ງ
- ລວບລວມຜົນປາມທັງທີ່ເປັນທະລາຍສົດແລະຜົນປາມລ່ວງໄປຍັງສູນລວມຜົນປາມໃນຖະໜົນຍ່ອຍ
ໂດຍແຍກຜົນປາມທີ່ຫລຸດລ່ວງແລະເປັນທະລາຍອອກຈາກກັນເປັນສັດສ່ວນ ເພື່ອສະດວກໃນການແຍກຊັ່ງນ້ຳໜັກຕໍ່ໄປ
- ການເກັບລວບລວມຜົນປາມ
ພະຍາຍາມລຸດຈຳນວນເທື່ອໃນການຖ່າຍເທເລື້ອຍ ໆ ເພື່ອລຸດຄວາມບອບຊ້ຳຂອງຜົນປາມ
6.3
ການແປຮູບນ້ຳມັນປາມ
ນ້ຳມັນຈາກປາມສາມານຖົດກັດໄດ້ຈາກສ່ວນຂອງເປືອກນອກແລະຈາກເມັດໃນ
ເປັນສານອິນທີຈຳພວກຫນຶ່ງທີ່ຮຽກວ່າເອດເຕີລ໌
ປະກອບດ້ວຍສານເຄມີ 2 ຊະນິດ ຄືກີເຊີລອນຫລືກີເຊີລີນ
ແລະກົດອິນທີຫລືກົດຄາລ໌ບອກຊິລິກເຊື່ອມຕໍ່ກັນດ້ວຍພັນທະເຄມີທີ່ແຂງແຮງ
ວິທີການແປຮູບປາມນ້ຳມັນ
ການແປຮູບນ້ຳມັນປາມໃນອຸດສາຫະກຳມີກະບວນການ 3 ກະບວນການ ຄື
ການຫີບເອົານ້ຳມັນຈາກສ່ວນເປືອກແລະສ່ວນເມັດໃນໄດ້ນ້ຳມັນປາມດິບ, ກະບວນການກັ່ນໃສນ້ຳມັນປາມໃຫ້ບໍລິສຸດ
ແລະນຳນ້ຳມັນທີ່ໄດ້ຈາກການກັ່ນໃສມາແປຮູບເປັນຜະລິດຕະພັນ
ຄຸນສົມບັດທີ່ໃຊ້ທາງການຄ້າຂອງນ້ຳມັນປາມໃນປະເທດ
- ກົດໄຂມັນອິດສະຫລະ ບໍ່ເກີນຮ້ອຍລະ 5
- ຄວາມຊື້ນບໍ່ເກີນຮ້ອຍລະ 0.5
- ສິ່ງເຈືອປົນບໍ່ເກີນຮ້ອຍລະ 0.05
7. ຂັ້ນຕອນການລວບລວມຜົນປາມສົ່ງໂລງງານ
ການລວບລວມຜົນປາມສົ່ງໂລງງານມີມາດຕະຖານໃນການເກັບກ່ຽວ
ຂໍ້ຄວນປະຕິບັດແລະຂໍ້ກຳນົດຄຸນນະພາບຂອງຜົນປາມທັງທະລາຍທີ່ມີຄຸນນະພາບດີ ດັ່ງນີ້
7.1
ມາດຕະຖານໃນການເກັບກ່ຽວປາມນ້ຳມັນ
-
ຈະຕ້ອງບໍ່ຕັດຜົນປາມດິບໄປຂາຍ ເພາະຈະຖືກຕັດລາຄາ
-
ຈະຕ້ອງບໍ່ປ່ອຍໃຫ້ຜົນສຸກຄາຕົ້ນເກີນໄປ
-
ຕ້ອງເກັບຜົນປາມລ່ວງເທິງພື້ນໃຫ້ໝົດ
-
ຕ້ອງບໍ່ເຮັດໃຫ້ຜົນປາມທີ່ເກັບກ່ຽວມີບາດແຜ
-
ຕ້ອງຄັດເລືອກທະລາຍເປົ່າຫລືເຂຍ່າຜົນທີ່ມີຢູ່ນ້ອຍອອກແລ້ວຖິ້ມທະລາຍເປົ່າໄປ
-
ຕັດຂົ້ວທະລາຍໃຫ້ສັ້ນທີ່ສຸດເທົ່າທີ່ຈະເຮັດໄດ້
-
ຕ້ອງເຮັດຄວາມສະອາດຜົນປາມທີ່ເປື້ອນດິນ
ຢ່າໃຫ້ມີເສດຫິນດິນປົນ
-
ຕ້ອງຮີບສົ່ງຜົນປາມໄປຍັງໂລງງານໂດຍບໍ່ເກືອບຊ້າ
7.2. ຂໍ້ຄວນປະຕິບັດໃນການເກັບກ່ຽວທະລາຍປາມນ້ຳມັນ ມີດັ່ງນີ້
-
ຕັດທະລາຍປາມນ້ຳມັນທີ່ສຸກພໍດີ ຄື ທະລາຍປາມເລີ່ມມີຜົນລ່ວງ
ບໍ່ຄວນຕັດທະລາຍທີ່ຍັງດິບຢູ່ເພາະໃນຜົນປາມດິບຍັງມີສະພາບເປັນນ້ຳແລະແປ້ງຢູ່ຍັງບໍ່ແປສະພາບເປັນນ້ຳມັນ
ສ່ວນທະລາຍທີ່ສຸກເກີນໄປຈະມີກົດໄຂມັນອິດສະຫລະສູງ
ແລະຜົນປາມສົດອາດມີສານບາງຊະນິດຢູ່ອາດເປັນອັນຕະລາຍກັບຜູ້ບະຫລິໂພກໄດ້
-
ຮອບຂອງການເກັບກ່ຽວໃນຊ່ວງຜົນປາມອອກຊຸກຄວນຈະຢູ່ໃນຊ່ວງ
7-10 ມື້
-
ຜົນປາມລູກ່ວງທີ່ຢູ່ບໍລິເວນໂຄນປາມນ້ຳມັນ
ແລະທີ່ຄ້າງໃນກາບຕົ້ນຄວນເກັບອອກມາໃຫ້ໝົດ
-
ກ້ານທະລາຍຄວນຕັດໃຫ້ສັ້ນໂດຍຕ້ອງໃຫ້ຕິດກັບທະລາຍ
-
ພະຍາຍາມໃຫ້ທະລາຍປາມຊອກຊ້ຳນ້ອຍທີ່ສຸດ
7.3 ການກຳນົດຄຸນນະພາບຂອງຜົນປາມທັງທະລາຍທີ່ມີຄຸນນະພາບດີ
-
ຄວາມສົດເປັນຜົນປາມທີ່ຕັດແລ້ວສົ່ງເຖິງໂລງງານພາຍໃນ
24 ຊົ່ວໂມງ
-
ຄວາມສຸກທະລາຍປາມສຸກທີ່ມີມາດຕະຖານຄື
ລູກປາມຊັ້ນນອກສຸດຂອງທະລາຍຫລຸດລ່ວງຈາກທະລາຍ
-
ຄວາມສົມບູນ
ລູກປາມເຕັມທະລາຍແລະເຫັນໄດ້ແຈ້ງວ່າໄດ້ຮັບການດູແລຮັກສາຢ່າງດີ
-
ຄວາມຊອກຊ້ຳ
ບໍ່ມີທະລາຍທີ່ຊອກຊ້ຳແລະເສຍຫາຍຢ່າງຮຸນແຮງ
-
ພະຍາດ ບໍ່ມີທະລາຍເປັນພະຍາດໃດ ໆ ຫລືເນົ່າເສຍ
-
ທະລາຍສັດກິນ ບໍ່ມີທະລາຍສັດກິນຫລືເຮັດຄວາມເສຍຫາຍແກ່ຜົນປາມ
-
ຄວາມສົກກະປົກບໍ່ມີສິ່ງສົກກະປົກເຈືອບນ ເຊັ່ນ ດິນ ຫິນ ຊາຍ ໄມ້ກາບຫຸ້ມທະລາຍ
ເປັນຕົ້ນ
-
ທະລາຍເປົ່າ ບໍ່ມີທະລາຍເຈືອບນ
-
ກ້ານທະລາຍ ຄວາມຍາວໄວ້ເກັບ 2 ນິ້ວ
8. ໂຄງສ້າງກາລົດລາດຂອງອຸດສາຫະກຳປາມນ້ຳມັນ
ນັດວຸທິ ສຸວັນນະທິບຍ໌
ສຶກສາກົນຍຸດທ໌ກາລົດລາດປາມນ້ຳມັນແຂວງສຸລາດຊະດອນ [໌]
ທານີ ພົບວ່າ ໂຄງສ້າງກາລົດລາດຂອງອຸດສາຫະກຳປາມນ້ຳມັນ
ແລະນ້ຳມັນປາມມີຜູ້ກ່ຽວຂ້ອງທັງໝົດ ຄື
ກະເສດກອນຊາວສວນປາມ
ພໍ່ຄ້າລວບລວມທ້ອງຖິ່ນ
ສະຫະກົນ໌
ໂລງງານົດກັດນ້ຳມັນປາມ
ໂລງງານກັ່ນນ້ຳມັນປາມນ້ຳມັນບໍລິສຸດ
ອຸດສາຫະກຳຕໍ່ເນື່ອງທີ່ໃຊ້ນ້ຳມັນປາມເປັນວັດຖຸດິບ
ແລະຜູ້ບະຫລິໂພກ ຄົນກາງທີ່ມີບົດບາດສຳຄັນໃນຕະຫລາດລະດັບທ້ອງຖິ່ນ
ປະກອບດ້ວຍ ພໍ່ຄ້າລວບລວມທ້ອງຖິ່ນ ໂລງງານົດກັດນ້ຳມັນປາມແລະສະຫະກົນ໌
ຊຶ່ງຄົນກາງທັງ 3 ປະເພດນີ້
ຕ່າງມີຖານະເປັນຜູ້ຮັບຊື້ຜົນຜະລິດປາມນ້ຳມັນຈາກກະເສດກອນຊາວສວນປາມ
ໂດຍພໍ່ຄ້າທ້ອງຖິ່ນຈະເປັນຜູ້ລວບລວມຜົນຜະລິດປາມຈາກກະເສດກອນລາຍຍ່ອຍເປັນສ່ວນໃຫຍ່
ໃນຂະນະທີ່ໂລງງານົດກັດນ້ຳມັນປາມຮັບຊື້ຜົນຜະລິດປາມທັງຈາກກະເສດກອນທົ່ວໄປ
(ທັງລາຍຍ່ອຍແລະລາຍໃຫຍ່) ພໍ່ຄ້າທ້ອງຖິ່ນແລະສະຫະກົນ໌
ສຳລັບສະຫະກົນ໌ນັ້ນຈະເຮັດຫນ້າທີ່ຄ້າຍກັບພໍ່ຄ້າລວບລວມທ້ອງຖິ່ນ
ກໍຈະຮັບຊື້ຜົນຜະລິດປາມຈາກກະເສດກອນທີ່ເປັນສະມາຊິກເປັນຫລັກ
ໃນດ້ານຈຳນວນຂອງຄົນກາງນັ້ນພົບວ່າພໍ່ຄ້າລວບລວມທ້ອງຖິ່ນຈະມີຈຳນວນທີ່ແຕກຕ່າງກັນໄປໃນແຕ່ລະທ້ອງທີ່
ຂຶ້ນຢູ່ກັບພື້ນທີ່ເພາະປູກວ່າຫນາແຫນ້ນພຽງໃດ ບໍລິການຮັບຊື້ຜົນຜະລິດປາມຈາກກະເສດກອນທີ່ອາໄສຢູ່ໃນລັດມີບໍ່ເກີນ
10 ກິໂລແມັດ
ສ່ວນໂລງງານົດກັດນ້ຳມັນປາມນັ້ນຖືວ່າເປັນຄົນກາງສຸດທ້າຍໃນວິຖີກາລົດລາດປາມນ້ຳມັນ ເປັນໂລງງານຂະໜາດນ້ອຍ ສະກັດນ້ຳມັນທັງຈາກເປືອກແລະເມັດໃນປົນກັນໄດ້ນ້ຳມັນທີ່ບໍ່ໄດ້ຄຸນນະພາບ
ເນື່ອງຈາກໂຄງສ້າງກາລົດລາດປາມນ້ຳມັນບໍ່ຊັບຊ້ອນເທົ່າໃດ ດັ່ງນັ້ນ
ຫນ້າທີ່ກາລົດລາດປາມນ້ຳມັນທີ່ສຳຄັນຄື ການຊື້ຂາຍ
ການຂົນຍ້າຍ
ການຈັດຊັ້ນແລະມາດຕະຖານ
ແລະຂ່າວສານການຕະຫລາດ
ໂດຍລັກສະນະການຂາຍຈະມີ 3 ລັກສະນະ ຄື
ຂາຍທັງທະລາຍ ຂາຍຜົນລ່ວງ ແລະຂາຍຄະ
ການຂາຍໃນລັກສະນະຜົນລ່ວງຈະໄດ້ລາຄາໂດຍເສລີ່ຍສູງສຸດ ຮອງລົງມາ ຄື ການຂາຍທັງທະລາຍ ແລະຂາຍຄະ
ສ່ວນການຂາຍໃຫ້ຄົນກາງທີ່ໄດ້ລາຄາໂດຍເສລີ່ຍສູງສຸດ ຄື
ການຂາຍໃຫ້ກັບໂລງງານົດກັດນ້ຳມັນປາມ ສ່ວຍການຂົນຍ້າຍ
ຊຶ່ງເປັນກິດຈະກຳທີ່ກໍ່ໃຫ້ເກີດຄ່າໃຊ້ຈ່າຍກັບກະເສດກອນນັ້ນ ພົບວ່າ
ສ່ວນໃຫຍ່ໃຊ້ວິທີການຈ້າງລົດບັນທຸກ
ໃນອັດຕາຄ່າຂົນຍ້າຍໂດຍເສລີ່ຍ
167 ບາດຕໍ່ຕັນ
ໃນດ້ານກິດຈະກຳ
ການຈັດຊັ້ນແລະມາດຕະຖານຂອງຜົນຜະລິດປາມນ້ຳມັນ ເປັນຫນ້າທີ່ຂອງຜູ້ຮັບຊື້ຫລືຄົນກາງ
ຊຶ່ງມີຫລັກເກນທີ່ຄືກັນ
ສ່ວນຂ່າວສານການຕະຫລາດ ໄດ້ຮັບມາຈາກແຫລ່ງທີ່ສຳຄັນຫລາຍທີ່ສຸດ ຄື
ກຸ່ມກະເສດກອນ ຮອງລົງໄປ ໄດ້ແກ່
ບໍລິສັດເອກຊົນ
ແລະຫນັງສືພິມ ຕາມລຳດັບແລະບັນຫາກາລົດລາດທີ່ກະເສດກອນລະບຸຫລາຍທີ່ສຸດ
ກໍຄື ບັນຫາລາຄາຜົນຜະລິດປາມຕົກຕ່ຳ
ໃນດ້ານລາຄາຜົນຜະລິດປາມນ້ຳມັນ
ຈະຂຶ້ນຢູ່ກັບປະລິມານການຜະລິດພາຍໃນປະເທດມາເລເຊຍ ການກຳນົດລາຄາມີຜູ້ກ່ຽວຂ້ອງ 3 ຝ່າຍ
ຄື ກະເສດກອນຊາວສວນປາມ
ໂລງງານົດກັດນ້ຳມັນປາມແລະໂລງງານກັ່ນນ້ຳມັນປາມບໍລິສຸດ ຕ່າງມີບົດບາດໃນການຕໍ່ຮອງລາຄາ ທັງນີ້ຂຶ້ນຢູ່ກັບສະຖານນະການການຜະລິດ ທັງປະລິມານຜົນປາມແລະນ້ຳມັນປາມດິບ ສະຕັອກນ້ຳມັນປາມ ຄວາມຕ້ອງການຂໍງົດລາດແລະອຳນາດຕໍ່ຮອງ
ຜົນການວິເຄາະການສົ່ງຜ່ານລາຄາທັງໃນຕະຫລາດປາມນ້ຳມັນແລະນ້ຳມັນປາມພົບວ່າ ລາຄາປາມນ້ຳມັນທີ່ກະເສດກອນຂາຍໄດ້ ຂຶ້ນຢູ່ກັບລາຄາຂາຍສົ່ງນ້ຳມັນປາມດິບ ນ
ຕະຫລາດກຸງເທບ ຯ
ແລະລາຄາຂາຍສົ່ງນ້ຳມັນປາມຂຶ້ນຢູ່ກັບລາຄາຂາຍສົ່ງນ້ຳມັນປາມບໍລິສຸດ ນ ຕະຫລາດກຸງເທບ ຯ
ສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ
ລະບົບຂ່າວສານດ້ານລາຄາຂໍງົດລາດປາມນ້ຳມັນ
ແລະນ້ຳມັນປາມເປັນໄປຢ່າງມີປະສິດທິພາບ
ອົງຄ໌ຄວາມຮູ້
ແນວທາງການດຳເນີນທຸລະກິດລວບລວມປາມນ້ຳມັນຂໍງົດຖາບັນກະເສດກອນ
ທຸລະກິດການຂາຍຫລືລວບລວມຜົນຜະລິດ
ເປັນການລວມກັນຂາຍຜົນຜະລິດຂອງສະມາຊິກ ໂດຍສະເພາະສະຫະກົນ໌ໃນພາກການກະເສດແລະກຸ່ມກະເສດກອນ
ຊຶ່ງສະມາຊິກສ່ວນໃຫຍ່ປະກອບອາຊີບເຮັດສວນຢາງພາລາ ແລະສວນປາມນ້ຳມັນ ສະຫະກົນ໌ແລະກຸ່ມກະເສດກອນຈຶ່ງມີຄວາມຈຳເປັນຕ້ອງເຂົ້າມາດຳເນີນການລວມລວມຜົນຜະລິດແລະຈັດການຂາຍຜົນຜະລິດຂອງສະມາຊິກ
ເພື່ອໃຫ້ໄດ້ຮັບລາຄາທີ່ເປັນທຳ
ຫາກສະຫະກົນ໌ຫລືກຸ່ມກະເສດກອນໃດສາມາດບໍລິຫານຈັດການຢ່າງມີປະສິດທິພາບແລ້ວ ຈະສົ່ງຜົນໃຫ້ເກີດຄວາມພຶງພໍໃຈແກ່ສະມາຊິກ
ເມື່ອສິ້ນປີບັນຊີກໍຈະມີກຳໄລເພື່ອປັນຜົນເສລີ່ຍຄືນແກ່ສະມາຊິກ
ການພັດທະນາສະຫະກົນ໌ແລະກຸ່ມກະເສດກອນກໍຈະມີຄວາມຍັ່ງຍືນ
ຖານະຂອງສະຫະກົນ໌ແລະກຸ່ມກະເສດກອນກໍຈະມີຄວາມເຂັ້ມແຂງຫມັ້ນຄົງ ສົ່ງຜົນໃຫ້ສະມາຊິກມີລາຍໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນ ມີວິຖີຊີວິດຄວາມເປັນຢູ່ທີ່ດີຂຶ້ນ
ດັ່ງນັ້ນ
ແຂວງຕັງແລະສຳນັກງານສະຫະກົນ໌ແຂວງຕັງ
ໄດ້ໃຫ້ຄວາມສຳຄັນແກ່ການບໍລິຫານການຈັດການທຸລະກິດການຂາຍຫລືລວບລວມຜົນຜະລິດຂອງສະມາຊິກໃນສະຖາບັນກະເສດກອນ
ແລະຈັດກະບວນການຈັດການອົງຄ໌ຄວາມຮູ້
(Knowledge management)
ໃນເລື່ອງແນວທາງການດຳເນີນທຸລະກິດລວບລວມປາມນ້ຳມັນຂໍງົດຖາບັນກະເສດກອນ ໂດຍລະດົມພູມິປັນຍາ ຄວາມຮູ້
ທັກສະແລະປະສົບການຂອງເຈົ້າຫນ້າທີ່ສົ່ງເສີມສະຫະກົນ໌
ເຈົ້າຫນ້າທີ່ສະຫະກົນ໌
ເຮັດໃຫ້ໄດ້ປະເດັນທີ່ຄວນຮູ້ ຄວນນຳໄປປະຕິບັດ ໄດ້ຂໍ້ສັງເກດ ຂໍ້ຄວນລະວັງຕ່າງ ໆ
ຊຶ່ງມີປະເດັນທີ່ນຳໄປໃຊ້ປະຕິບັດໄດ້ດັ່ງຕໍ່ໄປນີ້
ຂັ້ນຕອນການຮັບຊື້ປາມຈາກສະມາຊິກ
1. ການຈັດຊື້ຜົນຜະລິດ
1.1 ການຊັ່ງນ້ຳໜັກຂາເຂົ້າ
- ສະມາຊິກນຳລົດບັນທຸກປາມຂຶ້ນຊັ່ງນ້ຳໜັກ
(ຂາເຂົ້າ) ເທິງເຄື່ອງຊັ່ງ (ພາບປະກອບ 1)
- ເຈົ້າຫນ້າທີ່ຈະບັນທຶກຂໍ້ມູນ (ຂາເຂົ້າ)
ໄດ້ແກ່ ທາທະບຽນລົດ ເລກທີ່ສະມາຊິກ ຊື່ ສະກຸນ
ລົງໃນໂປແກມຊັ່ງນ້ຳໜັກ (ພາບປະກອບ 2)
- ເຈົ້າຫນ້າທີ່ຈະ [ະ]
[ະ] ກົດກິ່ງສັນຍານໃຫ້ສະມາຊິກຂັບລົດໄປຍັງລານເທປາມ (ພາບປະກອບ 3)
- ພະນັກງານລົງປາມ ຈະກໍ່ການລົງປາມນ້ຳມັນຈາກລົດ (ພາບປະກອບ 4)
1. ສະມາຊິກນຳລົດ (ບັນທຸກປາມ) ຂຶ້ນຊັ່ງ ເທິງເຄື່ອງຊັ່ງ
ຂໍ້ຄວນສັງເກຕ 1.
ກວດສອບຈຳນວນຄົົນທີ່ຢູ່ໃນລົດມີຈຳນວນຈັກຄົນ ຫລືໃຫ້ຄົນລົງຈາກລົດ
ທັງໝົດ
ກ່ອນຊັ່ງນ້ຳໜັກປາມ
2. ສັງເກດວ່າມີສິ່ງອື່ນທີ່ບໍ່-ແມ່ນລົດຢູ່ເທິງເຄື່ອງຊັ່ງຫລືບໍ່
ເຊັ່ນ ໝາ
2. ເຈົ້າຫນ້າທີ່ຈະກໍ່ການບັນທຶກຂໍ້ມູນ
(ຂາເຂົ້າ) ທາທະບຽນລົດ, ເລກທີ່ສະມາຊິກ, ຊື່ ສະກຸນ ລົງໃນໂປແກມຊັ່ງນ້ຳໜັກ
ຂໍ້ຄວນສັງເກຕ :
ຕ້ອງໃຫ້ນ້ຳໜັກທີ່ເຄື່ອງຊັ່ງຢຸດນິ່ງກ່ອນກໍ່ການບັນທຶກຂໍ້ມູນ
3. ຫລັງຈາກສະມາຊິກໄດ້ຮັບສຽງກິ່ງໃຫ້ສະມາຊິກຂັບລົດຂຶ້ນໄປຍັງລານເທດ້ານເທິງ
4. ພະນັກງານລົງປາມ
ຈະກໍ່ການລົງປາມນ້ຳມັນຈາກລົດຂອງສະມາຊິກ
ຂໍ້ຄວນສັງເກດ : ຂະນະທີ່ລົງປາມນ້ຳມັນຄວນລະວັງບໍ່ໃຫ້ທະລາຍປາມໂດນລົດຂອງສະມາຊິກ
1.2 ການຄັດຄຸນນະພາບ/ ເກດ
- ສະມາຊິກນຳລົດລົງຈາກຕາຊັ່ງມາທີ່ລານເທປາມ
ເຈົ້າຫນ້າທີ່ກໍ່ການລົງປາມຈາກລົດຂອງສະມາຊິກພ້ອມຄັດຄຸນນະພາບ ໂດຍຈາກການສັງເກດຫລືໃຊ້ເຫລັກແທງປາມແທງເບິ່ງ (ໃຊ້ຄວາມຊຳນານເປັນສ່ວນໃຫຍ່)
ເພື່ອເບິ່ງວ່າເປັນປາມດິບຫລືປາມສຸກແລະເບິ່ງຂະໜາດທະລາຍປາມ ຂະໜາດນ້ອຍ
ຂະໜາດກາງຂະໜາດໃຫຍ່
ເພື່ອເປັນຕົວກຳນົດລາຄາຮັບຊື້ຕາມຄຸນນະພາບແລະ % ນ້ຳມັນ (ພາບປະກອບ 5)
5. ການຄັດຄຸນນະພາບ/ເກດ
ສະມາຊິກນຳລົດຈາກຕາຊັ່ງມາທີ່ລົງປາມເຈົ້າຫນ້າທີ່ສະຫະກົນ໌ລົງປາມຈາກລົດຂອງສະມາຊິກພ້ອມຄັດຄຸນນະພາບໂດຍຈາກການສັງເກດຫລືໃຊ້ເຫລັກແທງປາມແທງເບິ່ງ
(ໃຊ້ຄວາມຊຳນານເບິ່ງເປັນສ່ວນໃຫຍ່)
1.3 ການກຳນົດລາຄາຮັບຊື້
ການກຳນົດລາຄາຮັບຊື້
ຜົນປາມນ້ຳມັນສຸກຕາມຄວາມຕ້ອງການຂອງໂລງງານທາງໂລງງານມີການກຳນົດລາຄາຮັບຊື້ຕາມ %
ຊຶ່ງແຍກອອກຫລາຍຂະໜາດ ແຕ່ທາງສະຫະກົນ໌ກຳນົດໄວ້ 4 ຂະໜາດ
- ຂະໜາດທະລາຍ 2 ເຖິງ 4 ກິໂລກຣາມ ລົບຕັນລະ 20 ບາດ
- ຂະໜາດທະລາຍ 5 ເຖິງ 7 ກິໂລກຣາມ ລົບຕັນລະ 10 ບາດ
- ຂະໜາດທະລາຍ 7 ເຖິງ 9 ກິໂລກຣາມ ລົບຕັນລະ 5 ບາດ
- ຂະໜາດທະລາຍ 10 ກິໂລກຣາມ ຂຶ້ນໄປ
ລາຄາປົກກະຕິ
(ພາບປະກອບ 6)
6. ການກຳນົດລາຄາຮັບຊື້ປາມນ້ຳມັນສຸກຕາມຄວາມຕ້ອງການຂອງໂລງງານທາງໂລງງານມີການກຳນົດລາຄາຮັບຊື້ຕາມ%
ນ້ຳມັນຊຶ່ງແຍກອອກຫລາຍຂະໜາດແຕ່ທາງສະຫະກົນ໌ກຳນົດໄວ້ 4 ຂະໜາດ
ຂະໜາດທະລາຍ 2 ເຖິງ 4 ກິໂລກຣາມ ລົບຕັນລະ 20 ບາດ
ຂະໜາດທະລາຍ 5 ເຖິງ 7 ກິໂລກຣາມ ລົບຕັນລະ 10 ບາດ
ຂະໜາດທະລາຍ 7 ເຖິງ 9 ກິໂລກຣາມ ລົບຕັນລະ 5 ບາດ
ຂະໜາດທະລາຍ 10
ກິໂລກຣາມຂຶ້ນໄປລາຄາປົກກະຕິ
1.4
ການຊັ່ງນ້ຳໜັກລົດຂາອອກ
- ສະມາຊິກນຳລົດບັນທຸກປາມຂຶ້ນຊັ່ງນ້ຳໜັກ
(ຂາອອກ) ເທິງເຄື່ອງຊັ່ງ (ພາບປະກອບ 7)
- ເຈົ້າຫນ້າທີ່ບັນທຶກຂໍ້ມູນ (ຂາອອກ)
ໄດ້ແກ່
ລາຄາຊື້ລົງໃນໂປແກມຊັ່ງນ້ຳໜັກ
ແລ້ວກໍ່ການບັນທຶກຂໍ້ມູນ
(ພາບປະກອບ 8)
- ເຈົ້າຫນ້າທີ່ກໍ່ການພິມໃບຊັ່ງນ້ຳໜັກໃຫ້ກັບສະມາຊິກເພື່ອໃຊ້ເປັນຫລັກຖານໃນການຮັບຊື້ແລະເບີກເງີນຈາກ (ພາບປະກອບ 9) ຈາກນັ້ນຈະກົດກິ່ງສັນຍານໃຫ້ສະມາຊິກຂັບລົດລົງຈາກເຄື່ອງຊັ່ງ
-
ສະມາຊິກເບີກຮັບເງີນຈາກເຈົ້າຫນ້າທີ່ການເງີນ
7. ເມື່ອລົງປາມນ້ຳມັນແລະກວດສອບຄຸນນະພາບສຳເລັດແລ້ວ
ສະມາຊິກຈະຂັບລົດຈາກລານເທ ເພື່ອຊັ່ງນ້ຳໜັກລົດຂາອອກ
ໂດຍໃຊ້ໂປແກມບັນທຶກຂໍ້ມູນ
ຂໍ້ຄວນສັງເກດ 1. ກວດສອບຈຳນວນຄົົນທີ່ຢູ່ໃນລົດມີຈຳນວນຈັກຄົນ
ຫລືໃຫ້ຄົນລົງຈາກລົດທັງໝົດ ກ່ອນຊັ່ງນ້ຳໜັກ
2. ສັງເກດວ່າມີສິ່ງອື່ນທີ່ບໍ່-ແມ່ນລົດຢູ່ເທິງເຄື່ອງຊັ່ງຫລືບໍ່
ເຊັ່ນ ໝາ
8. ໃສ່ລາຄາຊື້ ໃນໂປແກມແລ້ວກໍ່ການບັນທຶກຂໍ້ມູນ
ຂໍ້ຄວນສັງເກດ 1. ໃສ່ລາຄາຊື້ໃຫ້ຖືກຕ້ອງ
2.
ໃຫ້ນ້ຳໜັກທີ່ເຄື່ອງຊັ່ງຢຸດນິ່ງກ່ອນກໍ່ການບັນທຶກຂໍ້ມູນ
9.
ເຈົ້າຫນ້າທີ່ຈະກໍ່ການພິມໃບຊັ່ງນ້ຳໜັກໃຫ້ກັບສະມາຊິກເພື່ອເປັນຫລັກຖານໃນການຮັບຊື້
ແລະໃນການເບີກເງີນ
1.5 ການຈັດເກັບ
ການຈັດເກັບຜົນປາມທີ່ຮັບຊື້ຈາກສະມາຊິກນັ້ນຕ້ອງແລ້ວແຕ່ຄວາມສະດວກຂອງຈຸດຮັບຊື້ນັ້ນ ໆ ທີ່ຈະບໍລິຫານຈັດການເປັນຢ່າງໃດ
ຫາກມີລົດບັນທຸກເປັນຂອງຕົນເອງສາມາດລົງປາມທີ່ຮັບຈາກສະມາຊິກລົງໃນລົດບັນທຸກໄດ້ເລີຍ ເຕັມລົດແລ້ວສົ່ງໂລງງານເລີຍກໍໄດ້
ຊຶ່ງຫາກເຮັດໄດ້ກໍເປັນຜົນ-ດີີກັບເປີລ໌ເຊັນຕ໌ນ້ຳມັນແລະບໍ່ເກີດກົດໄຂມັນທີ່ບໍ່ຕ້ອງການໃນນ້ຳມັນທີ່ໂລງງານົດກັດໄດ້
ແລະເຮັດໃຫ້ນ້ຳໜັກຂາດຫາຍຈາກທະລາຍປາມນ້ອຍທີ່ສຸດ
ແຕ່ຖ້າຫາກບໍ່ສາມາດເຮັດໄດ້
ກໍອາດຈະສົ່ງໃນມື້ຖັດໄປກໍມີທັງຜົນ-ດີີແລະຜົນເສຍ ຜົນ-ດີີ ຄືຫາກໃນມື້ຖັດໄປລາຄາຂຶ້ນກໍກຳໄລ
ຫາກາຄາລຸດລົງທາງໂລງງານກໍຍັງໃຫ້ລາຄາເດີມຢູ່
ຜົນເສຍເຮັດໃຫ້ນ້ຳໜັກຂາດຫລາຍອາດເຮັດໃຫ້ເກີດການເຂົ້າໃຈຜິດວ່າເປັນການທຸດຈະລິດໄດ້ ຫາກມີລະບົບການຄວບຄຸມທີ່ບໍ່ດີບອ (ການຈັດເກັບໃນລາງຕ້ອງມີທະບຽນຄຸມນ້ຳໜັກປະຈຳລາງດ້ວຍ
ເພື່ອຄວາມສະດວກໃນການເຊັກນ້ຳໜັກຂາຍແລະນ້ຳໜັກຂາດເກີນດ້ວຍ)
ຂັ້ນຕອນການຂາຍປາມນ້ຳມັນ
2. ການຈຳໜ່າຍຜົນຜະລິດ
2.1
ສະຖານທີ່ຈຳໜ່າຍ
ສ່ວນໃຫຍ່ຈະຈຳໜ່າຍຜົນຜະລິດປາມນ້ຳມັນໃຫ້ກັບໂລງງານົດກັດນ້ຳມັນປາມຂອງເອກຊົນພາຍໃນແຂວງຕັງ ໄດ້ແກ່
- ບໍລິສັດ
ລ່ຳສູງ (ປະເທດໄທ) ຈຳກັດ
(ມະຫາຊົນ)
- ບໍລິສັດ
ໂອທາໂກ້ ຈຳກັດ
- ບໍລິສັດ
ຕັງນ້ຳມັນປາມ ຂຳກັດ
2.2 ວິທີການຈຳໜ່າຍ ການຂາຍຜົນຜະລິດຈະມີ 3 ລັກສະນະ
ຄື ຂາຍທັງທະລາຍ ຂາຍຜົນລ່ວງແລະຂາຍຄະ
ໂດຍບໍລິສັດຜູ້ຮັບຊື້ກຳນົດມື້ຈ່າຍເງີນ ດັ່ງນີ້
-
ບໍລິສັດ
ລ່ຳສູງ (ປະເທດໄທ) ຈຳກັດ
(ມະຫາຊົນ) ຈ່າຍ ຈັນ
ພຸດ ສຸກລ໌
-
ບໍລິສັດ
ໂອທາໂກ້ ຈຳກັດ ຈ່າຍ
ອັງຄານ ພະລືະຫັດບະດີ
-
ບໍລິສັດ
ຕັງນ້ຳມັນປາມ ຂຳກັດ ຈ່າຍ
ອັງຄານ ສຸກລ໌
3. ການຂົນສະ [່]ງ
ການຂົນຍ້າຍປາມນ້ຳມັນໄປຍັງໂລງງານົດກັດນ້ຳມັນປາມ
ນິຍົມໃຊ້ວິທຶຈ້າງລົດບັນທຸກຮັບຈ້າງຂອງເອກຊົນໃນການຂົນສົ່ງ ການຄິດຄ່າບໍລິການຈະຄິດໄລ່ຕາມລະຍະທາງ + ລາຄານ້ຳມັນ +
ຄ່າໃຊ້ຈ່າຍໃນການຂົນສົ່ງ
ແລະຕ້ອງມີການກຳນົດຜູ້ຮັບຜິດຊອບຄວບຄຸມການຂົນສົ່ງ ມີຂັ້ນຕອນ
ດັ່ງນີ້
3.1
ພະນັກງານຂັບລົດນຳລົດຂຶ້ນຊັ່ງນ້ຳໜັກ (ລົດເປົ່າ)
ເຈົ້າຫນ້າທີ່ຈະກໍ່ການບັນທຶກຂໍ້ມູນທາທະບຽນລົດໃນໂປແກມຄອມພິວເຕີ (ພາບປະກອບ
1)
3.2 ພະນັກງານຂັບລົດ
ຂັບລົດໄປຍັງບໍລິເວນດ້ານທ້າຍລາງຂອງລານເທປາມ (ພາບປະກອບ
2)
3.3
ພະນັກງານຈະລົງປາມນ້ຳມັນຈາກລາງໃສ່ໃນລົດບັນທຸກ (ພາບປະກອບ
3)
3.4 ພະນັກງານຂັບລົດບັນທຸກ ຂັບລົດຂຶ້ນຊັ່ງນ້ຳໜັກຂາອອກ
ເຈົ້າຫນ້າທີ່ກໍ່ການບັນທຶກຂໍ້ມູນໃນໂປແກມຄອມພິວເຕີ (ພາບປະກອບ
4)
3.5 ເຈົ້າຫນ້າທີ່ພິມໃບຊັ່ງນ້ຳໜັກຂາຍ ພ້ອມອອກໃບກຳກັບສິນຄ້າໃຫ້ກັບພະນັກງານຂັບລົດເພື່ອນຳໄປຍື່ນໃຫ້ກັບໂລງງານ (ພາບປະກອບ
5)
1. ພະນັກງານຂັບລົດບັນທຸກ ຂັບລົດຂຶ້ນຊັ່ງຂາເຂົ້າ (ລົດເປົ່າ)
ເຈົ້າຫນ້າທີ່ຈະກໍ່ການບັນທຶກຂໍ້ມູນໃນໂປແກມ ທາທະບຽນລົດ
2. ພະນັກງານຂັບລົດບັນທຸກ ຂັບລົດໄປຍັງບໍລິເວນດ້ານທ້າຍລາງ
3. ພະນັກງານລົງປາມນ້ຳມັນຈາກລາງລົງໃນລົດບັນທຸກ ຈັດລຽງປາມນ້ຳມັນ
(ທະລາຍ) ໃຫ້ດີ ແລະອັດໃຫ້ແໜ້ນ
ເພື່ອປ້ອງກັນການຕົກຫລົ່ນລະຫວ່າງການຂົນສົ່ງ
4. ພະນັກງານຂັບລົດບັນທຸກ ຂັບລົດຂຶ້ນຊັ່ງຂາອອກ
ເຈົ້າຫນ້າທີ່ກໍ່ການບັນທຶກຂໍ້ມູນໃນໂປແກມ ຈະໄດ້ນ້ຳໜັກປາມທີ່ຈະຂາຍ
5. ພິມໃບຊັ່ງນ້ຳໜັກຂາຍ ພ້ອມດ້ວຍອອກໃບກຳກັບສິນຄ້າ
ໃຫ້ກັບພະນັກງານຂັບລົດບັນທຸກ ເພື່ອຍື່ນໃຫ້ກັບໂລງງານ
4. ການສົ່ງເສີມການຕະຫລາດ
ການສົ່ງເສີມກາລົດລາດກັບສະມາຊິກ ເພື່ອຈູງໃຈໃຫ້ສະມາຊິກນຳຜົນປາມມາຂາຍໃຫ້ກັບສະຖາບັນກະເສດກອນ ມີວິທີການດັ່ງຕໍ່ໄປນີ້
4. 1
ການຈ່າຍເງີນເສລີ່ຍຄືນໃຫ້ກັບສະມາຊິກທີ່ມາຂາຍປາມນ້ຳມັນ
ໂດຍຈະຄິດເສລີ່ຍຄືນຕາມຈຳນວນນ້ຳໜັກປາມທີ່ສະມາຊິກນຳມາຂາຍ
4.2
ການຈ່າຍເງີນເສລີ່ຍຄືນໃຫ້ກັບສະມາຊິກທີ່ຊື້ປຸ໋ຍປາມນ້ຳມັນຕາມປະລິມານ (ກະສອບ)
ທີ່ຊື້
4.3
ການກຳນົດລາຄາຮັບຊື້ຜົນປາມສົດໃນຕະ [່]
ຫລະມື້ສູງກວ່າຈຸດຮັບຊື້ທົ່ວໄປເລັກນ້ອຍ
4.4 ມີຄວາມທ່ຽງກົງ ຍຸດຕິທຳຂອງເຄື່ອງຊັ່ງ
5. ການຄວບຄຸມພາຍໃນ
ການຄວບຄຸມພາຍໃນເປັນກະບວນການປະຕິບັດງານທີ່ຄະນະກຳມະການດຳເນີນການແລະຝ່າຍຈັດການຮ່ວມກັນກຳນົດໃຫ້ມີຂຶ້ນ
ເພື່ອສ້າງຄວາມຫມັ້ນໃຈຢ່າງສົມເຫດສົມຜ່ວາວິທີການຫລືກະບວນການປະຕິບັດງານທີ່ກຳນົດໄວ້
ຈະເຮັດໃຫ້ບັນລຸວັດຖຸປະສົງຂອງການຄວບຄຸມພາຍໃນ ຊຶ່ງຕ້ອງມີການດຳເນີນການດັ່ງຕໍ່ໄປນີ້
5.1
ກຳນົດລະບຽບວ່າດ້ວຍການລວບລວມຜະລິດຕະຜົນຂອງສະມາຊິກ
ເພື່ອໃຊ້ເປັນຫລັກປະຕິບັດໃນການດຳເນີນທຸລະກິດ
5.2 ມີຄຳສັ່ງມອບໝາຍໃຫ້ມີເຈົ້າຫນ້າທີ່ຮັບຜິດຊອບໃນການເຮັດຫນ້າທີ່ດ້ານການລວບລວມຜະລິດຕະຜົນ
5.3
ການລວບລວມຜະລິດຕະຜົນຂໍງົດຖາບັນກະເສດກອນຈະຕ້ອງດຳເນີນການ ດັ່ງນີ້
- ມີການສຳລວດຄວາມຕ້ອງການຈຳໜ່າຍຜະລິດຕະຜົນຂອງສະມາຊິກ
-
ມີການກຳນົດແຜນປະຕິບັດງານການລວບລວມຜົນຜະລິດຈາກສະມາຊິກ
- ມີການກວດສອບຄຸນນະພາບຂອງຜະລິດຕະຜົນທີ່ລວບລວມໄວ້ໃຫ້ມີຄຸນນະພາບຕາມທີ່ກຳນົດ
- ຈັດເກັບຜົນຜະລິດໄວ້ໃນທີ່ປອດໄພແລະເໝາະສົມ
-
ມີການຈັດເຮັດທະບຽນຄຸມຜະລິດຕະຜົນໃຫ້ເປັນປະຈຸບັນ
- ມີການຈັດເຮັດຫລັກຖານແລະເອກະສານກ່ຽວກັບການຈັດຊື້ແລະຈຳໜ່າຍຜະລິດຕະຜົນ ຖືກຕ້ອງຄົບຖ້ວນຕາມລະບຽບທີ່ກຳນົດ
5.4 ມີການກວດສອບແລະຕິດຕາມຜົນການປະຕິບັດງານການດຳເນີນທຸລະກິດ
ໂດຍ
- ມີການກວດນັບຜະລິດຕະຜົນຄົງເຫລືອຢ່າງົດມ່ຳສະເໝີແລະເມື່ອສິ້ນປີທາງບັນຊີ
- ມີການສຸ່ມກວດສອບຍອດສິນຄ້າຄົງເຫລືອທີ່ມີຢູ່ຈິງ ທຽບກັບທະບຽນຄຸມສິນຄ້າທີ່ມີຢູ່
- ລາຍງານຜົນການປະຕິບັດງານຕໍ່ທີ່ປະຊຸມຄະນະກຳມະການປະຈຳເດືອນ
- ມີການກວດສອບແລະດູແລຮັກສາວັດດຸອຸປະກອນ
ສະຖານທີ່ເກັບທີ່ກ່ຽວຂ້ອງໃຫ້ຄົບຖ້ວນພ້ອມທີ່ຈະໃຊ້ງານ
ບັນຫາອຸປະສັກໃນການດຳເນີນງານ
ການດຳເນີນທຸລະກິດລວບລວມປາມນ້ຳມັນຂໍງົດຖາບັນກະເສດກອນໃນແຂວງຕັງ ພົບບັນຫາອຸປະສັກໃນການດຳເນີນງານ ພໍສະຫລຸບໄດ້ດັ່ງນີ້
1. ບັນຫາດ້ານການຕະຫລາດ
1.1
ດ້ານຄຸນນະພາບຜົນຜະລິດ
- ບັນຫາປາມດິບ
ສະມາຊິກມັກຕັດຜົນປາມດິບມາຂາຍເຮັດໃຫ້ຕ້ອງຄັດຖິ້ມ
ຖ້າບໍ່ຄັດຖິ້ມບໍລິສັດຜູ້ຮັບຊື້ຈະກົດລາຄາຮັບຊື້ລົງມາ
-
ບັນຫາຂະໜາດທະລາຍປາມ
ມີທັງຂະໜາດນ້ອຍ ກາງ ໃຫຍ່
ປະປົນກັນ
ຊຶ່ງໂລງງານມັກຈະໃຊ້ເຫດຜົນນີ້ກົດລາຄາ ຮັບຊື້
1.2.
ບັນຫາດ້ານລາຄາປາມນ້ຳມັນທີ່ມີຄວາມຜັນຜວົນຕະຫລອດເວລາ
ແລະມີການແຂ່ງຂັນກັນລະຫວ່າງຈຸດຮັບຊື້ຊຶ່ງມັກຈະຊື້ຕັດລາຄາກັນ ຈຶ່ງຕ້ອງມີການເຊັກແລະປັບລາຄາຮັບຊື້ທຸກມື້
2. ບັນຫາດ້ານແຮງງານ ໄດ້ແກ່
ບັນຫາການຂາດແຄນແຮງງານຂຶ້ນລົງປາມໂດຍສະເພາະໃນຊ່ວງທີ່ມີຜົນຜະລິດຫລາຍ
ເຮັດໃຫ້ມີຜົນປາມຕົກຄ້າງຂົນສົ່ງໂລງງານບໍ່ທັນ
3. ບັນຫາດ້ານການຂົນສົ່ງ ໄດ້ແກ່
ຄ່າຂົນສົ່ງມີລາຄາສູງຂຶ້ນຕາມລະຍະທາງຈາກຈຸດຮັບຊື້ເຖິງໂລງງານ ແລະລາຄານ້ຳມັນທີ່ປັບຕົວສູງຂຶ້ນ
ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ຕົ້ນທຸນແລະການກຳນົດລາຄາຮັບຊື້
4. ບັນຫາເລື່ອງນ້ຳໜັກຂາດຫາຍ
ໂດຍສະເພາະໃນຊ່ວງທີ່ຝົນແລ້ງຊຶ່ງສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ຜົນການດຳເນີນງານຄວາມເຊື່ອມັ່ນຂອງສະມາຊິກ
ແນວທາງໃນການແກ້ໄຂບັນຫາ
1. ດ້ານຄຸນນະພາບຜົນຜະລິດ ຖ້າຫາກສະມາຊິກຕັດປາມດິບມາຂາຍ
ຕ້ອງຄັດຖິ້ມທັນທີເພື່ອບໍ່ໃຫ້ໂລງງານໃຊ້ເປັນຂໍ້ອ້າງໃນການກົດລາຄາຮັບຊື້
2. ດ້ານລາຄາ
ການກຳນົດລາຄາຮັບຊື້ປາມໃນແຕ່ລະມື້ຕ້ອງມີການກວດສອບລາຄາກັບໂລງງານ
ກັບຈຸດຮັບຊື້ໃນບໍລິເວນໃກ້ຄຽງແລະແຂວງໃກ້ ໆ
ເພື່ອນຳມາກຳນົດລາຄາກາງໃນການຮັບຊື້
ທີ່ສາມາດຈູງໃຈໃຫ້ກະເສດກອນແລະສະມາຊິກນຳປາມມາຂາຍ
3. ດ້ານແຮງງານ
ໃນຊ່ວງທີ່ມີຜົນຜະລິດອອກຫລາຍຕ້ອງເພີ່ມເວລາການ-ເຮັດ-ວຽກງານ ໂດຍເພີ່ມກະຫລືເຮັດວຽກລ່ວງເວລາຫລືຈ້າງແຮງງານຊົ່ວຄາວ
4. ດ້ານການຂົນສົ່ງ
ຄວນຕັ້ງຈຸດຮັບຊື້ໃກ້ກັບໂລງງານໃຫ້ຫລາຍທີ່ສຸດ
ໃນຂະນະດຽວກັນຕ້ອງບັນທຸກໃຫ້ເຕັມຄັນລົດໃນແຕ່ລະທ່ຽວ
ເພື່ອລຸດຄ່າໃຊ້ຈ່າຍໃນການຂົນສົ່ງ
5. ດ້ານນ້ຳໜັກຂາດຫາຍ ຕ້ອງມີການກວດເຊັກນ້ຳໜັກຊື້
ນ້ຳໜັກຂາຍແລະສິນຄ້າຄົງເຫລືອທຸກມື້ ຈະໄດ້ແກ້ໄຂບັນຫາໄດ້ທັນທ່ວງທີ
ເອກະສານອ້າງອິງ
ກົມສົ່ງເສີມສະຫະກົນ໌ . 2547.
ແນວທາງການຄວບຄຸມພາຍໃນສຳລັບສະຫະກົນ໌. ກຸງເທບ ຯ.
ໂລງພິມຊຸມນຸມສະຫະກົນ໌ການກະເສດແຫ່ງປະເທດໄທ.
ນັດວຸທິ ສຸວັນນະທິບຍ໌.
ກົນຍຸດທ໌ກາລົດລາດປາມນ້ຳມັນແຂວງສຸລາດຊະດອນ [໌] ທານີ.
ພົນທິດາ ວິຊຽນປັນຍາ. 2547. ການຈັດການຄວາມຮູ້. ພື້ນຖານແລະການປະຍຸກຕ໌ໃຊ້.
ກຸງເທບ-ມະຫານະຄອນ.
ມະຫາວິທະຍາໄລລາມຄຳແຫງ. 2553
. ການປູກປາມນ້ຳມັນ .
ເອກະສານເຜີຍແຜ່ໃນເວັບໄຊຕ໌.
ວິຈານນ໌ ພານິດ.
2547
. ການຈັດການຄວາມຮູ້ກັບການບໍລິຫານລາດຊະການແນວໃໝ່. ເອກະສານປະກອບການ
ບັນລະຍາຍ.
ສຳນັກງານຄະນະກຳມະການພັດທະນາລະບົບລາດການ.
2553. knowledge
center.
ເອກະສານເຜີຍແຜ່ໃນເວັບໄຊຕ໌.
ສຳນັກງານສະຫະກົນ໌ແຂວງຕາດ . 2549 .
ປະເມີນປະສິດທິຜົນໂຄງການສົ່ງເສີມການປູກປາມ
ນ້ຳມັນແຂວງຕາດ.
ພາກຜະໜວກ
