ວິທີການສອນ
ໃນປັດຈຸບັນ ມີວິທີສອນຕ່າງໆ ຫລາຍວິທີ, ແຕ່ລະວິທີ ຈະມີລັກສະນະສະເພາະ, ມີຈຸດເດັ່ນ ແລະ ຂໍ້ຈຳກັດ ຫລື ຈຸດດ້ອຍ
ແຕກຕ່າງກັນໄປ. ໃນທີ່ນີ້ ຈະເວົ້າເຖິງວິທີສອນທີ່ສຳຄັນບາງວິທີ ໄດ້ແກ່ :
- ການສອນແບບບັນຍາຍ ( Lecture )
- ການສອນແບບອະພິປາຍ ( Discussion )
- ການສອນແບບສຳມະນາ ( Seminar )
- ການສອນແບບຕິວ ( Tutorial )
- ການສອນໂດຍການສະແດງບົດບາດສົມມຸດ ( Role Playing )
- ການສອນໂດຍໃຊ້ເກມຈຳລອງສະຖານະການ ( Simulation Gaming )
- ການສອນໂດຍການລະດົມຄວາມຄິດ ( Brainstorming )
- ການສອນແບບຄົ້ນພົບຄວາມຮູ້ ( Discovery )
- ການສອນແບບແກ້ບັນຫາ ( Problem Solving )
- ການສອນແບບປະຕິບັດການ ( Laboratory )
- ການສອນໂດຍໃຊ້ເຄື່ອງປະຈັກຕາ ( Audio-Visual )
- ການສອນໂດຍໃຊ້ຄຳຖາມ
1. ການສອນແບບບັນຍາຍ ( Lecture )
ການສອນແບບບັນຍາຍ ເປັນວິທີສອນ ທີ່ເກົ່າແກ່ທີ່ສຸດ ມີລັກສະນະດັ່ງນີ້ :
1/. ຜູ້ສອນເປັນຜູ້ຖ່າຍທອດຄວາມຮູ້ແກ່ຜູ້ຮຽນ ໃນຮູບຂອງການບອກ ເລົ່າ ຫລື ອະທິບາຍ
2/. ຜູ້ຮຽນເປັນຝ່າຍຟັງ ອາດຈົດບັນທຶກເນື້ອໃນສຳຄັນ. ຖ້າເປັນການສອນແບບບັນຍາຍລ້ວນ ໃນລະຫວ່າງ
ການບັນຍາຍ ຜູ້ຮຽນຈະບໍ່ມີໂອກາດຖາມຄຳຖາມ ຫລື ວິພາກວິຈານ
3/. ມຸ່ງຖ່າຍທອດຄວາມຮູ້ ( Didactic or Instructional ) ແລະ / ຫລື ມຸ່ງໃຫ້ເກີດຄວາມຢາກຮູ້ ( Inspirational )
ຂໍ້ດີ :
(1) ປະຫຍັດ ເພາະສາມາດໃຊ້ສອນກັບຜູ້ຮຽນຈຳນວນຫລາຍໆ ໄດ້
(2) ຜູ້ສອນສາມາດນຳເອົາຈຸດເດັ່ນ ຈາກປຶ້ມຫລາຍໆ ຫົວ ມາສະຫລຸບ, ປະສົມປະສານກັນ
(3) ໃນເນື້ອໃນທີ່ຫຍຸ້ງຍາກ ການອະທິບາຍ ຈະເຮັດໃຫ້ເຂົ້າໃນໄດ້ໄວຂຶ້ນ ຂະນະທີ່ການຄົ້ນຄວ້າດ້ວຍຕົນເອງ
ອາດຫຍຸ້ງຍາກ ໃຊ້ເວລາດົນ ຫລື ອາດບໍ່ເຂົ້າໃຈກໍໄດ້
(4) ຜູ້ຮຽນໄດ້ມີໂອກາດຟັງຄວາມຄິດເຫັນ ແລະ ເກີດແຮງຈູງໃຈຈາກການຟັງຜູ້ຮູ້ ໃນສາຂາວິຊານັ້ນໆ
ຂໍ້ຈຳກັດ ຫລື ຈຸດດ້ອຍ :
ການສອນແບບບັນຍາຍ ຈະຂາດປະສິດທິພາບໄດ້ງ່າຍ ເນື່ອງຈາກສາເຫດຕໍ່ໄປນີ້ :
(1) ໃຊ້ການບັນຍາຍເລື້ອຍໆ ໂດຍບໍ່ໄດ້ພິຈາລະນາຄວາມເໝາະສົມ ຂອງເນື້ອໃນ, ລັກສະນະຜູ້ຮຽນ
(2) ຜູ້ສອນບໍ່ໄດ້ວາງແຜນ ແລະ ຕຽມການບັນຍາຍຢ່າງດີ
(3) ບັນຍາຍດົນເກີນໄປ ໃນແຕ່ລະຄັ້ງ ເຮັດໃຫ້ຜູ້ຟັງຂາດສະມາທິ ແລະ ເບື່ອ
(4) ບໍ່ໄດ້ໃຊ້ສື່ການສອນ ເຊັ່ນ ເຄື່ອງປະຈັກຕາ, ເຄື່ອງສາຍ LCD ແລະ ບໍ່ໄດ້ໃຊ້ເຕັກນິກ ຫລື ກິດຈະກຳ
ອື່ນໆ ສະຫລັບກັບການບັນຍາຍ
(5) ບໍ່ສະດວກຕໍ່ການຮຽນຮູ້ ໃນລະດັບການວິເຄາະ ວິໄຈ ຊຶ່ງເປັນຄວາມສາມາດຂັ້ນສູງ
(6) ຈະບໍ່ຄ່ອຍເກີດການພັດທະນາ ດ້ານທັດສະນະຄະຕິ ແລະ ທັກສະ
2. ການສອນແບບອະພິປາຍ ( Discussion )
ການສອນແບບອະພິປາຍ ຄືການສອນທີ່ມີລັກສະນະດັ່ງນີ້ :
1/. ຜູ້ຮຽນແລກປ່ຽນຄວາມຄິດເຫັນ ກ່ຽວກັບສິ່ງທີ່ຮຽນ. ຄວາມຄິດເຫັນທີ່ສະເໜີ ອາດໄດ້ມາຈາກປະສົບການ,
ການສຶກສາຄົ້ນຄວ້າ, ການພິຈາລະນາໄຕ່ຕອງ, ການວິເຄາະ
2/. ການສະເໜີຄວາມຄິດເຫັນ ຈະບໍ່ຢູ່ໃນຮູບສະຫລຸບຜົນປະເມີນສັ້ນໆ ວ່າ ຖືກ-ຜິດ, ສຳຄັນ-ບໍ່ສຳຄັນ... ແຕ່ຈະເປັນ
ຄວາມຄິດເຫັນ ທີ່ເປັນຄຳຊີ້ແຈງ ໂດຍຫລັກເຫດຜົນ ແລະ ມີຫລັກຖານສະໜັບສະໜູນ ຫລື ຢ່າງໃດຢ່າງໜຶ່ງ.
ການສອນແບບອະພິປາຍ ມີຫລາຍຮູບແບບ, ແຕ່ລະຮູບແບບ ຈະມີລັກສະນະສະເພາະ ຂອງຕົນເອງ. ຮູບແບບ
ຕ່າງໆ ຂອງການສອນແບບອະພິປາຍ ໄດ້ແກ່ : ການອະພິປາຍ ທັງຫ້ອງຮຽນ, ການອະພິປາຍແບບໂຕ້ວາທີ, ການ
ອະພິປາບເປັນຄະນະ, ການອະພິປາຍຍ່ອຍ, ການອະພິປາຍກຸ່ມໃຫຍ່ ເປັນຕົ້ນ.
3. ການສອນແບບສຳມະນາ ( Seminar )
ການສອນແບບສຳມະນາ ຄືການສອນທີ່ມີລັກສະນະດັ່ງນີ້ :
1/. ຜູ້ຮຽນສຶກສາຄົ້ນຄວ້າໃຫ້ເລີກຊຶ້ງ ແລ້ວມາສະເໜີເພື່ອອະພິປາຍ
2/. ເລື່ອງທີ່ຈະສຳມະນາ ອາດເປັນເລື່ອງດຽວ ຫລື ຫລາຍເລື່ອງ ໂດຍເລືອກຕາມຄວາມສົນໃຈກໍໄດ້
3/. ໃນການສຶກສາຄົ້ນຄວ້າ ອາດໃຊ້ວິທີໃດວິທີໜຶ່ງ ຫລືຫລາຍວິທີຮ່ວມກັນ ເຊັ່ນ ສຶກສາຈາກປຶ້ມຕຳລາ, ເອກະສານ,
ວາລະສານຕ່າງໆ, ສຶກສາຈາກຜູ້ຊ່ຽວຊານ, ທຳການທົດລອງ ຫລື ວິໄຈ, ສຶກສາຈາກຂອງແທ້ ແລະ ອື່ນໆ.
4. ການສອນແບບຕິວ ( Tutorial )
ການສອນແບບຕິວ ຄືການສອນກຸ່ມຍ່ອຍ ຫລື ການສອນລາຍບຸກຄົນ ໂດຍມີຄູເປັນຜູ້ສອນ ຫລື ຜູ້ຮຽຮທີ່ຮຽນເກັ່ງ
ໃນເລື່ອງນັ້ນ ເປັນຜູ້ສອນ, ອາດສອນໃນເລື່ອງໃໝ່ ຫລື ສອນບົດທົບທວນ ຈາກທີ່ໄດ້ຟັງບັນຍາຍໃນເລື່ອງນັ້ນມາແລ້ວ.
5. ການສອນ ໂດຍການສະແດງບົດບາດສົມມຸດ ( Role Playing )
ການສອນໂດຍສະແດງບົດບາດສົມມຸດ ຄືເຕັກນິກການສອນ ທີ່ໃຫ້ຜູ້ຮຽນສະແດງບົດບາດ ໃນສະຖານະການ
ທີ່ສົມມຸດຂຶ້ນ ນັ້ນຄືສະແດງບົດບາດທີ່ນຳໜົດໃຫ້.
6. ການສອນ ໂດຍໃຊ້ເກມຈຳລອງສະຖານະການ ( Simulation Gaming )
ການສອນແບບເກມຈຳລອງສະຖານະການ ເປັນວິທີສອນທີ່ພັດທະນາມາຈາກ ການສະແດງບົດບາດສົມມຸດ,
ການຫລິ້ນເກມ ແລະ ການຈຳລອງສະຖານະການ. ການຈຳລອງສະຖານະການ ຄືວິທີສອນທີ່ຜູ້ສອນ ນຳເອົາສະຖານະ
ການຈິງ ມາຈຳລອງໄວ້ໃນຫ້ອງຮຽນ ພະຍາຍາມໃຫ້ມີສະພາບເໝືອນຈິງທີ່ສຸດ ແລະ ກຳນົດກະຕິກາ, ກົດ ຫລື ເງື່ອນໄຂ
ສຳລັບເກມນັ້ນ ແລ້ວແບ່ງຜູ້ຮຽນອອກເປັນກຸ່ມໆ ເຂົ້າໄປແຂ່ງຂັນ ຫລື ຫລິ້ນໃນສະຖານະການຈຳລອງນັ້ນ. ຜູ້ຮຽນ
ຈະຕ້ອງພົບກັບບັນຫາ ແລະ ຕ້ອງແຂ່ງຂັນກັບຝ່າຍກົງກັນຂ້າມ ຈຶ່ງຕ້ອງມີການຕັດສິນໃຈ ຂອງກຸ່ມເພື່ອມຸ່ງ
ໃນປັດຈຸບັນ ມີວິທີສອນຕ່າງໆ ຫລາຍວິທີ, ແຕ່ລະວິທີ ຈະມີລັກສະນະສະເພາະ, ມີຈຸດເດັ່ນ ແລະ ຂໍ້ຈຳກັດ ຫລື ຈຸດດ້ອຍ
ແຕກຕ່າງກັນໄປ. ໃນທີ່ນີ້ ຈະເວົ້າເຖິງວິທີສອນທີ່ສຳຄັນບາງວິທີ ໄດ້ແກ່ :
- ການສອນແບບບັນຍາຍ ( Lecture )
- ການສອນແບບອະພິປາຍ ( Discussion )
- ການສອນແບບສຳມະນາ ( Seminar )
- ການສອນແບບຕິວ ( Tutorial )
- ການສອນໂດຍການສະແດງບົດບາດສົມມຸດ ( Role Playing )
- ການສອນໂດຍໃຊ້ເກມຈຳລອງສະຖານະການ ( Simulation Gaming )
- ການສອນໂດຍການລະດົມຄວາມຄິດ ( Brainstorming )
- ການສອນແບບຄົ້ນພົບຄວາມຮູ້ ( Discovery )
- ການສອນແບບແກ້ບັນຫາ ( Problem Solving )
- ການສອນແບບປະຕິບັດການ ( Laboratory )
- ການສອນໂດຍໃຊ້ເຄື່ອງປະຈັກຕາ ( Audio-Visual )
- ການສອນໂດຍໃຊ້ຄຳຖາມ
1. ການສອນແບບບັນຍາຍ ( Lecture )
ການສອນແບບບັນຍາຍ ເປັນວິທີສອນ ທີ່ເກົ່າແກ່ທີ່ສຸດ ມີລັກສະນະດັ່ງນີ້ :
1/. ຜູ້ສອນເປັນຜູ້ຖ່າຍທອດຄວາມຮູ້ແກ່ຜູ້ຮຽນ ໃນຮູບຂອງການບອກ ເລົ່າ ຫລື ອະທິບາຍ
2/. ຜູ້ຮຽນເປັນຝ່າຍຟັງ ອາດຈົດບັນທຶກເນື້ອໃນສຳຄັນ. ຖ້າເປັນການສອນແບບບັນຍາຍລ້ວນ ໃນລະຫວ່າງ
ການບັນຍາຍ ຜູ້ຮຽນຈະບໍ່ມີໂອກາດຖາມຄຳຖາມ ຫລື ວິພາກວິຈານ
3/. ມຸ່ງຖ່າຍທອດຄວາມຮູ້ ( Didactic or Instructional ) ແລະ / ຫລື ມຸ່ງໃຫ້ເກີດຄວາມຢາກຮູ້ ( Inspirational )
ຂໍ້ດີ :
(1) ປະຫຍັດ ເພາະສາມາດໃຊ້ສອນກັບຜູ້ຮຽນຈຳນວນຫລາຍໆ ໄດ້
(2) ຜູ້ສອນສາມາດນຳເອົາຈຸດເດັ່ນ ຈາກປຶ້ມຫລາຍໆ ຫົວ ມາສະຫລຸບ, ປະສົມປະສານກັນ
(3) ໃນເນື້ອໃນທີ່ຫຍຸ້ງຍາກ ການອະທິບາຍ ຈະເຮັດໃຫ້ເຂົ້າໃນໄດ້ໄວຂຶ້ນ ຂະນະທີ່ການຄົ້ນຄວ້າດ້ວຍຕົນເອງ
ອາດຫຍຸ້ງຍາກ ໃຊ້ເວລາດົນ ຫລື ອາດບໍ່ເຂົ້າໃຈກໍໄດ້
(4) ຜູ້ຮຽນໄດ້ມີໂອກາດຟັງຄວາມຄິດເຫັນ ແລະ ເກີດແຮງຈູງໃຈຈາກການຟັງຜູ້ຮູ້ ໃນສາຂາວິຊານັ້ນໆ
ຂໍ້ຈຳກັດ ຫລື ຈຸດດ້ອຍ :
ການສອນແບບບັນຍາຍ ຈະຂາດປະສິດທິພາບໄດ້ງ່າຍ ເນື່ອງຈາກສາເຫດຕໍ່ໄປນີ້ :
(1) ໃຊ້ການບັນຍາຍເລື້ອຍໆ ໂດຍບໍ່ໄດ້ພິຈາລະນາຄວາມເໝາະສົມ ຂອງເນື້ອໃນ, ລັກສະນະຜູ້ຮຽນ
(2) ຜູ້ສອນບໍ່ໄດ້ວາງແຜນ ແລະ ຕຽມການບັນຍາຍຢ່າງດີ
(3) ບັນຍາຍດົນເກີນໄປ ໃນແຕ່ລະຄັ້ງ ເຮັດໃຫ້ຜູ້ຟັງຂາດສະມາທິ ແລະ ເບື່ອ
(4) ບໍ່ໄດ້ໃຊ້ສື່ການສອນ ເຊັ່ນ ເຄື່ອງປະຈັກຕາ, ເຄື່ອງສາຍ LCD ແລະ ບໍ່ໄດ້ໃຊ້ເຕັກນິກ ຫລື ກິດຈະກຳ
ອື່ນໆ ສະຫລັບກັບການບັນຍາຍ
(5) ບໍ່ສະດວກຕໍ່ການຮຽນຮູ້ ໃນລະດັບການວິເຄາະ ວິໄຈ ຊຶ່ງເປັນຄວາມສາມາດຂັ້ນສູງ
(6) ຈະບໍ່ຄ່ອຍເກີດການພັດທະນາ ດ້ານທັດສະນະຄະຕິ ແລະ ທັກສະ
2. ການສອນແບບອະພິປາຍ ( Discussion )
ການສອນແບບອະພິປາຍ ຄືການສອນທີ່ມີລັກສະນະດັ່ງນີ້ :
1/. ຜູ້ຮຽນແລກປ່ຽນຄວາມຄິດເຫັນ ກ່ຽວກັບສິ່ງທີ່ຮຽນ. ຄວາມຄິດເຫັນທີ່ສະເໜີ ອາດໄດ້ມາຈາກປະສົບການ,
ການສຶກສາຄົ້ນຄວ້າ, ການພິຈາລະນາໄຕ່ຕອງ, ການວິເຄາະ
2/. ການສະເໜີຄວາມຄິດເຫັນ ຈະບໍ່ຢູ່ໃນຮູບສະຫລຸບຜົນປະເມີນສັ້ນໆ ວ່າ ຖືກ-ຜິດ, ສຳຄັນ-ບໍ່ສຳຄັນ... ແຕ່ຈະເປັນ
ຄວາມຄິດເຫັນ ທີ່ເປັນຄຳຊີ້ແຈງ ໂດຍຫລັກເຫດຜົນ ແລະ ມີຫລັກຖານສະໜັບສະໜູນ ຫລື ຢ່າງໃດຢ່າງໜຶ່ງ.
ການສອນແບບອະພິປາຍ ມີຫລາຍຮູບແບບ, ແຕ່ລະຮູບແບບ ຈະມີລັກສະນະສະເພາະ ຂອງຕົນເອງ. ຮູບແບບ
ຕ່າງໆ ຂອງການສອນແບບອະພິປາຍ ໄດ້ແກ່ : ການອະພິປາຍ ທັງຫ້ອງຮຽນ, ການອະພິປາຍແບບໂຕ້ວາທີ, ການ
ອະພິປາບເປັນຄະນະ, ການອະພິປາຍຍ່ອຍ, ການອະພິປາຍກຸ່ມໃຫຍ່ ເປັນຕົ້ນ.
3. ການສອນແບບສຳມະນາ ( Seminar )
ການສອນແບບສຳມະນາ ຄືການສອນທີ່ມີລັກສະນະດັ່ງນີ້ :
1/. ຜູ້ຮຽນສຶກສາຄົ້ນຄວ້າໃຫ້ເລີກຊຶ້ງ ແລ້ວມາສະເໜີເພື່ອອະພິປາຍ
2/. ເລື່ອງທີ່ຈະສຳມະນາ ອາດເປັນເລື່ອງດຽວ ຫລື ຫລາຍເລື່ອງ ໂດຍເລືອກຕາມຄວາມສົນໃຈກໍໄດ້
3/. ໃນການສຶກສາຄົ້ນຄວ້າ ອາດໃຊ້ວິທີໃດວິທີໜຶ່ງ ຫລືຫລາຍວິທີຮ່ວມກັນ ເຊັ່ນ ສຶກສາຈາກປຶ້ມຕຳລາ, ເອກະສານ,
ວາລະສານຕ່າງໆ, ສຶກສາຈາກຜູ້ຊ່ຽວຊານ, ທຳການທົດລອງ ຫລື ວິໄຈ, ສຶກສາຈາກຂອງແທ້ ແລະ ອື່ນໆ.
4. ການສອນແບບຕິວ ( Tutorial )
ການສອນແບບຕິວ ຄືການສອນກຸ່ມຍ່ອຍ ຫລື ການສອນລາຍບຸກຄົນ ໂດຍມີຄູເປັນຜູ້ສອນ ຫລື ຜູ້ຮຽຮທີ່ຮຽນເກັ່ງ
ໃນເລື່ອງນັ້ນ ເປັນຜູ້ສອນ, ອາດສອນໃນເລື່ອງໃໝ່ ຫລື ສອນບົດທົບທວນ ຈາກທີ່ໄດ້ຟັງບັນຍາຍໃນເລື່ອງນັ້ນມາແລ້ວ.
5. ການສອນ ໂດຍການສະແດງບົດບາດສົມມຸດ ( Role Playing )
ການສອນໂດຍສະແດງບົດບາດສົມມຸດ ຄືເຕັກນິກການສອນ ທີ່ໃຫ້ຜູ້ຮຽນສະແດງບົດບາດ ໃນສະຖານະການ
ທີ່ສົມມຸດຂຶ້ນ ນັ້ນຄືສະແດງບົດບາດທີ່ນຳໜົດໃຫ້.
6. ການສອນ ໂດຍໃຊ້ເກມຈຳລອງສະຖານະການ ( Simulation Gaming )
ການສອນແບບເກມຈຳລອງສະຖານະການ ເປັນວິທີສອນທີ່ພັດທະນາມາຈາກ ການສະແດງບົດບາດສົມມຸດ,
ການຫລິ້ນເກມ ແລະ ການຈຳລອງສະຖານະການ. ການຈຳລອງສະຖານະການ ຄືວິທີສອນທີ່ຜູ້ສອນ ນຳເອົາສະຖານະ
ການຈິງ ມາຈຳລອງໄວ້ໃນຫ້ອງຮຽນ ພະຍາຍາມໃຫ້ມີສະພາບເໝືອນຈິງທີ່ສຸດ ແລະ ກຳນົດກະຕິກາ, ກົດ ຫລື ເງື່ອນໄຂ
ສຳລັບເກມນັ້ນ ແລ້ວແບ່ງຜູ້ຮຽນອອກເປັນກຸ່ມໆ ເຂົ້າໄປແຂ່ງຂັນ ຫລື ຫລິ້ນໃນສະຖານະການຈຳລອງນັ້ນ. ຜູ້ຮຽນ
ຈະຕ້ອງພົບກັບບັນຫາ ແລະ ຕ້ອງແຂ່ງຂັນກັບຝ່າຍກົງກັນຂ້າມ ຈຶ່ງຕ້ອງມີການຕັດສິນໃຈ ຂອງກຸ່ມເພື່ອມຸ່ງ
No comments:
Post a Comment